Παίζοντας θέατρο στο βομβαρδισμένο Κίεβο

Ισχυρές εκρήξεις ακούγονται στο Κίεβο. Την ώρα που η πρωτεύουσα της Ουκρανίας δέχεται επίθεση από τη Ρωσία, μια παράσταση παίζεται σε ένα υπόγειο. Ο νεαρός ηθοποιός Ντάνιελ Πριμάχοφ παίζει έναν κρατούμενο που έχει δεμένα τα μάτια του και κάθεται σε μια καρέκλα. Δύο άλλοι άνδρες φαίνεται πως πρέπει να κάνουν κάτι μαζί του. Τους υποδύονται η Αλίνα Ζεβάκοβα από τη δυτική Ουκρανία και ο συνδεδεμένος μέσω βίντεο συνάδελφός της Βαλέρι Σιμόνσουκ.  

Το έργο ονομάζεται «Η Νέα Παγκόσμια Τάξη». Ένα μονόπρακτο του Βρετανού θεατρικού συγγραφέα και νομπελίστα Χάρολντ Πίντερ (1930-2008). Το κοινό εκεί κάτω είναι μόλις δέκα άνθρωποι, όλοι ζουν στο ίδιο κτήριο. Σε ζωντανή μεταδοση 300 θεατές παρακολουθούν την παράσταση.

Την επόμενη μέρα, η σκηνοθέτις Τάνια Σελέπκο δηλώνει πως η εμπειρία ήταν «πολύ περίεργη». «Σε όλη τη διάρκεια της παράστασης γίνονταν βομβαρδισμοί. Αυτό που κάναμε νιώθαμε ότι ήταν λάθος και σωστό ταυτόχρονα». Λάθος γιατί έπαιζαν θέατρο στη μέση του πολέμου και σωστό επειδή μπορούσαν να δώσουν κάτι στο κοινό. Η Τάνια Σελέπκο δεν μπορεί όμως να απαντήσει με βεβαιότητα στην ερώτηση. «Θα το σκεφτούμε αργότερα, μετά τη νίκη», λέει.

«....ο καθένας πρέπει να κάνει καλύτερα αυτό που μπορεί»

Το τέλος του πολέμου δεν διαφαίνεται, αλλά και η αρχή του φαίνεται κιόλας μακρινή. Ωστόσο η Τάνια Σελέπκο θυμάται ακριβώς πώς ξεκίνησαν τα πάντα. Είχε βάλει το ξυπνητήρι της για τις 6 το πρωί, αλλά εκείνο το πρωί στις 24 Φεβρουαρίου ξύπνησε νωρίτερα. Ήταν 5:42 π.μ. Δύο λεπτά αργότερα τηλεφώνησε ο φίλος της και της είπε: «Ο πόλεμος άρχισε».

Η πρώτη αντίδραση της Τάνια Σελέπκο στον πόλεμο ήταν να εγκαταλείψει το Κίεβο. Αλλά μετά από τρεις μέρες επέστρεψε γιατί ένιωθε σαν να μην ήταν εκεί που έπρεπε να είναι. Στην αρχή πίστευε πως ήταν λάθος να συνεχίσει υπ' αυτές τις συνθήκες την καλλιτεχνική δουλειά, αλλά μετά από περίπου δύο εβδομάδες έλεγε πως «είμαι στην πραγματικότητα διευθύντρια θεάτρου και ο καθένας πρέπει να κάνει καλύτερα αυτό που μπορεί».

Ξεκίνησε λοιπόν πρόβες στο ProEnglish Theatre, το μοναδικό αγγλόφωνο θέατρο της Ουκρανίας με το έργο «Η Νέα Παγκόσμια Τάξη». Το έργο σχεδιάστηκε να παιχτεί πολύ πριν από τον πόλεμο και τώρα φαίνεται σαν προφητεία.

Έχει όμως νόημα να παίζεις θέατρο στον πόλεμο; Τα μέλη του θιάσου θεωρούν σημαντικό να προσφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια κατά τη διάρκεια της ημέρας. Διανέμουν τρόφιμα και φάρμακα και στηρίζουν ξένους ρεπόρτερ που είναι ακόμη στο Κίεβο. Κάνουν πρόβες μόνο τα βράδια, όταν ισχύει η απαγόρευση κυκλοφορίας. Το ProEnglish Theatre βρίσκεται σε ένα υπόγειο, ένα καταφύγιο για την τέχνη.

Συμπαράσταση από όλο τον κόσμο

«Είναι σχετικά ασφαλές μέρος», λέει η Τάνια Σελέπκο. Φυσικά, μπορεί πάντα να συμβεί το κακό. «Μερικές φορές το σκέφτεσαι για δύο δευτερόλεπτα, αλλά μετά έχεις άλλα πράγματα να κάνεις. Στην εποχή της ειρήνης σκεφτόμουν συχνότερα τέτοιους κινδύνους. Τώρα είναι η ώρα να σκέφτομαι τη ζωή», λέει.

Όταν έγινε η πρεμιέρα της παραγωγής της την περασμένη Κυριακή, την Παγκόσμια Ημέρα Θεάτρου, μεταδόθηκε ζωντανά από όλα τα μέρη του κόσμου και ακούστηκαν δηλώσεις αλληλεγγύης, όπως: «Αγάπη και δύναμη από το Λονδίνο», «Αγάπη και αγκαλιές από τη Νέα Υόρκη», «Αγάπη από καρδιάς και αλληλεγγύη από τη Γιοκοχάμα της Ιαπωνίας». Μια χρήστης του Facebook έγραψε ότι «είναι σημαντικό ότι παίζετε εν μέσω πολέμου, δείχνει δύναμη και γενναιότητα».

Υπάρχουν προγραμματισμένες παραστάσεις για τις επόμενες εβδομάδες; Οι συντελεστές του θεάτρου γελάνε με αυτή την ερώτηση. «Ο προγραμματισμός δεν είναι μια λέξη που χρησιμοποιούμε συχνά αυτές τις μέρες», λένε.

Κρίστοφ Ντρίσεν (DPA)

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου