Το Φέργκιουσον είναι παντού;

Μετά τον θάνατο του Μάικλ Μπράουν από αστυνομικά πυρά και τα επεισόδια στο προάστιο του Σαντ Λούις, πολλοί θέτουν σήμερα ο ερώτημα «πόσο Φέργκιουσον υπάρχει στις πόλεις και τα χωριά των ΗΠΑ;». Στο Φέργκιουσον ζουν 21 χιλιάδες κάτοικοι. Εξ αυτών τα δύο τρίτα είναι Αφροαμερικανοί. Ο δήμαρχος και πέντε από τα έξι μέλη του δημοτικού συμβουλίου είναι λευκοί. Οι 50 από τους 53 αστυνομικούς που υπηρετούν στην περιοχή είναι επίσης λευκοί. Οι συγκρούσεις, που ακολούθησαν τον φόνο του 18χρονου Μπράουν συνιστούν έκφανση αυτής της ασυμμετρίας, εκτιμούν αμερικανοί κοινωνιολόγοι. Όπως υπογραμμίζει ο Ντάρνελ Χαντ, διευθυντής του Κέντρου Αφροαμερικανικών Μελετών στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, «στο Φέργκιουσον η συμμετοχή των Αφροαμερικανών ήταν σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής ζωής υποβαθμισμένη». «Νομίζω ότι το Φέργκιουσον είναι ένα παραδειγμα για γεγονότα που έχουμε δει να επαναλαμβάνονται τα τελεύταια χρόνια και τις τελευταίες δεκαετίες σε αυτή την χώρα», υποστηρίζει η Λέξερ Κουάμι, εκπρόσωπος της οργάνωσης Leadership Conference on Civil and Human Rights.

Συνιστά το Φέργκιουσον μεμονωμένο περιστατικό; «Όχι» υποστηρίζουν, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση οι οκτώ στους δέκα Αφροαμερικανούς των ΗΠΑ. Η υπόθεση του Μάικλ Μπράουν θέτει ερωτήματα αναφορικά με το πρόβλημα του ρατσισμού στην Αμερική. Με την ανάγνωση αυτή συμφωνεί και το 37% των λευκών που συμμετείχαν στην δημοσκόπηση.

Οι μαύροι ελέγχονται συχνότερα

Η Κουάμι παραπέμπει σε πολλές περιπτώσεις δολοφονίας Αφροαμερικανών από λευκούς αστυνομικούς, οι οποίοι έμειναν ατιμώρητοι για τις πράξεις τους, ωστόσο δεν υπάρχουν ασφαλή στοιχεία για την συχνότητα των φαινομένων. Σύμφωνα με το περιοδικό Mother Jones, από τα μέσα του περασμένου Ιουλίου μέχρι σήμερα, τέσσερις άοπλοι Αφροαμερικανοί βρήκαν το θάνατο από πυρά λευκών αστυνομικών. Και όπως υπενθυμίζει ο Ντάρνελ Χαντ: «Δεν ακούμε για παρόμοιες υποθέσεις με εμπλοκή λευκών αόπλων εφήβων. Αυτό αντανακλά έναν τρόπο αντιμετώπισης των πραγμάτων, ο οποίος θέλει τους μαύρους να συνιστούν απειλή, που οποία θα πρέπει να κρατά κανείς υπό έλεγχο».

Πράγματι, οι εμπειρίες λευκών και μαύρων Αμερικανών στο Φέργκιουσον είναι διαφορετικές. Την περασμένη χρονιά το 92% των ερευνών και το 93% των συλλήψεων οδηγών αυτοκινήτων αφορούσαν Αφροαμερικανούς, μολονότι οι αστυνομικοί εντόπιζαν συχνότερα παρανομίες σε λευκούς (34% έναντι 22%) σε σχέση με μαύρους. Και αυτό δεν συνιστά ιδιαιτερότητα του Φέργκιουσον. Στην Νέα Υόρκη οι «έρευνες ρουτίνας» της αστυνομίας στο δρόμο έχουν ως στόχο κυρίως Αφροαμερικανούς και Λατινοαμερικανούς. «Οι γονείς μαύρων γιων δεν μπορούν να είναι βέβαιοι ότι τα παιδιά τους δεν θα παρενοχληθούν, δεν θα συλληφθούν και δεν θα κακοποιηθούν από την αστυνομία. Σε πολλες κοινότητες που ζουν έγχρωμοι, οι γονείς πρέπει να είναι βέβαιοι ότι τα παιδιά τους γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και κατανοούν πως να συμπεριφέρονται προκειμένου να επιβιώσουν στις συναλλαγές τους με την αστυνομία», τονίζει η Λέξερ Κουάμι.

Το πρόβλημα είναι βαθύτερο

Πολλές αμερικανικές οργανώσεις προάσπισης ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων απαιτούν την απαγόρευση των αστυνομικών ελέγχων με γνώμονα το χρώμα του δέρματος. Ζητούν επίσης μεγαλύτερο έλεγχο των τοπικών αστυνομιών από το υπουργείο Δικαιοσύνης και μεγαλύτερη αναλογικότητα στις τοποθετήσεις αστυνομικών σε σχέση με τη «φυλετική σύνθεση» του πληθυσμού στις διάφορες περιοχές.

Το πρόβλημα, ωστόσο, είναι βαθύτερο, εκτιμά ο κοινωνιολόγος Ντάρνελ Χαντ. «Έχουμε έναν μαύρο πρόεδρο, αλλά οι περισσότεροι Αφροαμερκανοί έχουν σήμερα μεγαλύτερα οικονομικά προβλήματα από ό,τι πριν από 20 χρόνια», επισημαίνει ο Χαντ, παραπέμποντας στη διπλάσια ανεργία που εντοπίζεται στους μαύρους και στο γεγονός ότι το εισόδημά τους είναι κατά το ένα τρίτο μικρότερο από τον αμερικανικό μέσο όρο.

Dennis Stute/Σταμάτης Ασημένιος