Χωρίς αλληλεγγύη σε περιόδους κρίσης

Για τους λεγόμενους «μέσους εργαζόμενους» τα τελευταία 20 χρόνια δεν ήταν η εποχή των παχέων αγελάδων. Ακόμη και όταν η αξία των μετοχών στα διεθνή χρηματιστήρια έσπαγε το ένα ρεκόρ μετά το άλλο, οι εργαζόμενοι είχαν ελάχιστο έως καθόλου μερίδιο από τα κέρδη. Αντίθετα έπρεπε να εργάζονται περισσότερο, αποδεχόμενοι σημαντικές περικοπές των δικαιωμάτων τους, λέει ο Ρίτσαρντ Σένετ που σήμερα διδάσκει Κοινωνιολογία και Ιστορία στο „London School of Economics“. Και αυτό οφείλεται στο σύστημα της βραχυπρόθεσμης αύξησης των κερδών που συντελέστηκε σε βάρος της μακρόπνοης δημιουργίας αξίας. Ο προσανατολισμός αυτός με τη σειρά του προκάλεσε ένα κοινωνικό έλλειμμα στις επιχειρήσεις, διευκρινίζει ο κοινωνιολόγος. «Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά αυτών των αλλαγών στην οργάνωση της εργασίας στο πεδίο της New Economy της τελευταίας 15ετίας είναι η αποδυνάμωση των διαπροσωπικών σχέσεων και δεσμών. Είναι η απώλεια ταυτότητας αυτών των σχέσεων. Οι εργαζόμενοι έγιναν Χαμαιλέοντες, επικεντρώθηκαν σε βραχυπρόθεσμες συνεργασίες. Προτίμησαν να αυξήσουν την αξία τους στην αγορά και αποστασιοποιήθηκαν από το μακροπρόθεσμο κέρδος», εξηγεί ο Αμερικανός κοινωνιολόγος.

Προέχει η αφοσίωση στην εταιρεία

Κυρίως στους κλάδους των χρηματοοικονομικών, των μέσων ενημέρωσης, της υψηλής τεχνολογίας και στη βιομηχανία της τέχνης, αυτό που μετράει περισσότερο είναι η αφοσίωση στην επιχείρηση και όχι οι σχέσεις με τους άλλους απασχολούμενους σε αυτή. Και αυτό καθόρισε αποφασιστικά την καθημερινότητα των ανθρώπων στις επιχειρήσεις όπου απασχολούνται.

«Όταν βιώνει κανείς μια οργάνωση εργασίας που λειτουργεί ως περιστρεφόμενη πόρτα, όπου οι άνθρωποι μπαίνουν και βγαίνουν, δεν είναι δυνατόν να σφυρηλατηθούν δεσμοί. Οι σχέσεις των ανθρώπων που βιώνουν την ίδια κατάσταση είναι επιφανειακές, άλλωστε δεν προλαβαίνουν να γνωριστούν καλά. Δεν αναπτύσσουν εμπιστοσύνη μεταξύ τους αλλά ούτε και αλληλεγγύη. Εδώ εντοπίζεται άλλωστε και η δυσκολία να οργανώσει κανείς ανθρώπους της «νέας οικονομίας» σε συνδικάτα, τονίζει ο Ρίτσαρντε Σένετ.

Τα δεδομένα αυτά σε συνάρτηση με τον ανταγωνισμό και την πίεση για υψηλές αποδόσεις λειτουργούν σε βάρος της ανάπτυξης συλλογικότητας, που συνιστά προϋπόθεση για την ανάληψη κοινής δράσης. Και αυτό σε περιόδους κρίσης έχει ολέθριες συνέπειες.

Ulrike Mast-Kirschning/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης