Η περιβαλλοντική σκιά του πολέμου στο Βιετνάμ

Ο στρατός των ΗΠΑ χρησιμοποιούσε από το 1961 έως το 1971 διαφορά είδη χημικών ουσιών προκειμένου να απογυμνώσει τα δέντρα των εμπόλεμων περιοχών από το φύλλωμά τους, ώστε να εντοπίζει ευκολότερα τον αντίπαλο, στερώντας του παράλληλα ζωτικές πηγές διατροφής. Μεταξύ αυτών των ουσιών ήταν και η διαβόητη Agent Orange, γνωστή στα ελληνικά ως Πορτοκαλί Παράγοντας. Αυτή παραγόταν μεταξύ άλλων από ομίλους, όπως η Dow Chemical και η Monsanto.

Με ελικόπτερα, αεροσκάφη και άλλα μέσα οι αμερικανικές δυνάμεις ψέκασαν συνολικά στο Βιετνάμ περισσότερα από 73 εκατομμύρια λίτρα επιβλαβών φυτοκτόνων. Περίπου τα δύο τρίτα εξ αυτών των ουσιών περιείχαν άκρως δηλητηριώδεις διοξίνες. Αυτές δεν δηλητηρίασαν μόνο Βιετναμέζους και Αμερικανούς στρατιώτες που ήρθαν σε επαφή μαζί τους, αλλά εισχώρησαν και στο έδαφος, με αποτέλεσμα να δηλητηριάζουν ακόμη και σήμερα, 40 ολόκληρα χρόνια μετά τη λήξη του πολέμου ανθρώπους μέσω της τροφικής αλυσίδας και του υδροφόρου ορίζοντα. Τουλάχιστον τρία εκατομμύρια άνθρωποι στο Βιετνάμ έχουν πέσει θύματα του Agent Orange, που προκαλεί καρκίνο, τερατογενέσεις και γενετικές ανωμαλίες που περνούν από γενιά σε γενιά.

Ένα ντοκιμαντέρ για τη φρίκη του Agent Orange

Αυτή την παράπλευρη μεν, τρομακτική δε πτυχή του πολέμου στο Βιετνάμ παρουσιάζει ο Γερμανός φωτογράφος και κινηματογραφιστής Ματίας Λόιπολντ στο ντοκιμαντέρ του με τίτλο Lighter Than Orange (ελλην: Ελαφρύτερο από πορτοκάλι). Σε αυτό αποτυπώνονται η φρίκη του πολέμου και το ατελείωτο δράμα δώδεκα βιετναμέζων βετεράνων και των οικογενειών τους. Οι βετεράνοι ζουν -τουλάχιστον προσωρινά- στο λεγόμενο «χωριό της φιλίας». Πρόκειται για έναν οικισμό που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο ενός διεθνούς πρότζεκτ και στον οποίο παρέχεται στέγη και φροντίδα σε θύματα της δηλητηριώδους ουσίας. Όπως είπε ο Ματίας Λόιπολντ στην DW, εκτός από τους 60 βετεράνους του πολέμου « ζουν εκεί και 120 νέοι που αρρώστησαν από τις όψιμες επιπτώσεις του Agent Orange».

Ο Γερμανός ντοκιμενταρίστας υπογραμμίζει ότι κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει το γεγονός ότι «χημικά της Monsanto και άλλων εταιρειών, ανάμεσα στις οποίες και ορισμένες από τη Γερμανία και την πρώην Τσεχοσλοβακία, ψεκάστηκαν στο Βιετνάμ και έκαναν ανθρώπους να αρρωστήσουν. Πέρα από το πολιτικό-νομικό επίπεδο ευθύνης, υπάρχει και το ανθρωπιστικό καθήκον να βοηθήσουμε αυτούς του ανθρώπους».

Ο Ματίας Λόιπολντ ελπίζει μέσα από την προβολή του ντοκιμαντέρ του συμβάλει ώστε σε μελλοντικές συγκρούσεις να αποφευχθεί η χρήση πολεμικών μέσων παρόμοιων με αυτά που χρησιμοποιήθηκαν στον πόλεμο του Βιετνάμ.

Ρόντιον Εμπιχάουζεν / Άρης Καλτιριμτζής