Η πτώση του Τείχους του Βερολίνου και η γερμανική «ασυμμετρία»
1 Νοεμβρίου 2009
Στις 3 Οκτωβρίου οι περιοχές της ανατολικής Γερμανίας ενσωματώθηκαν στην Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας. Η ιστορική αυτή ημέρα χαιρετίστηκε ως η απαρχή μιας νέας περιόδου για τους Γερμανούς. Μιας περιόδου που ο τότε καγκελάριος Χέλμουτ Κολ παρομοίασε με «ανθισμένα τοπία». Οι διαφορές ωστόσο μεταξύ των δυτικών και των ανατολικών περιοχών δεν έχουν ακόμη γεφυρωθεί, κυρίως στα πεδία της οικονομίας και της απασχόλησης. Και όπως υπογραμμίζει ο ανατολικογερμανός θεολόγος Φρίντριχ Σορλέμερ, ηγετικό στέλεχος των αντιφρονούντων πριν από την επανένωση: «Εξακολουθεί να υφίσταται μια ασυμμετρία μεταξύ μας. Αλλά η διαδικασία ενσωμάτωσης συνεχίζεται. Εκτιμώ ότι σε 20 χρόνια θα έχει επιτευχθεί ο στόχος».
Το `89 ήταν η αρχή
Οι προβλέψεις του κ. Σορλέμερ δεν είναι τόσο αισιόδοξες. Τις τελευταίες ωστόσο δύο δεκαετίες οι υποδομές στις περιοχές της πρώην Λαοκρατικής Γερμανίας εκσυγχρονίσθηκαν. Εκατομμύρια κατοικίες επισκευάστηκαν και κατασκευάστηκαν νέες. Εκκλησίες και ιστορικά κτίρια αναπαλαιώθηκαν. Τα κέντρα των πόλεων αναμορφώθηκαν. Η ανατολική Γερμανία ελάχιστα θυμίζει πια την εποχή του «υπαρκτού σοσιαλισμού».
Κι όμως από το 1989 μέχρι σήμερα ο πληθυσμός των ανατολικών περιοχών της Γερμανίας έχει μειωθεί κατά 1,5 εκατομμύρια κατοίκους. Στις 3 Οκτωβρίου του 2009 και με αφορμή την «Ημέρα της γερμανική επανένωσης», η καγκελάριος Άγκελα Μέρκελ επισήμανε: «Τα γεγονότα του 1989 δεν ανήκουν στο παρελθόν. Δεν είναι μια εποχή που έκλεισε. Οι ημέρες εκείνες ήταν η αρχή μια νέας εποχής της ελευθερίας, στην οποία συμβιώνουμε πλέον όλοι».
1,5 εκατομμύρια άνθρωποι εγκατέλειψαν από το 1990 μέχρι σήμερα την ανατολική Γερμανία
Το 1990 ζούσαν στην Ανατολική Γερμανία 14,5 εκατομμύρια άνθρωποι. Σήμερα είναι μόλις 13 εκατομμύρια και κάθε χρόνο εγκαταλείπουν τις ανατολικές περιοχές κατά μέσο όρο 50 χιλιάδες άνθρωποι. Πρόκειται κυρίως για νέους ανθρώπους με υψηλή επαγγελματική ειδίκευση, οι οποίοι επιλέγουν να ζήσουν στην δυτική Γερμανία, όπου υπάρχει προσφορά εργασίας. Έτσι, στην ανατολική Γερμανία μένουν οι ηλικιωμένοι και οι κοινωνικά αδύναμοι. Οι λόγοι της εσωτερικής μετανάστευσης αποδίδονται στην ανεπαρκή οικονομική ανάπτυξη των ανατολικών περιοχών. Το ΑΕΠ εκεί είναι κατά 30 ποσοστιαίες μονάδες μικρότερο από εκείνο στα δυτικά ομόσπονδα κρατίδια. Το ποσοστό της ανεργίας είναι διπλάσιο. Υπάρχουν βέβαια και κάποιες νησίδες ανάπτυξης, αλλά αυτές δεν επαρκούν για να καλύψουν τα ελλείμματα. Ακόμη και το «ηλεκτρονικό πάρκο» στη Δρέσδη αντιμετωπίζει τα τελευταία χρόνια οικονομικά προβλήματα.
Για την καγκελάριο Άγκελα Μέρκελ ζητούμενο για όλους του Γερμανούς είναι η αντιμετώπιση των συνεπειών της οικονομικής κρίσης. «Είναι η κοινή πρόκληση για τους Ανατολικογερμανούς και τους Δυτικογερμανούς. Και για την αντιμετώπιση της δεν υπάρχουν έτοιμες συνταγές. Πρόκειται για πορεία με ανοιχτή κατάληξη. Πρόκειται για μια νέα εποχή, κατά την οποία θα πρέπει να αξιοποιήσουμε τις ευκαιρίες που μας προσφέρει αυτή η κρίση. Μπορούμε να τα καταφέρουμε εάν μπορέσουμε να αφήσουμε στο παρελθόν τις παλιές αντιθέσεις», υποστηρίζει η κυρία Μέρκελ.
Jochen Vock/Σταμάτης Ασημένιος
Υπεύθ. Σύνταξης: Μαρία Ρηγούτσου