Το «Λεμέσογκραντ» και το ρωσικό χρήμα

«Περίπου 40.000 Ρώσοι ζουν στην Κύπρο - ορισμένοι μάλιστα εξ αυτών έχουν δεσμούς με τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν. Τώρα απειλούνται με απέλαση; Ο πόλεμος στην Ουκρανία φέρνει την κυπριακή κυβέρνηση ενώπιον μεγάλων προκλήσεων» αναφέρει ρεπορτάζ στην ιστοσελίδα tagesschau.de του πρώτου προγράμματος της γερμανικής δημόσιας τηλεόρασης.

Όπως σημειώνει χαρακτηριστικά: «Στη Λεμεσό η ρωσική παρουσία δεν μπορεί να υποτιμηθεί - ούτε να παραβλεφθεί. Υπάρχουν ρωσικά σούπερ μάρκετ, ρωσικά σχολεία, ρωσικές εφημερίδες και φυσικά ρωσικοί ραδιοφωνικοί σταθμοί. Η Κύπρος είναι για πολλούς Ρώσους δεύτερη πατρίδα.  Οι περισσότεροι από τους 40.000 Ρώσους που ζουν στο νησί, βρίσκονται εδώ, στην πόλη-λιμάνι της Λεμεσού - η οποία αποκαλείται επίσης Λεμέσογκραντ.  Εξασφάλισαν την παραμονή τους με 'χρυσά διαβατήρια'. Για την κυβέρνηση της Λευκωσίας τα χρυσά διαβατήρια ήταν για πολύ καιρό μια επικερδής επιχείρηση. Όσοι επένδυσαν δυόμισι εκατομμύρια ευρώ - για παράδειγμα σε πολυτελή ακίνητα - πήραν δωρεάν υπηκοότητα. Το πρόγραμμα έκλεισε πριν από δύο χρόνια μετά από σκάνδαλο διαφθοράς. Υπάρχουν ωστόσο ακόμα διαφημίσεις στο διαδίκτυο».

Τα πράγματα όμως διαφαίνονται δύσκολα και για τον τουριστικό κλάδο στη Κύπρο: «Ο πόλεμος της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας φέρνει ολοένα περισσότερο την Κύπρο σε δύσκολη θέση. Ο εναέριος χώρος πάνω από το νησί είναι κλειστός για ρωσικά αεροπλάνα. Εάν αυτό συνεχιστεί για πολύ, η κυπριακή τουριστική βιομηχανία πρέπει να υπολογίζει σε δύσκολες μέρες.»

Ο Ουκρανός Πρέσβης Μέλνικ και ο Στεπάν Μπαντέρα

Στον Αντρίι Μέλνικ,  τον Ουκρανό πρεσβευτή στο Βερολίνο, ο οποίος καταχειροκροτήθηκε πριν από μια εβδομάδα στο γερμανικό κοινοβούλιο έχοντας τραβήξει πάνω του τα φώτα της δημοσιότητας για την στάση του τόσο πριν από τη ρωσική εισβολή όσο και κατά τη διάρκεια του πολέμου που μαίνεται στην Ουκρανία,  εστιάζει το περιοδικό Der Spiegel σκιαγραφώντας το πορτραίτο του. Μεταξύ άλλων σημειώνει: «Ο Μέλνικ γεννήθηκε στο Λβιβ της δυτικής Ουκρανίας το 1975 (…) Oι γονείς του ήταν χημικοί, καθηγητές Πανεπιστημίου (...) Mετά την πτώση της Σοβιετικής Ένωσης του δόθηκε η δυνατότητα να ασχοληθεί με την εξωτερική πολιτική, μολονότι δεν ανήκε στη νομενκλατούρα. Το 1999 ξεκίνησε από τη Βιέννη ως Γραμματέας Πρεσβείας, από το 2007 έως το 2010 Γενικός Πρόξενος στο Αμβούργο και έπειτα μετέβη στο ΥΠΕΞ της Ουκρανίας, όπου έζησε από κοντά τις μαζικές διαδηλώσεις στην Πλατεία Ανεξαρτησίας και τη φυγή του τότε προέδρου (…) To 2015 έγινε Πρέσβης στη Γερμανία».

Το Spiegel παρατηρεί ότι ο Μέλνικ «είναι παιδί της Αλλαγής. Ένας διπλωμάτης μιας χώρας που βρίσκεται σε πόλεμο» και εστιάζει στη συνέχεια σε μια συμβολική κίνησή του που τράβηξε την προσοχή: «Πριν από μερικά χρόνια, ο Μέλνικ κατέθεσε λουλούδια στον τάφο του Στεπάν Μπαντέρα στο Μόναχο. Ο Μπαντέρα ήταν Ουκρανός εθνικιστής, συνεργάστηκε για λίγο με τη Βέρμαχτ κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά έπειτα εστάλη στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Ζαξενχάουζεν και αργότερα δολοφονήθηκε από την KGB. Σε περιοχές της Ουκρανίας θεωρείται αντισημίτης και συνεργάτης των Ναζί, σε άλλες, ιδιαίτερα στη δυτική Ουκρανία, λαϊκός ήρωας. Για τον Μέλνικ ο Μπαντέρα είναι πάνω από όλα μαχητής της ελευθερίας. Οι θηριωδίες που λέγεται ότι διέπραξε δεν αποδείχθηκαν ποτέ. Πιστεύει ότι οι Ρώσοι χρησιμοποίησαν τον Μπαντέρα για την αντι-ουκρανική προπαγάνδα τους».

Η τέχνη εν καιρώ πολέμου

Από την πλευρά της η Frankfurter Allgemeine Zeitung σε σχόλιο στο πρωτοσέλιδό της θέτει το ερώτημα: «Μπορεί η τέχνη να κάνει πολιτική χωρίς να πάψει να είναι τέχνη;» και μεταξύ άλλων σημειώνει: «Τώρα μαίνεται ο πόλεμος και το ζήτημα της αυτονομίας της τέχνης γίνεται πολύ συγκεκριμένο. Ρώσοι καλλιτέχνες, κυρίως όσοι ήταν κοντά στον Πούτιν, έρχονται αντιμέτωποι με το δίλημμα να αποστασιοποιηθούν από τον ίδιο και από τον πόλεμο στην Ουκρανία». Μάλιστα η γερμανική εφημερίδα αναφέρεται στην περίπτωση του διάσημου μαέστρου της Φιλαρμονικής του Μονάχου και φίλου του Βλαντιμίρ Πούτιν, Βαλέρι Γκεργκίεφ, ο οποίος πριν λίγες ημέρες απολύθηκε από τη σημαντική θέση που κατείχε. «Όλοι γνώριζαν εδώ και χρόνια, συμπεριλαμβανομένης και της τοπικής διοίκησης του Μονάχου, την προθυμία του μαέστρου για συμβολικές συναυλίες και δηλώσεις υπέρ του Κρεμλίνου. Όσο σκανδαλώδες κι αν ήταν αυτό, δεν του έκανε κακό, μέχρι πρόσφατα.»

Από την άλλη πλευρά τίθεται το ζήτημα της ελεύθερης επιλογής των ίδιων των καλλιτεχνών για το πώς θα σταθούν απέναντι στην καλλιτεχνική παρουσία τους και την επικαιρότητα. Η FAZ αναφέρεται στην ακύρωση οπερέτας του Σοστακόβιτς στο Άουγκσμπουργκ και παρατηρεί: «Η οπερέτα δεν ακυρώθηκε επειδή ο δημιουργός της ήταν Ρώσος και καταπιεσμένος καλλιτέχνης επί Στάλιν. Αλλά επειδή τα μέλη του ανσάμπλ, Ουκρανοί και Ρώσοι, δεν ήταν σε θέση να ερμηνεύσουν το έργο (…) Δεν ένιωθαν καμία χαρά. Σαν να εισέβαλε ο χρόνος στο έργο, σαν ο πόλεμος να άλλαξε την πρόσληψη του έργου. Αυτό είναι ένα αισθητικό επίχειρημα που αξίζει τον σεβασμό».

Δήμητρα Κυρανούδη