Σε αναζήτηση προέδρου - «σωτήρα» οι Ουκρανοί

Σπάνια στο παρελθόν το αποτέλεσμα των προεδρικών ήταν τόσο ανοιχτό όσο το σημερινό στην Ουκρανία. Πρόκειται για την πρώτη εκλογική αναμέτρηση που γίνεται κανονικά μετά από παρέλευση μιας πενταετίας από τότε που έγινε η τελευταία, τον Μάιο 2014, που προκάλεσε η φυγή του τότε προέδρου Βίκτορ Γιανουκόφκσι στη Ρωσία, έπειτα από αιματηρές διαδηλώσεις στο Κίεβο. Τότε, στον πρώτο κιόλας γύρο, νίκησε ο ανερχόμενος επιχειρηματίας Πέτρο Ποροσένκο. Αυτήν τη φορά η νίκη του είναι κάθε άλλο από δεδομένη. Κινδυνεύει από έναν αουτσάιντερ, τον κωμικό ηθοποιό Βολοντίμιρ Ζελένκσι.

Προβάδισμα του κωμικού Ζελένσκι

Τα σχεδόν 36 εκ. ψηφοφόρων καλούνται να επιλέξουν έναν από τους 36 υποψηφίους, οι περισσότεροι εκ των οποίων δεν έχουν βέβαια καμιά πιθανότητα επικράτησης. Σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσκοπήσεις 3 είναι οι επικρατέστεροι: Πρώτος έρχεται ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, 41 χρόνων με ποσοστά ανάμεσα στο 20 και 30% και διαθέτει σαφές προβάδισμα σε σχέση με τον νυν πρόεδρο Ποροσένκο και την πρώην πρωθυπουργό Γιούλια Τιμοσένκο. Και οι δύο συγκεντρώνουν το ίδιο ποσοστό που δεν ξεπερνά το 17%. Ο Ζελένκσι είναι γνωστός από σατυρικά σόου και κωμικά σίριαλ, θεωρείται άφθαρτος πολιτικά και έχει απήχηση κυρίως σε νεαρής ηλικίας ψηφοφόρους.  Αντίθετα ο Ποροσένκο και η Τιμοσένκο είναι εκπρόσωποι του παλαιού αναποτελεσματικού συστήματος. Ο κόσμος διψά για νέους πολιτικούς, νέα πρόσωπα, για «σωτήρες», κι αυτό ακριβώς είναι το ατού του Ζελένκσι.

Ο Ποροσένκο έχασε το τραίνο. Σε πολλούς έχει γίνει μισητός. Οι αποκαλύψεις για διαφθορά στη βιομηχανία όπλων της χώρας του έδωσαν την χαριστική βολή. Οι επιτυχίες στην εξωτερική πολιτική, όπως η κατάργηση της βίζας με την ΕΕ, δεν μπόρεσαν να εξισορροπήσουν τη βαθιά απογοήτευση για τις αυξήσεις των τιμών και τον νεποτισμό. Η 58χρονη Τιμοσένκο έχει τις καλύτερες προοπτικές στην μέχρι τώρα καριέρα της να γίνει η πρώτη γυναίκα πρόεδρος της χώρας, αλλά λειτουργεί πολωτικά, είναι διψασμένη για εξουσία και αδίστακτη. Και βέβαια μετά από 20 χρόνια στην ουκρανική πολιτική, είναι ακριβώς το αντίθετο από ένα φρέσκο πολιτικό πρόσωπο.

Δύσκολες εποχές για τον νέο πρόεδρο

Ο Ποροσένκο κινητοποιεί τα πατριωτικά ανακλαστικά των συμπατριωτών του. Παρουσιάζεται ως ανώτατος στρατιωτικός παράγων στον πόλεμο εναντίον των φιλορώσων αποσχιστών στην ανατολική Ουκρανία και κατηγορεί τους αντιπάλους τους ότι θέλουν να γίνουν η πέμπτη φάλαγγα της Μόσχας. Υπενθυμίζει τις επιτυχίες του στην εξωτερική πολιτική και επιδιώκει απομάκρυνση της Ουκρανίας από τη Ρωσία και πρόσδεσή της στη Δύση. Η Τιμοσένκο δίνει βάρος στην εσωτερική πολιτική, υπόσχεται νέα αρχή και θέλει να τροποποιήσει το σύνταγμα της χώρας προς μιαν καθαρά κοινοβουλευτική δημοκρατία. Με υποσχέσεις όπως μείωση της τιμής του φυσικού αερίου, θέλει να κερδίσει τα φτωχά λαϊκά στρώματα. Και εκείνη βλέπει το μέλλον της Ουκρανίας μέσα στην ΕΕ. Ο Ζελένκσι πάλι αρκείται σε αόριστες υποσχέσεις που αφήνουν το στίγμα ενός λαϊκιστή πολιτικού. Θέλει μεταξύ άλλων περισσότερη άμεση δημοκρατία μέσω δημοψηφισμάτων, να πατάξει τη διαφθορά, να αυξήσει τους μισθούς και τις συντάξεις και να περιορίσει το αυξανόμενο προσφυγικό κύμα.

Το νέο πρόεδρο περιμένουν δύσκολα καθήκοντα. Εκτός από τον εκσυγχρονισμό του στρατού πρέπει να γίνουν μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς, στη δικαιοσύνη, την αστυνομία, την υγεία. Το ενδεχόμενο να σταματήσει από το 2020 η διέλευση ρωσικού πετρελαίου μέσα από την ουκρανική επικράτεια που σημαίνει απώλεια εσόδων και έκθεσή της στις ρωσικές προσπάθειες αποσταθεροποίησης, είναι ένας ακόμη πονοκέφαλος για τον νικητή των προεδρικών εκλογών. Άγνωστο τέλος παραμένει πως θα επηρεάσει την κοινωνία η πρόσφατη σύσταση Αυτοκέφαλης Ουκρανικής Εκκλησίας.

Ρόμαν Γκοντσαρένκο/dw

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου