Ασκήσεις ισορροπίας Σολτς στην Κίνα

Τόση προσοχή και αφοσίωση σε μία μόνο χώρα σε ένα ταξίδι δεν έχει δώσει ποτέ ο καγκελάριος Σολτς μέχρι τώρα. Από το πρωί της Κυριακής βρίσκεται στην Κίναγια 3 ολόκληρες ημέρες και θα επισκεφθεί τρεις μεγάλες πόλεις της χώρας. Εκτός από το Πεκίνο, την Τσονγκτσίνγκ, την πολυπληθέστερη ίσως πόλη του κόσμου με 32 εκ. κατοίκους, και την οικονομική μητρόπολη Σαγκάη. Κατά τη διάρκεια των συνομιλιών του στο Πεκίνο o Σολτςθα πλαισιώνεται από τρεις υπουργούς και θα συνοδεύεται από περίπου δώδεκα κορυφαία στελέχη. Αλλά γιατί όλος αυτός ο κόπος για μια χώρα που απειλεί την Ταϊβάν, είναι έμπιστος εταίρος της Ρωσίας και καταφέρεται εναντίον των μελών της αντιπολίτευσης και των εθνικών μειονοτήτων μέσα στην ίδια του τη χώρα; Η Κίνα είναι "ταυτόχρονα εταίρος, ανταγωνιστής και συστημικός αντίπαλος", σύμφωνα με τη στρατηγική για την Κίνα που συμφωνήθηκε από την τρικομματική κυβέρνηση το περασμένο καλοκαίρι μετά από μακροχρόνιες διαβουλεύσεις. Υπό αυτή την έννοια κάθε ταξίδι ενός καγκελαρίου στην Κίνα αποτελεί πάντα μια δύσκολη άσκηση ισορροπίας ανάμεσα στη διασφάλιση των οικονομικών συμφερόντων και της ανάγκης να πει τα πράγματα με το όνομά τους.

Πιο σεμνά και ταπεινά

Είναι η δεύτερη επίσκεψη του Σολτς στην Κίνα από τότε που ορκίστηκε στο αξίωμά του τον Δεκέμβριο του 2021. Η παρθενική τον Νοέμβριο του 2022 διήρκεσε μόνο λίγες ώρες λόγω της πανδημίας. Αυτή τη φορά αφιερώνει τρεις ημέρες για να επισκεφθεί χώρους γερμανικών εταιρειών και να συζητήσει και με φοιτητές, εκτός από τις πολιτικές συνομιλίες του με τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ και τον πρωθυπουργό Λι Τσιανγκ στο Πεκίνο. Υπάρχει ακόμη και χρόνος για ένα ταξίδι με σκάφος στον ποταμό Γιανγκτσέ στο Τσονγκτσίνγκ. Παρόμοιας διάρκειας ταξίδι του καγκελάριου σε μια χώρα ήταν η παρθενική επίσκεψή του τον περασμένο Αύγουστο στον Καναδά, όπου ο Σολτς έκανε επίσης τρεις σταθμούς, αλλά παρέμεινε συνολικά μόνο για περίπου 48 ώρες. Ωστόσο, αν συγκρίνει κανείς το ταξίδι του Σολτς με αυτά των προκατόχων του στην Κίνα, δεν φαίνεται πλέον τόσο υπερβολικό. Ούτε και οι προκάτοχοί, του Χέλμουτ Κολ, Γκέρχαρντ Σρέντερ και  Άγκελα Μέρκελ περιόρισαν την παραμονή τους στην Κίνα μόνο στο Πεκίνο.  Αλλά και η παρουσία επιχειρηματικής αντιπροσωπείας στο πλευρό του καγκελαρίου έχει πλέον καθιερωθεί. Ο Σρέντερ είχε πάρει μαζί του 50 μάνατζερ, μόνο και μόνο για να επιστρέψει στη χώρα του με συμβόλαια δις στις αποσκευές του. Με τη Μέρκελ η επιχειρηματική αντιπροσωπεία περιελάμβανε συνήθως 20 έως 25 στελέχη.

Με τον Σολτς τα πράγματα είναι πιο σεμνά και ταπεινά. Δεν θέλει να μετατρέψει τη επίσκεψη σε εμπορικό αλισβερίσι. Άλλωστε η κυβέρνησή του θέλει να μειώσει την οικονομική εξάρτηση από την Κίνα, για να αποφύγει δυσάρεστες εκπλήξεις, όπως έγινε με τη διακοπή των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου μετά την επίθεση στην Ουκρανία. Ωστόσο, αυτή η στρατηγική δεν έχει πραγματικά πιάσει τόπο στη γερμανική οικονομία. Οι περίπου 5.000 γερμανικές εταιρείες στην Κίνα ανησυχούν περισσότερο για αθέμιτες συνθήκες ανταγωνισμού και οι εξαγωγείς ανησυχούν για τη μείωση των πωλήσεων. Αντίθετα, τα φθηνά κινεζικά ηλεκτρικά αυτοκίνητα κατακλύζουν την ευρωπαϊκή αγορά. Γι' αυτόν τον λόγο η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει ξεκινήσει έρευνα για πιθανές παράνομες επιδοτήσεις. Σε περίπτωση που αυτό οδηγήσει σε αντίμετρα, θα μπορούσε να προκαλέσει εμπορικό πόλεμο,όπως φοβούνται ιδιαίτερα οι Γερμανοί κατασκευαστές αυτοκινήτων. Ο καγκελάριος θα πρέπει να πάρει θέση επί του θέματος στο Πεκίνο.

Ο καθοριστικός ρόλος Κίνας στη διάσκεψη για την Ουκρανία

Ωστόσο, το ταξίδι στην Κίνα δεν περιορίζεται αποκλειστικά και μόνο στην οικονομία. Η επιτυχία της παρθενικής επίσκεψης του Σολτς στο Πεκίνο πριν από ενάμιση χρόνο ενέκειτο στο ότι μετά τις συνομιλίες του με τον καγκελάριο ο Σι τάχθηκε κατά των ρωσικών απειλών για χρήση πυρηνικών όπλων. Αυτήν τη φορά είναι πιθανό, μεταξύ άλλων, να τεθεί θέμα ειρηνευτικής διάσκεψηςγια την Ουκρανία, που πρόκειται να γίνει στην Ελβετίαστα μέσα Ιουνίου. Τυχόν επιτυχία της εξαρτάται και από τη συμμετοχή της Κίνας. Επομένως ο Σολτς είναι πολύ πιθανό να κάνει εκστρατεία για αυτό ακριβώς κατά τη διάρκεια των συνομιλιών του.

Η Κίνα, που παραμένει ο σημαντικότερος σύμμαχος της Ρωσίας, προσπαθεί να ξεκινήσει διαδικασία για τον τερματισμό της σύγκρουσης. Πέρυσι η κινεζική ηγεσία παρουσίασε ένα κείμενο θέσεων σχετικά με αυτό και έχει ήδη στείλει τον ειδικό απεσταλμένο της Λι Χούι στην Ευρώπη δύο φορές, η τελευταία ήταν τον Μάρτιο. Ωστόσο, Γερμανία και ΗΠΑ κατηγορούν επίσης την Κίνα ότι υποστηρίζει τη ρωσική πολεμική οικονομία. "Αυτό είναι κάτι που μας προκαλεί μεγάλη ανησυχία", λένε γερμανικοί κυβερνητικοί κύκλοι. Οι ΗΠΑ υποπτεύονται ότι η Κίνα προμηθεύει τη Ρωσίαμε αγαθά και προϊόντα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για στρατιωτικούς σκοπούς.

Ταϊβάν και ανθρώπινα δικαιώματα

Όσον αφορά στην Ταϊβάνο Σολτς είναι πιθανό να επαναλάβει την προειδοποίησή του κατά της χρήσης βίας στη χώρα. Ο εκπρόσωπος της Ταϊβάν στη Γερμανία, Jhy-Wey Shieh, παραπονιέται ότι οι κινεζικές απειλές έχουν ενταθεί από το τελευταίο ταξίδι του καγκελαρίου και μετά. "Ίσως οι Κινέζοι δεν πήραν πραγματικά το μήνυμα τότε", λέει. Επομένως, "δεν θα ήταν κακό αν ο καγκελάριος Σολτς το έλεγε ξανά με απλά λόγια". Και έπειτα, όπως σε κάθε ταξίδι, υπάρχει το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, για παράδειγμα η καταπίεση των μελών της μουσουλμανικής μειονότητας των Ουϊγούρωνστη Σιντζιάνγκ. Οι γερμανικές οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα ζητούν από τον καγκελάριο να αντιμετωπίσει με σαφήνεια τα ζητήματα αυτά, αλλά κρατούν επιφυλάξεις. "Η εντύπωσή μας είναι ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα δύσκολα αποτελούν προτεραιότητα για τον Όλαφ Σολτς", λέει ο Ντέιβιντ Μισάλ από την Πρωτοβουλία για το Θιβέτ στη Γερμανία.

Ο Μισάλ καταγγέλλει ότι ο Σολτς αρνήθηκε συνομιλίες με οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων πριν από το ταξίδι και πήρε μαζί του "φιλικούς προς την Κίνα υπουργούς", όπως ο υπουργός Μεταφορών Φόλκερ Βίσινγκ, που αντιτίθεται στον αποκλεισμό της κινεζικής εταιρείας τηλεπικοινωνιών Huawei από το γερμανικό δίκτυο 5G. "Η στρατηγική της γερμανικής κυβέρνησης απέναντι στην Κίνα συνοψίζεται στην προώθηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τη μείωση της εξάρτησης από την ίδια", υπενθυμίζει ο Μισάλ. "Αλλά το ταξίδι του Σολτς στην Κίνα δείχνει ακριβώς προς την αντίθετη κατεύθυνση".

Επιμέλεια: Ειρήνη Αναστασοπούλου