200 εκ. δολάρια για ένα έργο τέχνης

Μόλις τέσσερα λεπτά κράτησε η δημοπρασία στον οίκο Christie's της Νέας Υόρκης. Η γνωστή μεταξοτυπία του Άντυ Γουόρχολ «Shot Sage Blue Marilyn» που απαθανατίζει με έντονα χρώματα τη Μέριλιν Μονρόε, ίνδαλμα του Χόλυγουντ στη δεκαετία του '50 και του '60, προσφέρθηκε στους ενδιαφερόμενους με τιμή εκκίνησης γύρω τα 100 εκατομμύρια δολάρια. Μέσα σε δευτερόλεπτα η τιμή εκτοξεύθηκε στα 130 εκατομμύρια. Τα κινητά τηλέφωνα πήραν φωτιά, καθώς οι παριστάμενοι μιλούσαν συνεχώς με «ισχυρούς» πελάτες που δεν βρίσκονταν στην αίθουσα. Ίσως ήθελαν να παραμείνουν ανώνυμοι.

Ακριβώς 170 εκ. δολάρια ήταν η τελευταία προσφορά για ένα από τα πιο χαρακτηριστικά έργα της ποπ αρτ. Αν συνυπολογίσουμε τις αμοιβές των μεσαζόντων και άλλα παρεμφερή τέλη και υπηρεσίες, η τελική τιμή πώλησης διαμορφώνεται στα 195 εκατομμύρια ευρώ. Κι έτσι η «Μέριλιν» του Γουόρχολ κατέχει πλέον το ρεκόρ του πιο ακριβού έργου τέχνης του 20ού αιώνα. Μέχρι σήμερα αυτή η διάκριση συνόεδυε τον πίνακα του Πάμπλο Πικάσο «Γυναίκες του Αλγερίου», που άλλαξε χέρια σε δημοπρασία το 2015 έναντι 179,4 εκ. δολαρίων. Στην ίδια κατηγορία περιλαμβάνεται το γυμνό «Nu couché» του Μοντιλιάνι, που πωλήθηκε τον Νοέμβριο του 2015 έναντι 170 εκ. δολαρίων. Η «Μέριλιν» βγήκε σε δημοπρασία στη Νέα Υόρκη κατ' εντολή του ελβετικού Ιδρύματος Τόμας και Ντόρις Άμαν με έδρα τη Ζυρίχη, που ανακοίνωσε ότι θα διαθέσει όλες τις εισπράξεις για φιλανθρωπικά έργα.

Ο Γουόρχολ «διπλασιάζει» το ρεκόρ του

Ο Άλεξ Ρότερ, διευθυντικό στέλεχος του οίκου Christie's, δηλώνει ενθουσιασμένος: «Πουλήσαμε το πιο ακριβό έργο του 20ού αιώνα», λέει. «Είμαστε υπερήφανοι, εγώ και οι συνεργάτες μου. Αν το καλοσκεφθείτε, το ρεκόρ εισπράξεων για ένα έργο του Γουόρχολ ήταν 193 εκατομμύρια ευρώ για το Silver Car Crash. Σήμερα το ποσό διπλασιάζεται, είναι ρεκόρ για έργο του 20ού αιώνα, αλλά και για έργο αμερικανού καλλιτέχνη». Ο αγοραστής παραμένει άγνωστος. Κάποιοι από τους παριστάμενους στην αίθουσα έλεγαν ότι η τελική προσφορά προήλθε από τον γνωστό αμερικανό συλλέκτη Λάρι Γκαγκόσιαν. Λέγεται ότι ο Γκαγκόσιαν ήταν και εκείνος που είχε πουλήσει το έργο στον ελβετό συλλέκτη Τόμας Άμαν το 1986.

Εμβληματικός καλλιτέχνης της ποπ αρτ, ο Άντι Γουόρχολ έγινε γνωστός στη δεκαετία του '50 με τη βοήθεια του Έλληνα συλλέκτη Αλέξανδρου Ιόλα και πρόλαβε να ζήσει την δόξα του πριν πεθάνει, το 1987. Το «Shot Sage Blue Marilyn» φιλοτεχνήθηκε το 1964, δύο χρόνια μετά τον τραγικό  θάνατο της Μέριλιν Μονρόε στο σπίτι της, στο Λος Άντζελες. Βασίζεται σε μία διαφημιστική φωτογραφία από την κινηματογραφική ταινία «Niagara» που είχε κάνει πρεμιέρα τον Ιανουάριο του 1953, προκαλώντας ενθουσιασμό στους κριτικούς των New York Times.

Προσφορές από όλον τον κόσμο

Ευχαριστημένος από τη βραδιά, αλλά και την πορεία του χρηματιστηρίου της τέχνης, δηλώνει ο επικεφαλής του οίκου Christie's Γκιγιόμ Τσερούτι: «Από τα πρώτα στοιχεία που έχουμε βλέπουμε ότι το 45% των προσφορών προήλθε από την Αμερική, 45% από Ευρώπη, Μέση Ανατολή και Αφρική, ενώ το υπόλοιπο 10% από την Ασία», επισημαίνει. «Αυτό σημαίνει ότι η αγορά αντέχει. Η ζήτηση παραμένει ισχυρή, αν και είναι νωρίς ακόμη για να γνωρίζουμε λεπτομέρειες».

Οι δημοπρασίες με έργα του 20ού αιώνα θα συνεχιστούν και μάλιστα πολύ σύντομα. Σύμφωνα με τη γερμανική εφημερίδα Süddeutsche Zeitung, ο οίκος Sotheby's θα διοργανώσει σύντομα τη δεύτερη κατά σειρά δημοπρασία της συλλογής Macklowe, η οποία περιλαμβάνει έργα των Μαρκ Ρόθκο, Γκέρχαρντ Ρίχτερ και Βίλεμ ντε Κούνινγκ. Σε προσεχή δημοπρασία του οίκου θα αναζητήσει νέο αγοραστή και το αριστούργημα του Πάμπλο Πικάσο  «Femme nue couchée». 

 

Γιάννης Παπαδημητρίου (AP, NZZ, SZ)