80 χρόνια «ζωής» κλείνει η περίφημη "Καζαμπλάνκα"

Ο Ρικ, ο Αμερικανός ιδιοκτήτης του πολυτελούς μπαρ «Rick’s Café Américain» στην Καζαμπλάνκα του Μαρόκου, τον οποίο υποδύεται ο Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ, δεν ενδιαφέρεται για τίποτα. Έχει χάσει τον έρωτα της ζωής του στο Παρίσι και έκτοτε παραμένει ψυχρός και αδιάφορος για τα πάντα. Μέχρι που η αγαπημένη του Ίλσα (Ίνγκριντ Μπέργκμαν) επανέρχεται στη ζωή του και συγκεκριμένα στο μπαρ του.

Έτσι ο πρωταγωνιστής μέσα στη δίνη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου καλείται να σώσει την αγαπημένη του και τον σύζυγο της. Κάποια πράγματα στη ζωή όμως είναι πιο σημαντικά από τον έρωτα, όπως για παράδειγμα ο αγώνας ενάντια στους Ναζί, ή όχι; Αυτή είναι η ιστορία της αξέχαστης κλασσικής ταινίας «Καζαμπλάνκα» που έκανε πρεμιέρα στη Νέα Υόρκη σαν σήμερα πριν από 80 χρόνια.

Δεν είναι λίγες οι ατάκες της ταινίας που όλοι θυμόμαστε, όπως το «Συλλάβετε τους συνήθεις υπόπτους» που λέει ο διεφθαρμένος αρχηγός της γαλλικής αστυνομίας Λουί Ρενό (Κλοντ Ρεν). Ο σκηνοθέτης Μάικλ Κέρτιζ γυρίζει την ιστορία του ανεκπλήρωτου έρωτα ως film noir, με διαρκές σασπένς. Άλλες αριστουργηματικές ατάκες όπως το «Here's looking at you, kid» που ο πρωταγωνιστής λέει τέσσερις φορές στην ταινία ή το «We will always have Paris» δίνουν τεράστια δυναμική στην ταινία, η οποία δεν αναλώνεται σε κλισέ.

«We will always have Paris»

Η πιο χαρακτηριστική σκηνή στην ταινία διαδραματίζεται όταν η Ίλσα μπαίνει απροσδόκητα με τον σύζυγο της στο «Rick’s Café Américain» και ζητάει από τον πιανίστα να παίξει το τραγούδι «As time goes by» με την περίγημη ατάκα «Play it, Sam, for old times sake» εννοώντας φυσικά το Παρίσι, την πόλη που στέγασε τον έρωτα της με τον Ρικ λίγο πριν ξεσπάσει ο πόλεμος. Ενώ ακούγεται το τραγούδι μεταφερόμαστε στην εποχή εκείνη που το ζευγάρι ζούσε την μεγάλη του περιπέτεια.

Τα πράγματα ωστόσο άλλαξαν τρομερά έκτοτε. Η γαλλοκρατούμενη Καζαμπλάνκα αποτελούσε κεντρικό σημείο απόβασης χιλιάδων ανθρώπων που ήθελαν να καταφύγουν από τη χιτλερική Ευρώπη στην Αμερική. Από την Καζαμπλάνκα μπορούσαν να προμηθευτούν παράνομες βίζες για να μπορέσουν να δραπετεύσουν. Δεν είναι όμως μια εύκολη διαδικασία και ούτε όλοι πετύχαιναν τον στόχο τους. Ο κυνικός Ρικ έχοντας στην κατοχή του δύο επιστολές επιβίβασης για το αεροπλάνο προς την Αμερική αποφασίζει να βοηθήσει την αγαπημένη του Ίλσα και τον σύζυγο της, ο οποίος ήταν αρχηγός της τσέχικης Αντίστασης, ώστε να συνεχίσουν τον αγώνα τους.

Πολιτικά μηνύματα σε συνδυασμό με τον ανεκπλήρωτο έρωτα

Στην ταινία αυτή κατά ειρωνικό τρόπο πολλοί πρόσφυγες από τη Γερμανία του Χίτλερ έπρεπε να υποδυθούν τους Ναζί όπως για παράδειγμα ο Κόνραντ Φάιτ που υποδύεται τον Γερμανό Ταγματάρχη Στράσερ. Ο Φάιτ ήταν ένθερμος αντίπαλος των Ναζί και δραπέτευσε από τη Γερμανία επειδή η γυναίκα του ήταν Εβραία. Η πολύπλοκη σύνθεση της ταινίας με υπονοούμενα, εντάσεις, αποκαλύψεις αλλά και το καστ συνθέτουν μια από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών. Προτάθηκε για 8 Όσκαρ και κέρδισε 3 (Καλύτερης Ταινίας, Σκηνοθεσίας και Σεναρίου).

Η «Καζαμπλάνκα» μαζί με τις ταινίες «Ο Μεγάλος Δικτάτωρ» του Τσάρλι Τσάπλιν και το «Να ζει κανείς ή να μη ζει» του Ερνστ Λιούμπιτς, θεωρούνται από τις σπουδαιότερες ταινίες του Χόλιγουντ ενάντια στον εθνικοσοσιαλισμό. Το πρωτότυπο περιεχόμενο της ταινίας όμως ήταν για πολύ καιρό απαγορευμένο στη γερμανική αγορά. Η ταινία ξεκίνησε να προβάλλεται στους γερμανικούς κινηματογράφους πριν από 70 χρόνια (29 Αυγούστου 1952).

Δεν περιείχε σχεδόν καμία αναφορά στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο ενώ οι σκηνές με τον Γερμανό Ταγματάρχη Στράσερ και τους Ναζί ήταν απαγορευτικές και ο αντιστασιακός Βίκτορ Λάζλο είχε μετατραπεί σε Νορβηγό πυρηνικό φυσικό! Μόλις στα μέσα της δεκαετίας του 1970 το πρώτο κανάλι της γερμανικής τηλεόρασης ARD μετέδωσε για πρώτη φορά την άκοπη και πρόσφατα μεταγλωττισμένη έκδοση ενώ η ταινία προβλήθηκε για πρώτη φορά στην τηλεόραση της Ανατολικής Γερμανίας στις αρχές της δεκαετίας του 1980.

Γκρέγκορ Τολ , dpa

Επιμέλεια: Ιωσηφίνα Τσαγκαλίδου