60 χρόνια από τη λαϊκή εξέγερση στην DDR

Στις 17/6/1953 αγανακτισμένοι πολίτες της πρώην Ανατολικής Γερμανίας ξεχύθηκαν στους δρόμους για να διαδηλώσουν κατά του κομμουνιστικού καθεστώτος. Οι διαδηλώσεις σταμάτησαν μετά από ρωσική στρατιωτική επέμβαση.

Mία εξέγερση για την ελευθερία

Απεργίες, μαζικές διαδηλώσεις, έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια. Στις 17 Ιουνίου 1953 ξέσπασε μία μεγάλη λαϊκή εξέργεση από αγανακτισμένους πολίτες κατά του κομμουνιστικού καθεστώτος της πρώην Ανατολικής Γερμανίας (DDR). Ωστόσο ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις την κατέπνιξαν κάνοντας, σύμφωνα με πολλούς, μία πρωτοφανή επίδειξη ισχύος στη Δύση.
Οικοδομώντας τον σοσιαλισμό

Tι οδήγησε όμως τον κόσμο στους δρόμους; Το πρόβλημα ήταν η ίδια η «οικοδόμηση του σοσιαλιστικού μοντέλου». Το κυβερνών Ενιαίο Σοσιαλιστικό Γερμανικό Κόμμα (SED) υπό τον Βάλτερ Ούλμπριχ είχε αποφασίσει να αυξήσει την παραγωγή από το καλοκαίρι του 1952. Στόχος του ήταν «η βελτίωση της ποιότητας ζωής». Κάτι τέτοιο όμως δεν διαφαινόταν στον ορίζοντα.
Απόκλιση και συνετισμός

Μετά το θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν ανέλαβε τα ηνία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης ο Νικίτα Χρουστσόφ. Υπέδειξε αμέσως στην ηγεσία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας να αναστείλει τις αλλαγές που είχε εξαγγείλει στην παραγωγική διαδικασία. Ήδη από τις αρχές Ιουνίου του 1953 οι μεταρρυθμίσεις πάγωσαν.
Οι εργάτες της Λεωφόρου Στάλιν

Όλο και περισσότεροι άρχισαν να δείχνουν δυσπιστία απέναντι στους καθεστωτικούς χειρισμούς. Στις αρχές Ιουνίου άρχισαν να ξεσπούν οι πρώτες σπίθες λαϊκης εξέγερσης. Πρώτοι ξεσηκώθηκαν οι εργάτες στα εργοτάξια δημόσιων έργων στη Λεωφόρο Στάλιν. Ακολούθησαν χιλιάδες πολιτών.
Αίτημα για ελεύθερες εκλογές

Ήδη από το πρωί της 17ης Ιουνίου οι διαδηλώσεις επεκτάθηκαν στο Ανατολικό Βερολίνο. Το ίδιο και τα αιτήματα, τα οποία δεν αφορούσαν μόνο τη βελτίωση των όρων παραγωγής και εργασίας. Σύντομα πλήθος κόσμου άρχισε να ζητά την παραίτηση της κυβέρνησης, ελεύθερες εκλογές αλλά και την επανένωση με τη Δυτική Γερμανία.
Ρωσική καταστολή

Η ηγεσία του SED έσπευσε στο επιτελείο των σοβιετικών δυνάμεων στο Ανατολικό Βερολίνο. Λίγη ώρα αργότερα σοβιετικά στρατεύματα κατέβηκαν στους δρόμους του Βερολίνου και άλλων μεγάλων πόλεων της Ανατολικής Γερμανίας για να καταπνίξουν τις μαζικές διαδηλώσεις. Γρήγορα κηρύχθηκε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Απροκάλυπτη προπαγάνδα

Οι «υπαίτιοι» γρήγορα συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν. Αμέσως άρχισε η «ερμηνεία» των γεγονότων από το καθεστώς. Η ευθύνη αποδόθηκε σε κάποιους «παραπλανημένους εργάτες», οι οποίοι υποκινήθηκαν από πράκτορες των Δυτικών. Εικόνες προπαγάνδας, όπως αυτή η φωτογραφία, με πολίτες να ευχαριστούν ρώσους στρατιώτες κατέκλυσαν τα καθεστωτικά μέσα ενημέρωσης.
«Μάρτυρες της ελευθερίας» για τη Δύση

H αντίδραση της Δυτικής Γερμανίας στα τεκταινόμενα ήταν άμεση, στηρίζοντας ανοιχτά τις ενέργειες των διαδηλωτών. Σε σχετική ομιλία του μπροστά από το Δημαρχείο Σόνενμπεργκ στο Δυτικό Βερολίνο, ο τότε καγκελάριος Κόνραντ Αντενάουερ χαρακτήρισε τους εξεγερμένους εργάτες ως «μάρτυρες της ελευθερίας». Η 17η Ιουνίου ανακηρύχθηκε τον Αύγουστο 1953 εθνική επέτειος στη Δυτική Γερμανία.
Το άνοιγμα ενός μεγάλου δρόμου...

Με την κατάπνιξη της εξέγερσης από τις ρωσικές δυνάμεις έγινε σαφές ότι η Σοβιετική Ένωση δεν θα ανεχόταν αντίστοιχες κινητοποιήσεις στη σφαίρα επιρροής της. Ωστόσο η επιθυμία του λαού για ανάκτηση των χαμένων δικαιωμάτων δεν μπορούσε να ανακοπεί. Η 17η Ιουνίου άνοιξε το δρόμο προς την επανένωση, η οποία υλοποιήθηκε 36 χρόνια μετά με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.

Mία εξέγερση για την ελευθερία

Απεργίες, μαζικές διαδηλώσεις, έντονη λαϊκή δυσαρέσκεια. Στις 17 Ιουνίου 1953 ξέσπασε μία μεγάλη λαϊκή εξέργεση από αγανακτισμένους πολίτες κατά του κομμουνιστικού καθεστώτος της πρώην Ανατολικής Γερμανίας (DDR). Ωστόσο ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις την κατέπνιξαν κάνοντας, σύμφωνα με πολλούς, μία πρωτοφανή επίδειξη ισχύος στη Δύση.
Οικοδομώντας τον σοσιαλισμό

Tι οδήγησε όμως τον κόσμο στους δρόμους; Το πρόβλημα ήταν η ίδια η «οικοδόμηση του σοσιαλιστικού μοντέλου». Το κυβερνών Ενιαίο Σοσιαλιστικό Γερμανικό Κόμμα (SED) υπό τον Βάλτερ Ούλμπριχ είχε αποφασίσει να αυξήσει την παραγωγή από το καλοκαίρι του 1952. Στόχος του ήταν «η βελτίωση της ποιότητας ζωής». Κάτι τέτοιο όμως δεν διαφαινόταν στον ορίζοντα.
Απόκλιση και συνετισμός

Μετά το θάνατο του Ιωσήφ Στάλιν ανέλαβε τα ηνία του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης ο Νικίτα Χρουστσόφ. Υπέδειξε αμέσως στην ηγεσία της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας να αναστείλει τις αλλαγές που είχε εξαγγείλει στην παραγωγική διαδικασία. Ήδη από τις αρχές Ιουνίου του 1953 οι μεταρρυθμίσεις πάγωσαν.
Οι εργάτες της Λεωφόρου Στάλιν

Όλο και περισσότεροι άρχισαν να δείχνουν δυσπιστία απέναντι στους καθεστωτικούς χειρισμούς. Στις αρχές Ιουνίου άρχισαν να ξεσπούν οι πρώτες σπίθες λαϊκης εξέγερσης. Πρώτοι ξεσηκώθηκαν οι εργάτες στα εργοτάξια δημόσιων έργων στη Λεωφόρο Στάλιν. Ακολούθησαν χιλιάδες πολιτών.
Αίτημα για ελεύθερες εκλογές

Ήδη από το πρωί της 17ης Ιουνίου οι διαδηλώσεις επεκτάθηκαν στο Ανατολικό Βερολίνο. Το ίδιο και τα αιτήματα, τα οποία δεν αφορούσαν μόνο τη βελτίωση των όρων παραγωγής και εργασίας. Σύντομα πλήθος κόσμου άρχισε να ζητά την παραίτηση της κυβέρνησης, ελεύθερες εκλογές αλλά και την επανένωση με τη Δυτική Γερμανία.
Ρωσική καταστολή

Η ηγεσία του SED έσπευσε στο επιτελείο των σοβιετικών δυνάμεων στο Ανατολικό Βερολίνο. Λίγη ώρα αργότερα σοβιετικά στρατεύματα κατέβηκαν στους δρόμους του Βερολίνου και άλλων μεγάλων πόλεων της Ανατολικής Γερμανίας για να καταπνίξουν τις μαζικές διαδηλώσεις. Γρήγορα κηρύχθηκε κατάσταση έκτακτης ανάγκης.
Απροκάλυπτη προπαγάνδα

Οι «υπαίτιοι» γρήγορα συνελήφθησαν και φυλακίστηκαν. Αμέσως άρχισε η «ερμηνεία» των γεγονότων από το καθεστώς. Η ευθύνη αποδόθηκε σε κάποιους «παραπλανημένους εργάτες», οι οποίοι υποκινήθηκαν από πράκτορες των Δυτικών. Εικόνες προπαγάνδας, όπως αυτή η φωτογραφία, με πολίτες να ευχαριστούν ρώσους στρατιώτες κατέκλυσαν τα καθεστωτικά μέσα ενημέρωσης.
«Μάρτυρες της ελευθερίας» για τη Δύση

H αντίδραση της Δυτικής Γερμανίας στα τεκταινόμενα ήταν άμεση, στηρίζοντας ανοιχτά τις ενέργειες των διαδηλωτών. Σε σχετική ομιλία του μπροστά από το Δημαρχείο Σόνενμπεργκ στο Δυτικό Βερολίνο, ο τότε καγκελάριος Κόνραντ Αντενάουερ χαρακτήρισε τους εξεγερμένους εργάτες ως «μάρτυρες της ελευθερίας». Η 17η Ιουνίου ανακηρύχθηκε τον Αύγουστο 1953 εθνική επέτειος στη Δυτική Γερμανία.
Το άνοιγμα ενός μεγάλου δρόμου...

Με την κατάπνιξη της εξέγερσης από τις ρωσικές δυνάμεις έγινε σαφές ότι η Σοβιετική Ένωση δεν θα ανεχόταν αντίστοιχες κινητοποιήσεις στη σφαίρα επιρροής της. Ωστόσο η επιθυμία του λαού για ανάκτηση των χαμένων δικαιωμάτων δεν μπορούσε να ανακοπεί. Η 17η Ιουνίου άνοιξε το δρόμο προς την επανένωση, η οποία υλοποιήθηκε 36 χρόνια μετά με την πτώση του Τείχους του Βερολίνου.

Ημερομηνία 17.06.2013
Αριθμός φωτογραφιών 9
Κείμενο Marie Todeskino
Λέξεις κλειδιά DDR, Volksaufstand, 17. Juni 1953, SED, Bundesrepublik, Stalinallee, Brandenburger Tor, Berlin, Ulbricht
Εκτύπωση Εκτύπωση της σελίδας
Μόνιμος σύνδεσμος https://p.dw.com/p/18r3i

ΦΑΚΕΛΟΙ

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

Μαθήματα γερμανικών

Deutsch XXL

Community D

Διδάσκω γερμανικά

Αρχική σελίδα

60 χρόνια από τη λαϊκή εξέγερση στην DDR

Mία εξέγερση για την ελευθερία

Οικοδομώντας τον σοσιαλισμό

Απόκλιση και συνετισμός

Οι εργάτες της Λεωφόρου Στάλιν

Αίτημα για ελεύθερες εκλογές

Ρωσική καταστολή

Απροκάλυπτη προπαγάνδα

«Μάρτυρες της ελευθερίας» για τη Δύση

Το άνοιγμα ενός μεγάλου δρόμου...