«Η Δύση υποδαυλίζει το χάος» λέει το Ιράν

Νέες κινητοποιήσεις εξαγγέλλουν ακτιβιστές στο Ιράν, από τη Δευτέρα μέχρι και την Τετάρτη. Στόχος τους είναι να κλείσουν τα καταστήματα ακόμη και στις λαϊκές αγορές, να γίνουν όσο το δυνατόν λιγότερες συναλλαγές, να παραλύσει η οικονομία της χώρας για λίγες ημέρες. Θέλουν να συνεχίσουν με άλλα μέσα την «επανάσταση της μαντήλας» που ξέσπασε τον Σεπτέμβριο, μετά τον «μυστηριώδη» θάνατο της 22χρονης Μαχσά Αμινί στα χέρια της Αστυνομίας Ηθών  και προκάλεσε το μεγαλύτερο, ίσως, κίνημα διαμαρτυρίας στη χώρα μετά την Ισλαμική Επανάσταση του 1979.

Το Σαββατοκύριακο ο γενικός εισαγγελέας του Ιράν ανακοίνωσε την «κατάργηση» της διαβόητης Αστυνομίας Ηθών, χωρίς όμως να διευκρινίσει εάν θα επανασυσταθεί με διαφορετικό όνομα ή εάν οι αρμοδιότητές της μεταφέρονται σε άλλη υπηρεσία. Φαίνεται ότι αυτό δεν είναι αρκετό για τους διαδηλωτές. Σε σχόλιό του, μέσω Twitter, o πολιτικός επιστήμων Αμπάς Αμπντί λέει ότι «η κατάργηση της Αστυνομίας Ηθών ήταν απαραίτητη, αλλά δεν αρκεί, από τη στιγμή που δεν αναθεωρείται η νομοθεσία περί υποχρεωτικής ένδυσης». Η χρήση της μαντήλας για τις γυναίκες έχει γίνει υποχρεωτική από το 1983, τέσσερα χρόνια μετά την επικράτηση της Ισλαμικής Επανάστασης στο Ιράν.
Την Παρασκευή ο γενικός εισαγγελέας, μιλώντας στο ιρανικό πρακτορείο ειδήσεων ISNA, αναφέρθηκε και στην υποχρεωτική χρήση της μαντήλας, λέγοντας ότι «το Κοινοβούλιο και η Δικαιοσύνη θα ασχοληθούν με αυτό το ζήτημα» και «σε μία-δύο εβδομάδες» θα δούμε το αποτέλεσμα αυτής της συζήτησης». Όλα αυτά δεν επιβεβαιώνονται από άλλους αξιωματούχους του θεοκρατικού καθεστώτος. Σε μία διφορούμενη δήλωση, το Σάββατο, ο πρόεδρος και πρώην επικεφαλής της Δικαστικής Αρχής του Ιράν, Εμπραχίμ Ραΐσι, προειδοποίησε ότι δεν αμφισβητούνται «οι ισχυρές και ακλόνητες αρχές και αξίες του ιρανικού Συντάγματος», για να προσθέσει όμως ότι «υπάρχουν τρόποι εφαρμογής του Συντάγματος, που θα μπορούσαν να επανεξεταστούν».

Μπλίνκεν: «Θετική» ένδειξη, αλλά...

Σε αυτή την κατεύθυνση προσπαθούν, όπως όλα δείχνουν, να ασκήσουν ακόμη μεγαλύτερη πίεση οι διαδηλωτές. Για την κατάσταση στο Ιράν, μετά τις εξαγγελίες περί κατάργησης της Αστυνομίας Ηθών, ερωτήθηκε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν, μιλώντας στην εκπομπή «Face the Nation» του CBS. Ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας έκανε λόγο για μία «θετική» ένδειξη (positive thing), αλλά ξεκαθάρισε ότι τα επόμενα βήματα είναι υπόθεση των ίδιων των Ιρανών.

«Βλέπουμε το ασυνήθιστο θάρρος των νέων ανθρώπων στο Ιράν, και ιδιαίτερα των γυναικών που ηγούνται στις κινητοποιήσεις, τους βλέπουμε να αγωνίζονται για το δικαίωμα να λένε αυτό που θέλουν, να φοράνε ό,τι θέλουν», δηλώνει ο Άντονι Μπλίνκεν. «Αν το καθεστώς έχει αντιδράσει με κάποιον τρόπο στις διαμαρτυρίες, είναι μία θετική ένδειξη. Αλλά πρέπει να δούμε τι σημαίνει αυτό στην πράξη και πως το αντιμετωπίζουν οι ίδιοι οι Ιρανοί. Δική τους υπόθεση είναι, από αυτούς εξαρτάται».

«Όλα καλά στο Ιράν»

Εντελώς διαφορετική ανάγνωση από τον υπουργό Εξωτερικών του Ιράν, Χοσείν Αμίρ-Αμπντουλαχιγιάν, ο οποίος υποστηρίζει ότι «οι ΗΠΑ και μία μικρή ομάδα χωρών της Δύσης προσπαθούν να εντείνουν τις πιέσεις τους, να υποδαυλίσουν το χάος και την τρομοκρατία στο Ιράν. Ένα από τα κίνητρά τους είναι ότι θέλουν να εξαναγκάσουν το Ιράν σε μεγαλύτερες παραχωρήσεις υπέρ της Αμερικής στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων (για το πυρηνικό πρόγραμμα της Τεχεράνης)».

Δεν περνάει απαρατήρητο το γεγονός ότι η δήλωση του Αμίρ-Αμπντουλαχιγιάν έγινε στο Βελιγράδι, μετά από συνάντηση με τον Σέρβο ομόλογό του Ίβιτσα Ντάσιτς. Σερβία και Ιράν επιχειρούν να εμβαθύνουν τη συνεργασία τους. Τον Οκτώβριο είχε επισκεφθεί το Βελιγράδι ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών του Ιράν, με τις δύο πλευρές να «καταδικάζουν τη λογική των δύο μέτρων και δύο σταθμών που επικρατεί στη Δύση όσον αφορά την εφαρμογή του διεθνούς δικαίου και την επιβολή κυρώσεων» και να προετοιμάζουν τα επόμενα βήματα, με σημείο αναφοράς μία επίσκεψη του Σέρβου προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς στην Τεχεράνη.

Στη συνέντευξη τύπου του Βελιγραδίου πάντως, ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών εκλήθη να απαντήσει σε ερώτημα για την κατάργηση της Αστυνομίας Ηθών.Η αντίδρασή του: «Να είστε σίγουροι ότι, στο πλαίσιο της δημοκρατίας και της ελευθερίας που επικρατούν στο Ιράν, όλα πάνε καλά...»

Γιάννης Παπαδημητρίου (AP, DPA)