Η ΕΕ «ανήμπορη» απέναντι στη Συρία

Με ποιο τρόπο η ΕΕ θα συμβάλει στις διεθνείς προσπάθειες κατάπαυσης του πυρός στη Συρία; Πόσο αποτελεσματικές θα ήταν ενδεχόμενες κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας; Αυτά είναι τα βασικά ερωτήματα που καλούνται να αντιμετωπίσουν οι 27 υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ στο άτυπο συμβούλιο στο Λουξεμβούργο. Όπως και στην περίπτωση της Ουκρανίας δεν υπάρχει κοινή γραμμή. Η Δύση επικρίνει τη Μόσχα ότι βομβαρδίζει εν γνώσει της όχι μόνο νοσοκομεία, αλλά και κονβόι με ανθρωπιστική βοήθεια χωρίς να λαμβάνει υπόψη της τους άμαχους.

Αντιπαραγωγική η πολιτική κυρώσεων;

Ένα βασικό πρόβλημα της ΕΕ είναι ότι δεν διαθέτει μέσα πίεσης. Επιπλέον η Ύπατη Εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής πολιτικής Φεντερίκα Μογκερίνι θεωρεί αντιπαραγωγική την επιβολή κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας, όπως και ο πρώην πρέσβης της ΕΕ στη Συρία, Μαρκ Πιερίνι, ο οποίος μάλιστα φοβάται ότι τυχόν κυρώσεις θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις. «Θα μπορούσαν να εκτροχιάσουν τη διπλωματική διαδικασία», τονίζει ο Πιερίνι. «Η Ρωσία θα μπορούσε τουλάχιστον να το χρησιμοποιήσει ως επιχείρημα. Το διακύβευμα της διπλωματικής οδού στο συριακό έχει τόση μεγάλη σημασία για τη Μόσχα που θα μπορούσε να αντισταθεί στις κυρώσεις και να μην αλλάξει πολιτική». 

Με λίγα λόγια, το μέσο των κυρώσεων δεν φαίνεται να κερδίζει έδαφος παρά το ότι ορισμένες χώρες, όπως η Σουηδία, τις ζήτησε ανοιχτά και κατά πάσα πιθανότητα θα ενταθούν οι σχετικές πιέσεις ακόμη και στη γερμανίδα καγκελάριο κατά το συμβούλιο κορυφής την τρέχουσα εβδομάδα. Η συζήτηση δεν προμηνύεται εύκολη επειδή στους κόλπους των 27 υπάρχουν χώρες που αντιτίθενται σθεναρά σε μια σκληρή στάση απέναντι στη Μόσχα.

Άσκηση ισορροπιών

Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν κι εκείνοι που ζητούν ακόμη και διερεύνηση του ενδεχόμενου διάπραξης εγκλημάτων πολέμου από τη Ρωσία στο Χαλέπι. Ανάμεσά τους και ο βρετανός υπουργός Εξωτερικών Μπόρις Τζόνσον, ο οποίος κάλεσε μάλιστα σε διαδηλώσεις εναντίον της Μόσχας. «Φυσικά θα ήθελα να δω διαδηλώσεις μπροστά από τη ρωσική πρεσβεία. Πού βρίσκεται τώρα ο συνασπισμός κατά του πολέμου, πού είναι»; Μια δήλωση που ξεσήκωσε κύματα οργής στη Μόσχα.

Για όλα αυτά η ΕΕ θα πρέπει να βρει τη σωστή δόση ανάμεσα στην άσκηση πιέσεων και στο διάλογο. Ο Μαρκ Πιερίνι, που εργάζεται τώρα για τη δεξαμενή ιδεών Carnegie Europe, εξηγεί τη δυσκολία:  «Ο λόγος που οι αμερικανικές προσπάθειες συνεννόησης με τη Ρωσία τόσο συχνά αποτυγχάνουν δεν αφορά μόνο τη Συρία. Πρόκειται για ένα κομμάτι ενός μεγαλύτερου παιγνιδιού που θέλει να παίξει η Μόσχα, και στο οποίο ανήκει η στάθμευση πυρηνικών πυραύλων στο Καλίνινγκραντ. Με αυτόν τον τρόπο η Μόσχα θέλει να καταστήσει σαφές ότι είναι και πάλι παρούσα, ισχυρή και σε θέση να προκαλέσει κάθε είδους στρατιωτικά προβλήματα».

Κάι Κίστνερ/Ειρήνη Αναστασοπούλου