Ο Σταϊνμάιερ στην Τουρκία με πολιτική ατζέντα... και ντονέρ

Θεωρείται εκ προιμίου υψηλού συμβολισμού αλλά και υψηλής πολιτικής βαρύτητας η πρώτη επίσκεψη του Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ κατά τη διάρκεια της επτάχρονης προεδρικής θητείας του στην Τουρκία, από σήμερα μέχρι την Τετάρτη μια επίσκεψη που βρίσκεται ήδη σε πλήρη εξέλιξη. Η τελευταία φορά που ο Γερμανός πρόεδρος είχε ταξιδέψει στην Τουρκία ήταν το 2016, όταν ακόμη ήταν υπ. Εξωτερικών επί διακυβέρνησης της Άγκελα Μέρκελ λίγο μετά το αποτυχημένο πραξικόπημα κατά του Ερντογάν. 

Έκτοτε το διεθνές πολιτικό σκηνικό έχει αλλάξει άρδην η πολιτική του Ερντογάν όμως τόσο ως προς το εσωτερικό με βαριά πλήγματα στο κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα όσο και προς το εξωτερικό, στις σχέσεις με τη Δύση και τον αραβικό κόσμο παραμένει το ίδιο προβληματική. Στη σκιά του πολέμου στην Ουκρανία και στη Μέση Ανατολή δύο ημέρες μάλιστα μετά την συνάντηση του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν με τον ηγέτη της Χαμάς Ισμαήλ Χανίγιε με κάθε επισημότητα στο Παλάτι Ντολμπαχτσέ της Κων/πολης,κι ενώ ο Τούρκος πρόεδρος εμφανίζεται προστάτης των απανταχού μουσουλμάνων «αδερφών», η επικείμενη συνάντηση με τον παλαιό «φίλο» του, όπως αποκαλεί τον Σταϊνμάιερ αποκτά ιδιαίτερη σημασία.  

Στόχος να μην επαναληφθεί ο Νοέμβριος 

Η τελευταία συνάντηση του Γερμανού προέδρου με τον Τούρκο ομόλογό του τον περασμένο Νοέμβριο στο Βερολίνο ήταν επεισοδιακή με το ρήγμα στις διμερείς σχέσεις να μην έχει ακόμη αποκατασταθεί ουσιαστικά. Ψυχρά χαμόγελα, τυπικές χειραψίες και μόνο μια σύντομη γραπτή δήλωση από την γερμανική προεδρία για τη στήριξη της Γερμανίας στο Ισραήλ ήταν το δημόσιο αποτύπωμα εκείνης της συνάντησης στο προεδρικό μέγαρο Μπελβού του Βερολίνου. Ακολούθησε τότε η επεισοδιακή συνέντευξη Τύπου Σολτς - Ερντογάν με βαριές προσβολές από την πλευρά του Τούρκου προέδρου προς τη Γερμανία, την οποία χαρακτήρισε δέσμια του παρελθόντος της. «Δεν χρωστάμε τίποτα σε κανέναν» είχε πει τότε ο Ερντογάν μέσα στην καγκελαρία, προκαλώντας σάλο, χωρίς όμως να αναφέρεται ρητά στην Χαμάς. 

Όλοι απεύχονται μια επανάληψη του Νοεμβρίου την Τετάρτη στην Άγκυρα. Δεν είναι άλλωστε τυχαίο ότι η κρίσιμη συνάντηση με τον Ταγίπ Ερντογάν είναι προγραμματισμένη για την τελευταία ημέρα της επίσκεψης Σταϊνμάιερ στην Τουρκία, η οποία γίνεται τυπικά τουλάχιστον με αφορμή τη συμπλήρωση 100 χρόνων από τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων μεταξύ Γερμανίας και Τουρκίας. 

Ο πρώτος πολιτικός πάντως που συνάντησε ήδη ο Φρανκ-Βάλτερ Σταϊνμάιερ στην Κωνσταντινούλη δεν είναι άλλος από τον ο Εκρέμ Ιμάμογλου, ο ισχυρός νεοεκλεγείς δήμαρχος της Κων/πολης από το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα, ένας συνομιλητής στον οποίο και η γερμανική πλευρά εναποθέτει ελπίδες. Στο επίκεντρο των επαφών του Τούρκου προέδρου θα βρεθούν πάντως κυρίως οι απλοί Τούρκοι πολίτες καθώς και εκπρόσωποι των γραμμάτων, των τεχνών, της επιστήμης και της κοινωνίας των πολιτών όπως και οι απόγονοι Τούρκων «γκασταρμπάιτερ», που ξεκινούσαν το μεγάλο ταξίδι για τη Γερμανία τη δεκατία του ‘60 τον ιστορικό σιδηροδρομικό σταθμό Σιρκετζί. Εκεί αναμένεται να δώσει ομιλία ο Φρανκ-Bάλτερ Σταϊνμάιερ πριν αναχωρήσει αύριο για το Γκαζιαντέπ, τη σεισμόπληκτη περιοχή, η οποία δεν έχει ορθοποδήσει ακόμη από τον φονικό σεισμό του 2023. 

Λίντνερ και ιδιοκτήτης μαγαζιού ντονέρ στην αποστολή 

Τον Γερμανό πρόεδρο συνοδεύει και ο Φιλελεύθερος Γερμανός υπ. Οικονομικών Κρίστιαν Λίντνερ,δεδομένου ότι στο οικονομικό πεδίο οι γερμανοτουρκικές σχέσεις ήταν πάντα κομβικής σημασίας για τη γερμανική οικονομία. Μάλιστα ο Κρίστιαν Λίντνερ σε μια πρώτη δήλωσή του στο Γερμανικό Δίκτυο Συντακτών τονίζει τη σημασία της Τουρκίας για τη «σταθερότητα στην περιοχή» καθώς και την «ευθύνη» της τονίζοντας ότι «θα πρέπει να συνδράμει στην επίλυση διεθνών κρίσεων» με το βλέμμα στραμμένο στο Ισραήλ, την Γάζα και βέβαια το Ιράν.

Με τον Γερμανό πρόεδρο συνταξιδεύει όμως και ο 38χρονος Αρίφ Κελές, ο τουρκικής καταγωγής ιδιοκτήτης ενός τουρκικού φαστ φουντ με διάσημο ντονέρ, στην πολυσύχναστη περιοχή Κρόιτσμπεργκ του Βερολίνου. Οι ουρές είναι καθημερινές στο συγκεκριμένο στέκι oνόματι Hisar Fresh Food, το οποίο ίδρυσε ο παππούς του Αρίφ το 1986. «Το να συνταξιδεύω με τον Γερμανό πρόεδρο, το βλέπω ως μεγάλη ένδειξη εκτίμησης» αναφέρει ο Αρίφ Κελές μιλώντας σε δημοσιογράφους. «Ως εγγόνι του παππού μου μπορώ να ταξιδεύω πια στην πατρίδα των προγόνων μου μαζί με τον Γερμανό Πρόεδρο». 

Εκκλήσεις από την Μπούντεσταγκ προς Σταϊνμάιερ 

Την ίδια ώρα αυξάνονται πάντως και οι πιέσεις προς τον Γερμανό πρόεδρο να μην σιωπήσει στην Τουρκία αναφορικά με την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Η επικεφαλής της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων της γερμανικής βουλής Ρενάτα Αλτ από τους Φιλελευθέρους καλεί τον Γερμανό πρόεδρο να επικρίνει ανοιχτά την «συστηματική υπονόμευση του κράτους δικαίου, τη διάλυση της δημοκρατίας και τους σοβαρούς περιορισμούς στην ελευθερία του Τύπου», σύμφωνα με δηλώσεις της στο γαλλικό πρακτορείο ειδήσεων.

Όπως συμπληρώνει: «Μόνο έτσι η Γερμανία μπορεί να αντααποκριθεί στον ισχυρισμό ότι επιτελεί μια εξωτερική πολιτική που εδράζεται σε αξίες». Μάλιστα αναγνωρίζει ότι ο Γερμανός πρόεδρος θα πρέπει να επιδοθεί εκ της θέσεώς του σε «πράξεις εξισορρόπησης», θεωρεί όμως ταυτόχρονα ότι είναι ένας «έμπειρος πολιτικός σε θέματα εξωτερικής πολιτικής» που θα πρέπει να δείξει ότι διαχειρίζεται επαρκώς αυτή την «πρόκληση». 

Κλείνοντας, η επίσκεψη Σταϊνμάιερ στην Τουρκία έρχεται και σε μια κρίσιμη στιγμή και για τις ευρωτουρκικές σχέσεις, με την ΕΕ να υπενθυμίζει εκ νέου στην Τουρκία ότι το μέλλον των ευρωτουρκικών σχέσεων συνδέεται άρρηκτα και με την πρόοδο των συνομιλιών για την επίλυση του Κυπριακού. 

 Ήδη κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στην Κύπρο τον Φεβρουάριο ο Γερμανός πρόεδροςείχε διαμηνύσει επίσης ότι ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας είναι άμεσα εξαρτώμενη και από το Κυπριακό. Τόνισε δε μάλιστα ότι η Γερμανία στηρίζει επικουρικά κάθε εποικοδομητική προσπάθεια διαλόγου στην περιοχή με γνώμονα την επίλυση του Κυπριακού στο πλαίσιο που θέτει ο ΟΗΕ.