«Ισοπαλία» ανδρών-γυναικών στο Παρίσι 2024

Μια σημαντική και καθόλου αδιάφορη λεπτομέρεια των Ολυμπιακών Αγώνων του Παρισιού είναι ότι σύμφωνα με τη Διεθνή Ολυμπιακή Επιτροπή (ΔΟΕ) για πρώτη φορά στην ιστορία ανάμεσα στους 11.200 που αγωνίζονται υπάρχει «ισοπαλία» ανδρών και γυναικών. Είναι και αυτή μια κατάκτηση για το γυναικείο αθλητικό κίνημα, που ήρθε με αργά βήματα, αν σκεφτεί κανείς ότι το 1896 ο Πιερ ντε Κουμπερτέν είχε απορρίψει μετά βδελυγμίας την πρόταση για συμμετοχή γυναικών σε αγωνίσματα. Έχει μείνει ιστορική η προσπάθεια δύο γυναικών να τρέξουν «παράλληλα» με τους μαραθωνοδρόμους την κλασσική διαδρομή στους πρώτους σύγχρονους Ολυμπιακούς για να διαμαρτυρηθούν για τον αποκλεισμό τους.

Μαραθώνιος στην κυριολεξία

Ο μαραθώνιος ήταν από τα αγωνίσματα που άργησαν σχετικά να μπουν στο γυναικείο πρόγραμμα. Ήταν το 1984 στο Λος Άντζελες και αφού τέσσερα χρόνια νωρίτερα είχε προηγηθεί μια ανοικτή επιστολή 389 γυναικών με αυτό το αίτημα, που το αποδέχτηκε τελικά η ΔΟΕ. Δύο χρόνια νωρίτερα η Κατρίν Σβίτσερ είχε οργανώσει τον δικό της μαραθώνιο μόνο για γυναίκες, για να αποδείξει ότι και αυτές «μπορούν». Ήταν ένα από τα τελευταία κάστρα της παγιωμένης προκατάληψης περί «αδύναμου φύλου», που δέχτηκε ένα ισχυρό χτύπημα στην τελική ευθεία προς την εξίσωση το 2012 με την ένταξη και της πυγμαχίας γυναικών στο Ολυμπιακό πρόγραμμα.

Οι Γάλλοι διοργανωτές αποφάσισαν φέτος να κλείσουν οι αγώνες όχι με τον μαραθώνιο ανδρών, αλλά με εκείνον των γυναικών, για να τιμήσουν την επίτευξη αυτής της «ισοπαλίας». Δεν θα λείψουν όμως και οι ιστορικοί συμβολισμοί, αφού η διαδρομή θα περάσει και μέσα από τις Βερσαλλίες, εκεί όπου το 1789 περίπου 7.000 γυναίκες απαιτούσαν από τον Λουδοβίκο να κάνει κάτι ενάντια στην πείνα και να περιορίσει τα προκλητικά προνόμια της αριστοκρατίας. Με την τελετή λήξης θα κλείσει έτσι στη γαλλική πρωτεύουσα μια μακρά πορεία που είχε ανοίξει πάλι εκεί.

Το δειλό ξεκίνημα του 1900

Πριν από 124 χρόνια, πάλι στο Παρίσι, στους δεύτερους σύγχρονους Ολυμπιακούς, το πρώτο βήμα ενάντια στις αντιρρήσεις του ντε Κουμπερτέν γινόταν με ένα τέχνασμα. Οι αγώνες εντάχθηκαν στο πρόγραμμα της Παγκόσμιας Έκθεσης, που κράτησε για αρκετούς μήνες στην πόλη. Τα αγωνίσματα όπως το γκολφ δεν απαιτούσαν ιδιαίτερη δύναμη, αν και η πρώτη Ολυμπιονίκης ανάμεσα στις 22 συμμετέχουσες ήταν στην ιστιοπλοΐα, η Ελέν ντε Πουρτάλ, που αγωνίστηκε πάντως μαζί με τον σύζυγό της. Στο τένις η Σαρλότ Κούπερ είχε ήδη τρία κύπελλα από το Γουίμπλεντον στη συλλογή της.

Το ρεκόρ των 18 μεταλλίων

Το ρεκόρ των περισσότερων μεταλλίων, συνολικά 18, από τα οποία τα 9 χρυσά, κράτησε για σχεδόν πέντε δεκαετίες πάλι μία γυναίκα. Η ουκρανικής καταγωγής Σοβιετική γυμνάστρια Λαρίσα Λατίνινα κατέκτησε από 6 μετάλλια το 1956, 1960 και 1964. Χρειάστηκε να φτάσει το 2012 στο Λονδίνο για να την ξεπεράσει ο θρύλος της πισίνας, Μίχαελ Φελπς.

Μεγάλες μάχες δόθηκαν για να ενταχθούν στο γυναικείο Ολυμπιακό μενού τα αγωνίσματα του στίβου. Αυτό συνέβη το 1928 στο Άμστερνταμ: 100 και 800 μέτρα, σκυταλοδρομία 4Χ100, άλμα εις ύψος και δισκοβολία. Αλλά τα 800 μέτρα θεωρήθηκαν… πολλά και τελικά αφαιρέθηκαν, για να επιστρέψουν πολύ αργότερα, το 1960.

Η πρώτη Αφροαμερικανή

Σημαντικός σταθμός ήταν και το Λονδίνο το 1948, όπου για πρώτη φορά κέρδισε χρυσό μετάλλιο μια Αφροαμερικανή, η Άλις Κόουτσμαν, ξεπερνώντας το 1,68 στο ύψος. Στην πατρίδα της, τη Τζόρτζια, είχε χρειαστεί να υπερπηδήσει όχι μόνο ρατσιστικά εμπόδια, αλλά και την αντίδραση του πατέρα της, που δεν αντιλαμβανόταν τον αθλητισμό ως θηλυκή υπόθεση. Στην επιστροφή της ο δήμος της πόλης την τίμησε, αφού πρώτα μπήκε στην αίθουσα εκδηλώσεων από την… πίσω πόρτα και ο δήμαρχος απέφυγε να της δώσει το χέρι. Ήταν πάντως η πρώτη μαύρη αθλήτρια στις ΗΠΑ που υπέγραψε διαφημιστικό συμβόλαιο με την Coca-Cola.

To 1976 στο Μόντρεαλ, το ποσοστό των αθλητριών έφτασε το 20%. Το 1979 μια διεθνής σύμβαση του ΟΗΕ κατοχύρωσε το δικαίωμα των γυναικών για συμμετοχή σε αγώνες. Το 1995 ο αθλητισμός καταγράφηκε στη «Σύμβαση του Πεκίνου» ως μέσο για την επίτευξη της ισότητας των δύο φύλων. Κι αν στους στίβους και στα γήπεδα υπάρχει πλέον ισοπαλία, στην ίδια τη σύνθεση της κορυφής της ΔΟΕ χρειάζεται ακόμα δουλειά, αφού το ποσοστό των γυναικών σήμερα είναι περίπου 30%.