Τουρκία: Νέο κύμα λογοκρισίας με αφορμή την πανδημία

Με ιλιγγιώδεις ρυθμούς εξακολουθεί να εξαπλώνεται ο ιός στην Τουρκία. Εδώ και εβδομάδες το κύριο θέμα συζήτησης είναι αν ή όχι επαρκούν τα κυβερνητικά μέτρα για την προστασία του πληθυσμού. Παρά την αλματώδη αύξηση των κρουσμάτων η τουρκική κυβέρνηση δεν έχει επιβάλει μακροπρόθεσμη απαγόρευσης κυκλοφορίας, αν εξαιρέσουμε μια 48ωρη απαγόρευση το περασμένο Σαββατοκύριακο. Αντιπολιτευόμενοι πολιτικοί, όπως ο δήμαρχος Κωνσταντινουπόλεως Εκρέμ Ιμάμογλου δηλώνουν ότι τέτοιου είδους βραχυπρόθεσμα μέτρα δεν έχουν δυστυχώς αποτέλεσμα.

Τη διαχείριση της κρίσης από την Άγκυρα επικρίνει και ο δημοσιογραφικός κόσμος στην Τουρκία. Στις περισσότερες ευρωπαϊκές ώρες η κριτική στις κυβερνητικές επιλογές και τη στρατηγική της είναι απολύτως νόμιμες και αυτονόητες. Όχι όμως στην Τουρκία όπου η κριτική στην κυβέρνηση εξισώνεται, αυθαίρετα, από κυβερνητικά στελέχη, αλλά και τον πρόεδρο Ερντογάν, με προδοσία ή τρομοκρατία.

«Η χώρα μας πρέπει να διασωθεί όχι μόνο από τον κορωνοϊό αλλά και από όλους τους μιντιακούς και πολιτικούς ιούς», αναφέρει σε ανακοίνωσή του μετά από πρόσφατη συνεδρίαση του υπουργικού συμβουλίου, ο Ταγίπ Ερντογάν και υπογραμμίζει: «Αντί να συμβάλλουν στη μάχη κατά της πανδημίας ξερνάνε ψευδείς ειδήσεις και ψέμματα και γίνονται πιο επικίνδυνοι από τον ιό». Ο τούρκος πρόεδρος καταλήγει: «Μέρα και νύχτα προσπαθούν να σπάσουν το ηθικό του έθνους. Από κοινού όμως με τις τρομοκρατικές οργανώσεις θα πνιγούν στο λάκκο του μίσους και των μηχανορραφιών που οι ίδιοι έσκαψαν».

Οι δημοσιογράφοι ενοχλούν τον Ερντογάν περισσότερο από τον ιό

Ο πρώην βουλευτής του αντιπολιτευτικού ρεπουμπλικανικού κόμματος CHP και δημοσιογράφος Μπαρίς Γιαρκαντάς θεωρεί ότι οι απειλές του τούρκου προέδρου αποτελούν ένδειξη για μια νέα επιχείρηση κατά των δημοσιογράφων στη χώρα. Ο τούρκος δημοσιογράφος εκτιμά ότι αυτό που ενοχλεί περισσότερο τον Ταγίπ Ερντογάν είναι ότι οι δημοσιογράφοι χαλούν τη θετική εικόνα καταπολέμησης του κορωνοϊού που καλλιεργεί η Άγκυρα. «Για το λόγο αυτό αντιμετωπίζουν όσους δημοσιογράφους παρουσιάζουν στο κοινό συγκεκριμένα στοιχεία και αριθμούς σαν να ήταν ιός, που πρέπει να εξοντωθεί», λέει ο Μπαρίς Γιαρκαντάς.

Οι εδώ και 18 χρόνια συνεχιζόμενες συλλήψεις θα συνεχιστούν «μέχρι έως ότου δεν απομείνει κανένας επικριτικός δημοσιογράφος», δηλώνει ο Ερόλ Οντέρογλου, εκπρόσωπος των Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα στη Τουρκία. Σύμφωνα με τον δημοσιογράφο, στη χώρα δεν υπάρχουν παρά μερικοί ανεξάρτητοι τηλεοπτικοί σταθμοί και μια χούφτα εφημερίδες με ελάχιστες οικονομικές δυνατότητες, που παρόλα αυτά ενοχλούν τον πρόεδρο Ερντογάν με τη στάση τους.

Από την αρχή της κρίσης του κορωνοϊού η Άγκυρα αντιδρά υπερβολικά σε κάθε επικριτικό δημοσίευμα ή σχόλιο. Αίσθηση προκάλεσε στην τουρκική κοινή γνώμη η μήνυση σε βάρος του δημοφιλούς δημοσιογράφου του καναλιού FOX Φατίχ Πορτακάλ, επειδή άσκησε κριτική στην κυβερνητική εκστρατεία συγκέντρωσης χρημάτων για όσους έχουν πληγεί από την πανδημία. Η περίπτωση Πορτακάλ δεν είναι ωστόσο μεμονωμένη. Στο στόχαστρο της τουρκικής δικαιοσύνης μπαίνουν και άλλες επικριτικές φωνές που δεν συμφωνούν με το αφήγημα Ερντογάν περί έγκαιρης αντίδρασης και αποτελεσματικών μέτρων στη μάχη κατά της πανδημίας. Ενδεικτικές θεωρούνται οι ανακρίσεις των δημοσιογράφων Ιντρίς Εζιόλ και Έπρου Κουκουκαϊντίν, οι οποίοι κατηγορούνται ότι με τα ρεπορτάζ τους έσπειραν τον πανικό στους κατοίκους της Άγκυρας.

Αμνηστία για εγκληματίες, όχι όμως για δημοσιογράφος

Αφορμή για αστυνομικές έρευνες έδωσαν το τελευταίο διάστημα ακόμα και αναρτήσεις σε μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Χαρακτηριστική η περίπτωση της Νουρκάν Μπαϊζάλ από το Ντιγιαρμπακίρ, η οποία υποστήριξε ότι η Τουρκία δεν έχει καλύψει τις ανάγκες της σε μάσκες για να προστατευθεί από τον κορωνοϊό. «Στο τέλος οι δημοσιογράφοι θα αυτολογοκρίνονται, μιας και το κράτος σπέρνει με μεγάλη επιτυχία φόβο μεταξύ τους», δηλώνει η δημοσιογράφος.

Η δηλητηριασμένη σχέση μεταξύ τουρκικού Τύπου και κυβέρνησης γίνεται εμφανής από τη πρόσφατη μεταρρύθμιση στο χώρο της δικαιοσύνης. Με τροπολογία νόμου, που ψηφίστηκε τη περασμένη εβδομάδα, οι τουρκικές αρχές προχωρούν την πρόωρη απελευθέρωση 90.000 κρατουμένων. Η αμνηστία αφορά τρομοκράτες και δράστες σεξουαλικών εγκλημάτων, όχι όμως δημοσιογράφους και πολιτικούς κρατουμένους.

Αντιπολίτευση και ακτιβιστές υπέρ των ανθρωπίνων δικαιωμάτων μιλούν για σκάνδαλο και ανακοίνωσαν ότι θα προσφύγουν στο τουρκικό Συνταγματικό Δικαστήριο. Ο Ερόλ Οντέρογλου από τους Ρεπόρτερ Χωρίς Σύνορα θεωρεί ότι η χορήγηση αμνηστίας δείχνει με τον πλέον ξεκάθαρο τρόπο ότι για το πρόεδρο Ερντογάν τα αντιπολιτευτικά μέσα ενημέρωσης είναι χειρότερα από τον κορωνοϊό. «Η μεταρρύθμιση δείχνει ότι η τουρκική κυβέρνηση εξισώνει τους δημοσιογράφους με τη χολέρα», υπογραμμίζει ο τούρκος δημοσιογράφος.

Ντάνιελ Μπελούτ

Επιμέλεια: Στέφανος Γεωργακόπουλος