Ζώντας στη Μπούτσα μετά την αποχώρηση των Ρώσων

Ο Ουκρανός φούρναρης Γιάροσλαβ Μπουρκίφσκι προσφέρει τα καρβέλια του μέσα σε ένα κιβώτιο για ρωσικά όπλα: Οι Ρώσοι στρατιώτες άφησαν πίσω τους σωρούς τέτοια κιβώτια, όταν τα στρατεύματα αποχώρησαν από τα περίχωρα της ουκρανικής πρωτεύουσας. Τώρα ένα από τα κιβώτια αυτά βρίσκεται στον φούρνο του Μπουρκίφσκι στην πόλη Μπούτσα. Φτιαγμένο από ξύλο και βαμμένο χακί, έχει μήκος περίπου ένα μέτρο, ενώ το ύψος του είναι αρκετό για να χωρέσουν μέσα δεκάδες καρβέλια και μάλιστα να εξέχουν λίγο για να τα βλέπει ο πελάτης. «Είναι τέλειο για να φυλάμε το ψωμί», λέει ο Μπουρκίφσκι, αν και όπως συμπληρώνει «θα ήμασταν πανευτυχείς αν δεν υπήρχε εδώ».

Η Μπούτσα, όπως και πολλά ακόμη προάστια του Κιέβου, καταλήφθηκε κατά τις πρώτες ημέρες του πολέμου από τα ρωσικά στρατεύματα και ήταν υπό κατοχή για περίπου ένα μήνα. Όταν τελικά οι Ρώσοι υποχώρησαν προς τις περιοχές της Ανατολικής Ουκρανίας, άφησαν πίσω τους εκατοντάδες νεκρούς – ορισμένους από αυτούς στη μέση του δρόμου.

Φωτογραφίες πτωμάτων, τα οποία έφεραν σημάδια βασανιστηρίων, με τα χέρια δεμένα πίσω τους έκαναν τον γύρο του κόσμου τον περασμένο Μάρτιο. Και παρά το ότι από τότε έχουν έρθει στο φως και πολλές άλλες φρικαλέες εικόνες, η Μπούτσα έχει γίνει η πόλη-σύμβολο της βιαιότητας του ρωσικού πολέμου στην Ουκρανία.

«Τώρα θα σας πυροβολήσουμε»

Ρώσοι στρατιώτες φτάνοντας στο σπίτι ενός γνωστού, τον σημάδεψαν και τον απείλησαν: «Τώρα θα σας πυροβολήσουμε» είπαν, διηγείται ο Βίκτωρ Κοβάλτσουκ, συνάδελφος του Μπουρκίφσκι. Ένας από τους στρατιώτες, περιγράφει, πυροβόλησε πράγματι, αλλά σημαδεύοντας το καπέλο που φορούσε ο γνωστός του – επρόκειτο μόνο για «ένα αστείο» που θέλησαν να κάνουν οι στρατιώτες.

Τις πρώτες εβδομάδες μετά την κατάληψη της Μπούτσα το μικρό αρτοποιείο του Μπουρκίφσκι έγινε μέρος συνάντησης για τους επιζώντες της πόλης. Οι γείτονες προμήθευαν τον αρτοποιό με αλεύρι, θυμάται σήμερα, ενώ ψωμί έψηναν για όλους – όσοι μπορούσαν, πλήρωναν, οι υπόλοιποι το έπαιρναν δωρεάν. «Εκείνοι οι τρομεροί καιροί έκαναν τους ανθρώπους να καταλάβουν ότι κανείς δεν είναι μόνος σε αυτόν τον κόσμο. Αυτό άλλαξε πολλούς», λέει ο 28χρονος Ουκρανός.

20.000 κάτοικοι δεν έχουν επιστρέψει

Κάπως έτσι ο πόλεμος άλλαξε και τη ζωή του Ντμίτρο Χαπτσένκο, του επικεφαλής της δημοτικής διοίκησης στην Μπούτσα. Όταν πάνω από το 90% των κάποτε 50.000 κατοίκων της πόλης και της γύρω περιοχής φυγαδεύτηκαν, ο 45χρονος Ουκρανός παρέμεινε εκεί, καθώς το αίσθημα καθήκοντος απέναντι στους εναπομείναντες εκεί υπερίσχυσε. Στο μεταξύ υπολογίζεται ότι έχουν επιστρέψει οι 30.000 κάτοικοι – ανάμεσα σε εκείνους ωστόσο δεν είναι η σύζυγος και τα παιδιά του Χαπτσένκο: Αφού κατάφεραν να φτάσουν στο Ισραήλ, αποφάσισαν να παραμείνουν εκεί, περιμένοντας τη λήξη του πολέμου. «Είναι πολύ δύσκολο», λέει ο ίδιος.

Οι αρχές της Μπούτσα έχουν καταγράψει συνολικά πάνω από 460 νεκρούς, ωστόσο φοβούνται ότι ο αριθμός μπορεί να αυξηθεί ακόμη περισσότερο. Παρά τη φρίκη του πολέμου, η ζωή στη μικρή ουκρανική πόλη συνεχίζεται. Τεχνίτες επισκευάζουν τις κατεστραμμένες προσόψεις των σπιτιών, οι καφετέριες είναι ανοιχτές, στα πάρκα κάνουν βόλτες άνθρωποι με τα σκυλιά τους, ενώ τα παιδιά παίζουν στους δρόμους… Παρόλα αυτά το ψυχολογικό στρες δεν έχει εξαφανιστεί, τονίζει ο Χαπτσένκο. Το κινητό του τηλέφωνο χτυπάει διαρκώς – βρίσκεται σε ανοιχτή επικοινωνία με οικογένειες που ψάχνουν συγγενικά τους πρόσωπα, τα οποία ακόμη αγνοούνται. Κάποιοι βρίσκονται υπό ρωσική αιχμαλωσία, άλλοι είναι νεκροί στα δάση της περιοχής. Σύμφωνα με τον ίδιο, περισσότεροι από 70 συμπολίτες του αγνοούνται ακόμη.

Χάνα Βάγκνερ, dpa

Επιμέλεια: Χρύσα Βαχτσεβάνου