Με στόχο τον εκσυγχρονισμό

Η καμπάνια κυβέρνησης και αντιπολίτευσης στην Τουρκία για το δημοψήφισμα, από το οποίο θα κριθεί η τροποποίηση του Συντάγματος της χώρας, έχει ξεκινήσει. Στις 12 Σεπτεμβρίου ο λαός καλείται στις κάλπες για να πει, ναι ή όχι, σε μεταρρυθμίσεις σημαντικών συνταγματικών άρθρων. Ο δρόμος προς το δημοψήφισμα δρομολόγησε απόφαση του Ανώτατου Συνταγματικού Δικαστηρίου έπειτα από έντονους διαξιφισμούς ανάμεσα στα κόμματα για τη νομιμότητα της διαδικασίας.

Από το 1982 το Σύνταγμα

«Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου δεν ικανοποιεί τις προσδοκίες μας», δήλωσε ο νέος πρόεδρος του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, Κεμάλ Κιλιτζντάρογλου, του μεγαλύτερου κόμματος της τουρκικής αντιπολίτευσης, μετά την κοινοποίηση της απόφασης, που ήρθε για το κόμμα του απροσδόκητα. Η κατάσταση δεν αλλάζει και στις 12 Σεπτεμβρίου ο λαός θα κληθεί να αποφασίσει για μια σειρά από τροποποίησες ενός Συντάγματος που καταρτίστηκε το 1982 από τους στρατιωτικούς και ισχύει μέχρι σήμερα. Δεν θα αλλάξουν όλα τα άρθρα και οπωσδήποτε όχι εκείνα που προβλέπουν τις διαδικασίες διορισμού ανώτατων δικαστών, εισαγγελέων και λειτουργών του κράτους.

Από την κυβερνητική οπτική γωνία η συνταγματική τροποποίηση είναι απαραίτητη για να γίνει η Τουρκία μια χώρα δημοκρατική, σύγχρονη και έτοιμη για την Ευρώπη. Γι αυτό και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις Βρυξέλλες χαιρέτισε το πακέτο μεταρρυθμίσεων ως βήμα προς την σωστή κατεύθυνση.

Εναντίον οι κεμαλιστές

Αντίθετα, κι αυτό είναι το παράδοξο της όλης της υπόθεση, το κόμμα των κεμαλιστών, δηλαδή αυτή η πολιτική δύναμη της Τουρκίας που επαίρεται για την κληρονομιά που της άφησε ο ιδρυτής της σύγχρονης Τουρκίας, ο Κεμάλ Ατατούρκ, ο άνθρωπος εκείνος πους εκσυγχρόνισε τη χώρα και την άνοιξε προς τη Δύση, δεν συμφωνεί. Οι αυτοαποκαλούμενοι προστάτες της κεμαλικής κληρονομιάς από τη διοίκηση και τον στρατό θέλουν να διατηρηθούν οι δομές του Συντάγματος όπως είναι. Και προβάλουν το επιχείρημα ότι αν τροποποιηθεί, θα κινδυνεύσει η ανεξαρτησία της δικαιοσύνης.

«Η πόλωση στη δικαιοσύνη θα οδηγήσει με μαθηματική ακρίβεια στη διαίρεση της κοινωνίας», πιστεύει ο Κιλιτζντάρογλου. «Ακόμη και μετά την τροποποίηση του Συντάγματος το πρόβλημα ότι οι εισαγγελείς συνεχίζουν να βρίσκονται υπό τον έλεγχο του υπουργού Δικαιοσύνης παραμένει. Για μας, η συνταγματική τροποποίηση αποτελεί τη συνέχεια ενός αντιδημοκρατικού συντάγματος. Γι αυτό και δεν πρόκειται να συμφωνήσουμε».

«Περισσότερη δημοκρατία»

Η διαμάχη γύρω από το Σύνταγμα αντανακλά ένα βαθύτερο πρόβλημα. Οι κεμαλιστές κατηγορούν το κυβερνών κόμμα της Δικαιοσύνης και της Ανάπτυξης του Ερντογάν ότι θέλει να γκρεμίσει τα θεμέλια της Τουρκίας, με άλλα λόγια να την μεταβάλει σε θεοκρατικό κράτος.

Το δημοψήφισμα όμως θα γίνει και όπως εκτιμούν πολιτικοί παρατηρητές και τα δύο κόμματα, τόσο το κυβερνών όσο και το Ρεπουμπλικανικό, μπορούν να είναι ικανοποιημένα για το ότι δεν αναγκάστηκαν να κάνουν υποχωρήσεις. Γιατί την τελική απόφαση θα την πάρει στις 12 Σεπτεμβρίου ο τουρκικός λαός. Το αποτέλεσμα ίσως να είναι οριακό αν και ο αντιπρόεδρος του κυβερνώντος κόμματος της Ανάπτυξης και της Δικαιοσύνης Μεχμέτ Κίλιτς πιστεύει ότι η πλειοψηφία θα ταχθεί υπέρ της μεταρρύθμισης, Και το δηλώνει: «Είμαι πεπεισμένος ότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης θα συναντήσουν δυσκολίες με τη καμπάνια τους για το όχι. Εμείς θέλουμε περισσότερη ελευθερία, καλύτερους δημοκρατικούς συσχετισμούς και η αντιπολίτευση λέει όχι. Εμείς αντίθετα λέμε ναι, ναι στην περισσότερη ελευθερία, στη περισσότερη δημοκρατία, στον εκσυγχρονισμό».

Steffen Wurzel/Ειρήνη Αναστασοπούλου

Επιμέλεια Σύνταξης Κώστας Συμεωνίδης