Δίστομο: Ένα ακόμη βήμα έκανε η ιταλική Δικαιοσύνη

Με μία σημαντική απόφαση, το εφετείο της Φλωρεντίας επέτρεψε στους συγγενείς των θυμάτων να εκτελέσουν στην Ιταλία την αμετάκλητη απόφαση της Ολομέλειας του ελληνικού Αρείου Πάγου, που δικαίωσε τους συγγενείς το 2000 και που έκτοτε «μένει στα χαρτιά». Έκτοτε οι συνήγοροι των θυμάτων του Διστόμου αναζήτησαν σε άλλες χώρες νομικά πρόσφορο έδαφος για να εκτελεστεί η απόφαση της ελληνικής δικαιοσύνης. Πριν από τρεις ημέρες με απόφαση του ιταλικού δικαστηρίου ενεγράφη ασφαλιστική υποθήκη σε τρεις βίλες γερμανικής ιδιοκτησίας στην περιοχή Κόμο της βόρειας Ιταλίας. Ο γερμανός δικηγόρος Γιόαχιμ Λάου που εκπροσωπεί στην Ιταλία τα θύματα του Διστόμου και τους συγγενείς τους μίλησε στον Σταμάτη Ασημένιο για τη σημασία της απόφασης του ιταλικού εφετείου.

63 χρόνια από τη σφαγή του Διστόμου συμπληρώθηκαν προχθές. Τα θύματα της ναζιστική θηριωδίας δεν έχουν δικαιωθεί μέχρι σήμερα. Αποζημιώσεις δεν έχουν καταβληθεί, μολονότι το πρωτοδικείο της Λιβαδειάς έχει επιδικάσει στους εναπομείναντες και στους συγγενείς των θυμάτων αποζημιώσεις ύψους 27 εκατομμυρίων ευρώ και η ολομέλεια του Αρείου Πάγου έχει δικαιώσει του ενάγοντες. Η εκτέλεση της απόφασης ναυάγησε -μετά από παρέμβαση της Γερμανίας- στην άρνηση του τότε υπουργού Δικαιοσύνης να υπογράψει τη σχετική απόφαση, θεωρώντας προφανώς ότι υπάρχει κίνδυνος διαταραχής των σχέσεων της Αθήνας με το Βερολίνο. Στην Ιταλία όμως κατόπιν απόφασης του Ανωτάτου Συνταγματικού Δικαστηρίου το 1992 έχει κριθεί αντισυνταγματική κάθε διάταξη που προϋποθέτει υπογραφή υπουργού προκειμένου να εκτελεστεί δικαστική απόφαση για κατάσχεση ακινήτων ξένης χώρας στο έδαφος άλλης. Και όπως λέει ο Γιόαχιμ Λάου, που είναι ο επιφορτισμένος με την εκτέλεση της απόφασης στην Ιταλία συνήγορος των θυμάτων: «Οι ενάγοντες αναζήτησαν τρόπους προκειμένου να γίνει εκτελεστή η απόφαση. Και θέλω να σας υπενθυμίσω την ετυμηγορία του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου της Ελλάδας, με την οποία απετράπη η εκτέλεση της απόφασης για κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων του γερμανικού δημοσίου. Στο αιτιολογικό οι δικαστές αναφέρουν κατηγορηματικά ότι η απόφαση τους δεν εμποδίζει τους ενάγοντες αν θέλουν να επιδιώξουν την εκτέλεση της κατάσχεσης σε κάποια άλλη χώρα ή σε κάποιο άλλο χρονικό διάστημα. Και αυτό ακριβώς πράξαμε».

Οι συγγενείς των θυμάτων του Διστόμου κατάφεραν το 2006 να αναγνωριστεί στην Ιταλία η εκτελεστότητα της απόφασης του Πρωτοδικείου της Λιβαδειάς με αριθμό 137 του 1997. Τη σχετική απόφαση του ιταλικού δικαστηρίου κοινοποίησε ο γερμανοιταλός δικηγόρος στη γερμανική κυβέρνηση, με το αίτημα να αρχίσουν διαπραγματεύσεις με στόχο της εξεύρεση συμβιβασμού, χωρίς ωστόσο να λάβει απάντηση από το Βερολίνο. «Αντ` αυτού η γερμανική κυβέρνηση προσέβαλε την απόφαση του Αρείου Πάγου στο εφετείο της Φλωρεντίας, το οποίο όμως απέρριψε τη γερμανική αγωγή ακύρωσης ως ουσία αβάσιμη», εξηγεί ο κ. Λάου.

Το Εφετείο της Φλωρεντίας, αποκρούοντας τις θέσεις του γερμανικού Δημοσίου, που ισχυριζόταν ότι καλύπτεται από το προνόμιο της ετεροδικίας, δέχθηκε ότι μπορεί να γίνει εκτέλεση της ελληνικής δικαστικής απόφασης σε βάρος του, στο ιταλικό έδαφος.

Πριν από τρεις ημέρες με απόφαση του εν λόγω δικαστηρίου ενεγράφη ασφαλιστική υποθήκη σε τρεις βίλες γερμανικής ιδιοκτησίας στην περιοχή Κόμο της βόρειας Ιταλίας. Τι σημαίνει αυτό ρωτούμε τον Γιόαχιμ Λάου:

«Κατ` αρχήν» λέει «δεν πρόκειται να συμβεί σε πρώτη φάση κάτι συνταρακτικό. Εάν σε μία ευρωπαϊκή χώρα αναγνωριστεί η εκτελεστότητα μιας δικαστικής απόφασης μιας άλλης χώρας, τότε μπορούν οι ενάγοντες να επιτύχουν προσωρινά ασφαλιστικά μέτρα. Και αυτό κάναμε. Στη βάση της απόφασης του πρωτοδικείου της Λιβαδειάς πετύχαμε την εγγραφή ασφαλιστικής υποθήκης για τρία ακίνητα του γερμανικού δημοσίου».

Η γερμανικής πλευρά ως γνωστόν αρνείται να καταβάλει αποζημιώσεις και δεν αποδέχεται την απόφαση του ελληνικού δικαστηρίου επικαλούμενη το δικαίωμα της ετεροδικίας των κρατών. Πόσο πιθανό είναι να αμφισβητήσει η Γερμανία με τα ίδια επιχειρήματα την απόφαση της ιταλικής δικαιοσύνης, ρωτήσαμε τον κύριο Λάου:

«Δεν νομίζω ότι είναι τόσο απλή υπόθεση κάτι τέτοιο. Και αυτό γιατί το Ανώτατο Δικαστήριο της Ιταλίας έχει τοποθετηθεί ήδη στο ζήτημα αυτό. Και η απόφασή του είναι δυσμενής για τη Γερμανία. Το ίδιο ισχύει και την αναγνώριση της εκτελεστότητας της απόφασης. Και εκεί είναι περιορισμένες οι δυνατότητες του Βερολίνου. Υπάρχει μια απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ιταλίας από το 1992, σύμφωνα με την οποία μια ξένη χώρα δεν μπορεί να εγείρει αξίωση ετεροδικίας για τέτοιου είδους εκτελεστικά μέτρα, εκτός εάν πρόκειται για κατάσχεση αντικειμένων ή ακινήτων τα οποία είναι απαραίτητα για την διατήρηση διπλωματικών σχέσεων. Με λίγα λόγια δεν μπορώ να προχωρήσω στην κατάσχεση της σφραγίδας του γερμανού πρεσβευτή στην Ρώμη, επειδή αυτή ανήκει στα απαραίτητα αντικείμενα που χρειάζεται για να εκτελέσει την αποστολή του», εκτιμά ο συνήγορος των θυμάτων.

Αυτό εξηγεί την επιλογή των τριών ακινήτων ιδιοκτησίας του γερμανικού δημοσίου στο Κόμο. Δεν θεωρούνται απαραίτητα για τις διπλωματικές σχέσεις Ιταλίας και Γερμανίας, καταλήγει ο Γιόαχιμ Λάου.

Συνέντευξη: Σταμάτης Ασημένιος