Γερμανία: Θα οξυνθεί η σύγκρουση εργοδοτών-συνδικάτων;

Συνεχώς νέες απεργίες στον σιδηρόδρομο, προειδοποιητικές απεργίες στις αερομεταφορές - και αυτή τη φορά μάλιστα ταυτοχρόνως: οι άνθρωποι που κυκλοφορούν με τα μέσα αυτά αντιλαμβάνονται πως οι μισθολογικές διαμάχες κορυφώνονται. Προειδοποιητικές απεργίες κάνουν και οι τοπικές συγκοινωνίες, ενώ οι δρόμοι συχνά κλείνουν εξαιτίας των αγροτικών κινητοποιήσεων. Στο επίκεντρο τίθεται ο διαμοιρασμός του πλούτου και η ατμόσφαιρα είναι τεταμένη.

Μήπως οι απεργίες στη σημερινή Γερμανία είναι πιο σκληρές σε σύγκριση με το παρελθόν; Ο Χάγκεν Λες, ειδικός στα μισθολογικά ζητήματα από το Ινστιτούτο της Γερμανικής Οικονομίας (IW), εκτιμά πως ναι: «Ήδη πέρυσι οι μισθολογικές διαμάχες ήταν σκληρότερες συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια», τονίζει ο ειδικός στο Γερμανικό Πρακτορείο Ειδήσεων (dpa). Το προσκείμενο στους εργοδότες Ινστιτούτο μετρά από το 2010 την έκταση των μισθολογικών διαμαχών σε ορισμένους επιλεγμένους κλάδους με τη βοήθεια ενός συστήματος πόντων. «Από το 2010 δεν είχαμε ποτέ άλλοτε τόσο εκτεταμένη διαμάχη, όπως ήταν αυτή του περασμένου έτους». Και, παρ’ ότι δεν υπάρχει επί του παρόντος αξιολόγηση για το πρώτο τρίμηνο του 2024, «τα στοιχεία καταδεικνύουν πως το τρέχον έτος θα είναι αντίστοιχο με το προηγούμενο».

Η ανωτέρω συνθήκη οφείλεται μεταξύ άλλων στον υψηλό πληθωρισμό των τελευταίων ετών. Υπήρξαν αρκετά διαστήματα κατά τα οποία οι τιμές αυξάνονταν ταχύτερα από τους μισθούς. Σύμφωνα με την Ομοσπονδιακή Στατιστική Υπηρεσία πέρυσι σημειώθηκε η πρώτη μικρή αύξηση στους πραγματικούς μισθούς από το 2019 - μία αύξηση ύψους 0,1%, στην οποία συνέβαλαν και οι εφάπαξ αποζημιώσεις πληθωρισμού. Και όπως παρατηρεί ο Λες, τα συνδικάτα πέρασαν στην επίθεση, προκειμένου να ανακτήσουν μέρος της αγοραστικής τους δύναμης.

Δυσκολεύουν οι παραχωρήσεις λόγω ύφεσης

Την ίδια στιγμή υπάρχει και μία εξασθενημένη οικονομική δραστηριότητα. Το περασμένο έτος η Γερμανία περιήλθε σε ύφεση, με την οικονομική απόδοση να μειώνεται κατά 0,3% - μία κατάσταση που σύμφωνα με τους οικονομολόγους αναμένεται να συνεχιστεί.

Το γεγονός αυτό μείωσε την προθυμία των εργοδοτών να προβούν σε παραχωρήσεις, επισημαίνει ο Λες. «Έτσι τα συνδικάτα δρουν με τρόπο επιθετικό σε μία συγκυρία όπου οι επιχειρήσεις μάλλον σφίγγουν το ζωνάρι». Επομένως οι συμβιβασμοί καθίστανται δυσκολότεροι. Επιπλέον, συγκεκριμένα συνδικάτα επιδιώκουν να προσελκύσουν περισσότερα μέλη μέσω των διαπραγματεύσεων - το οποίο και έχουν πετύχει εν μέρει. Γι’ αυτό και υπάρχει η ανησυχία «πως και άλλες συνδικαλιστικές οργανώσεις, που μέχρι στιγμής υιοθετούσαν μία πιο ειρηνική προσέγγιση, θα θελήσουν να δοκιμάσουν μία παρόμοια τακτική».

Πολλές απεργίες στις μεταφορές

Η κοινωνιολόγος Ιρένε Ντίνγκελντεϊ από το Ινστιτούτο Εργασίας και Οικονομίας του Πανεπιστημίου της Βρέμης υπογραμμίζει πως οι απεργιακές κινητοποιήσεις θα μπορούσαν να γίνουν ακόμη πιο σκληρές. «Θα μπορούσαν να κηρυχθούν απεργίες επ’ αόριστον, κάτι που δεν έχει συμβεί μέχρι τώρα», δηλώνει η κοινωνιολόγος στο dpa. Φυσικά υπάρχουν όμως πάρα πολλές απεργίες ιδίως στον τομέα των μεταφορών, τις οποίες «αντιλαμβανόμαστε περισσότερο, διότι βιώνουμε τις επιπτώσεις τους. Και ίσως γι’ αυτό μας φαίνονται πιο σκληρές». Όταν γίνεται αντιθέτως μία απεργία στη βιομηχανία μετάλλου, ο μέσος πολίτης δεν επηρεάζεται άμεσα.

«Οι απεργίες αποτελούν ένα νόμιμο μέσο στο πλαίσιο των μισθολογικών διαμαχών», τονίζει η Ντίνγκελντεϊ. Είναι η μόνη μορφή αντίστασης που διαθέτουν οι εργαζόμενοι προς υποστήριξη των αιτημάτων τους, «είτε μας αρέσει είτε όχι». Ακόμη, υπάρχει το ζήτημα της έλλειψης εργατικού δυναμικού - γεγονός που ισχυροποιεί τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Εάν αντιθέτως υπήρχαν υψηλά ποσοστά ανεργίας, τότε θα μειωνόταν η δύναμη των συνδικάτων και «οι μισθολογικές απαιτήσεις θα ήταν μικρότερες», όπως εξηγεί η κοινωνιολόγος.

Νέες συλλογικές συμβάσεις για 12 εκατομμύρια εργαζόμενους

Σε ποιους κλάδους θα γίνουν φέτος απεργίες; Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει. Σύμφωνα με το αρχείο συλλογικών διαπραγματεύσεων του Ινστιτούτου Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών (WSI) του Ιδρύματος Hans Böckler, που πρόσκειται στα συνδικάτα, μεταξύ Δεκεμβρίου 2023 και Δεκεμβρίου 2024 λήγουν οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας περίπου 12 εκατομμυρίων εργαζομένων - και ο αριθμός αυτός αφορά μονάχα τις συμβάσεις που διαπραγματεύτηκαν οι συνδικαλιστικές οργανώσεις της Γερμανικής Συνομοσπονδίας Συνδικάτων (DGB). Τον Σεπτέμβριο ξεκινούν και οι συλλογικές διαπραγματεύσεις στη βιομηχανία μετάλλου και ηλεκτρικής ενέργειας, που θα αφορούν 3,6 εκατομμύρια εργαζόμενους -περισσότερους από κάθε άλλη κλαδική συλλογική διαπραγμάτευση- ενώ κατά τα τέλη του 2024 λήγουν και οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας στον δημόσιο τομέα, τόσο σε ομοσπονδιακό όσο και σε τοπικό επίπεδο (2,4 εκατομμύρια εργαζόμενοι).

Ο ειδικός Λες εκτιμά πάντως πως οι διαμάχες κατά τις συλλογικές διαπραγματεύσεις του τρέχοντος έτους θα έχουν μικρότερες επιπτώσεις συγκριτικά με αυτές στον τομέα των αερομεταφορών και του σιδηροδρόμου. Όμως πάντοτε μπορεί να υπάρξουν εκπλήξεις.

Επιμέλεια: Γιώργος Πασσάς