«Νομιμοποιεί η Γερμανία εγκλήματα πολέμου του Ερντογάν;»

Όταν η Άγκελα Μέρκελ επισκέφθηκε πρόσφατα την Κωνσταντινούπολη, στη κοινή συνέντευξη τύπου με τον Τούρκο πρόεδρο, ανέφερε ότι η Γερμανία θα ήταν διατεθειμένη να βοηθήσει την Τουρκία στην κατασκευή προσφυγικών καταλυμάτων στη Συρία. «Και μάλιστα στη ζώνη ασφαλείας», όπως είπε επί λέξει. Στην περιοχές δηλαδή της βόρειας Συρίας που η Άγκυρα κατέκτησε και προσάρτησε τον περασμένο Οκτώβριο, μια πράξη που η Γερμανία χαρακτήρισε ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου. Αλλά δεν είναι η πρώτη φορά που το Βερολίνο διακατέχεται από αμφιθυμία σε ότι αφορά στην πολιτική της απέναντι στην Τουρκία. Σε τακτική βάση η γερμανική κυβέρνηση εξάγει όπλα στην Τουρκία, αλλά από την άλλη επικρίνει τις στρατιωτικές επεμβάσεις της χώρας στη Συρία και τη Λιβύη. Αλλά στην περίπτωση των προσφυγικών καταυλισμών στη βόρεια Συρία θα είναι η πρώτη φορά που γερμανικά χρήματα θα δοθούν για να στηρίξουν μέτρα στην περιοχή, κάτι που σύμφωνα με παρατηρητές, θα ισοδυναμούσε με νομιμοποίηση της ηγεμονικής πολιτικής της Άγκυρας.

Ο Ερντογάν συνεργάζεται με τζιχαντιστές

Η εφημερίδα die Welt παραθέτει πολύ αναλυτικά την πορεία των γεγονότων που οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση στην περιοχή με δεκάδες χιλιάδες Σύρους πρόσφυγες και την Τουρκία με τη Συρία στα πρόθυρα πολέμου. Από την έκρηξη της αραβικής άνοιξης το 2011 ο Ερντογάν υποστήριζε συστηματικά την συριακή αντιπολίτευση εναντίον του προέδρου Άσαντ με στόχο την ανατροπή του. Και για να γίνει αυτό εφικτό η τουρκική κυβέρνηση άφησε να διέλθουν από το κοινά σύνορα δεκάδες χιλιάδες ισλαμιστές. Οι τουρκικές μυστικές υπηρεσίες MIT άρχισαν να τους εξοπλίζουν. Οι μεθοριακές τουρκικές πόλεις έγιναν περιοχές, όπου μαχητές από τη Συρία με ισλαμιστική ιδεολογία αποσύρονταν και έστηναν κέντρα σχεδιασμού των επόμενων κινήσεών τους. Ο Ερντογάν αναδείχθηκε σε έναν από τους σημαντικότερους πρωταγωνιστές του συριακού εμφυλίου. Η τουρκική ανάμειξη στα εσωτερικά της γειτονικής χώρας βρήκε την αποκορύφωσή της στη συνεργασία με τους τρομοκράτες του Ισλαμικού Κράτους IS, οι οποίοι το 2014 κατέλαβαν μεγάλες εκτάσεις της Τουρκίας και του Ιράκ. Οι τζιχαντιστές πουλούσαν πετρέλαιο στην Τουρκία έναντι όπλων και είχαν δωρεάν περίθαλψη στα τουρκικά νοσοκομεία. Για τον IS η Τουρκία ήταν μια χώρα διέλευσης, στην οποία μπορούσαν να κινηθούν ελεύθερα.

Οι υπαίτιοι των τρομοκρατικών επιθέσεων στο Παρίσι το 2015 και τις Βρυξέλλες το 2016 με πάνω από 160 νεκρούς, είχαν περάσει μέσω της Τουρκίας για να φτάσουν στην Ευρώπη. Σήμερα η Άγκυρα διατηρεί δικό της στρατό από Σύρους εθνοφρουρούς, στην πλειονότητά τους ακραιφνείς ισλαμιστές, τους οποίους εκπαιδεύει και εξοπλίζει. Αυτούς χρησιμοποίησε για την εισβολή στη Συρία και ομάδα εξ αυτών απέστειλε στη Λιβύη για να υπερασπιστεί τα τουρκικά συμφέροντα εκεί. Βέβαια, όπως επισημαίνει ο γερμανός αρθρογράφος, οι υπολογισμοί του Ερντογάν για τη Συρία δεν εκπληρώθηκαν, όπως τους είχε αρχικά σχεδιάσει. Πάνω από 4 εκ, Σύροι πρόσφυγες κατέκλυσαν τη χώρα, εξ αυτών τα 3,6 εκ. παρέμειναν. Κάτι που δημιούργησε εσωτερικοπολιτικά προβλήματα στον Τούρκο πρόεδρο λόγω της οικονομικής κρίσης και του αυξανόμενου κόστους διαβίωσης. Το αποτέλεσμα είναι να ενισχυθούν τα ρατσιστικά και εθνικιστικά ανακλαστικά του τουρκικού πληθυσμού.

Η τουρκοποίηση της κατ΄ευφημισμό ζώνης ασφαλείας

Σε ότι αφορά τον στόχο του Ερντογάν να ανατρέψει τον Σύρο πρόεδρο, ο Ασάντ δεν ήταν ποτέ άλλοτε πιο ισχυρός από την έναρξη του εμφυλίου. Ιράν και Ρωσία τον ενίσχυσαν στρατιωτικά, ενώ στη Συρία μόνο η περιοχή γύρω από το Ιντλίμπ βρίσκεται στα χέρια ισλαμιστών, κι αυτό όχι για πολύ ακόμη, όπως φαίνεται. Τα γεγονόττα στα πεδία των μαχών που εξελίσσονται αυτές τις ημέρες έχουν προκαλέσει νέο κύμα προσφύγων. Τα ΗΕ κάνουν λόγο για σχεδόν ένα εκατομμύριο που εγκαταλείπουν το Ιντλίμπ για να βρουν καταφύγιο κοντά στα τουρκικά σύνορα με σκοπό να τα περάσουν, αν και ο Ζαφίρ Αμπντουλκαρίμ, δημοσιογράφος από το Ιντλίμπ λέει ότι η Τουρκία χτίζει τείχος ύψους 3 μέτρων, βάρους 3 τόνων και μήκους 828 χιλιομέτρων στα κοινά σύνορα. Τουρκικές οργανώσεις βοήθειας στήνουν 10.000 σταθερές κατοικίες για τους πρόσφυγες με πιθανή στήριξη της Γερμανίας, αλλά δεν έχει και τόσο νόημα, διότι είναι ζήτημα χρόνου μέχρις ότου ο κυβερνητικός στρατός επανακτήσει την κυριαρχία στην περιοχή.

Στην περιοχή βορειοανατολικά της Συρίας, σε περιοχές των Κούρδων, που η Τουρκία αποκαλεί κατ' ευφημισμόν «ζώνη ασφαλείας κατά των Κούρδων τρομοκρατών» η τουρκοποίηση καλά κρατεί. Οι δάσκαλοι στα σχολεία είναι Τούρκοι, οι γιατροί στα νοσοκομεία Τούρκοι, στα δημόσια κτήρια κυματίζει η τουρκική σημαία και το επίσημο νόμισμα είναι η τουρκική λίρα. Σε άλλες περιοχές η αναγκαστική μετεγκατάσταση Σύρων προσφύγων ξεκινά. Η τουρκική κυβέρνηση σχεδιάζει επενδύσεις ύψους 25 δις ευρώ. Σε δέκα περιφέρειες θα χτιστούν 6.000 πολυώροφες πολυκατοικίες. Θα δημιουργηθούν 140 χωριά με τζαμιά, σχολεία, πανεπιστήμια, χώρους άθλησης και νοσοκομεία. Μέχρι 2 εκ. Σύροι πρόσφυγες από την Τουρκία θα εγκατασταθούν εκεί. Για να δημιουργηθεί όλος αυτός ο χώρος εκτοπίστηκαν Κούρδοι και χριστιανοί κάτοικοι.

Γερμανική ασάφεια

Η πρόθεση τώρα της γερμανικής κυβέρνησης να βοηθήσει στην ανοικοδόμηση προσφυγικών καταυλισμών στη ζώνη ασφαλείας, που η Γερμανία χαρακτήρισε ως παραβίαση του διεθνούς δικαίου, ώθησε τον Γιούργκεν Τριτίν, βουλευτή των Πρασίνων, να καταθέσει επερώτηση ζητώντας από την κυβέρνηση να ξεκαθαρίσει, εάν θα στηρίξει οικονομικά το τουρκικό σχέδιο ανοικοδόμησης της περιοχής. «Πρόκειται πολύ απλά για το εάν η Γερμανία θα ήθελε να κατηγορηθεί ότι παραβιάζει και η ίδια το διεθνές δίκαιο» τόνισε ο Τριτίν. Μόλις πριν λίγες ημέρες μάλιστα η επιστημονική υπηρεσία της Βουλής σε γνωμοδότησή της επέστησε την προσοχή στη νομιμότητα των αναγκαστικών οικιστικών τουρκικών σχεδίων. Η απάντηση στη Βουλή δια στόματος της υπουργού Άμυνας Άνεγκρετ Κραμπ-Καρενμπάουερ ήταν ασαφέστατη. «Η πιθανή επιστροφή προσφύγων με συνοδευτικά μέτρα ανθρωπισμού θα πρέπει να γίνει με τρόπο συμβατό και ανεκτό» τόνισε. Και όποιος κατάλαβε, κατάλαβε.

Ειρήνη Αναστασοπούλου/die Welt