Το γερμανικό βιβλίο ανθίσταται στην κρίση

Ευγενείς έννοιες η λογοτεχνία ή το δοκίμιο, αναμφίβολα, σε μερικούς φαίνονται ακόμα και υψιπετείς. Έχουν όμως και μια επίγεια ζωή οι ευγενείς αυτές έννοιες, μια ζωή την οποία διάγουν με άλλο όνομα, λέγονται τότε «αγορά του βιβλίου» και υπόκεινται τότε σε άλλους νόμους, πιο ποταπούς και πιο αμείλικτους από τον έπαινο της κριτικής ή την αγάπη του αναγνώστη. Η αγορά του βιβλίου υπόκειται στους νόμους της οικονομίας και αφού καθημερινά ακούμε ότι η οικονομία περνά μια κρίση, να ρίξουμε μια ματιά αν έχει αυτή η κρίση αντίκτυπο ή απόηχο ή επιπτώσεις στην αγορά των βιβλίων. Εδώ στη Γερμανία. Μιλάμε, για να αντιληφθούμε τα μεγέθη και τις αναλογίες, για μια αγορά με συνολικό τζίρο 10 δισεκατομμυρίων ευρώ μέσα στο 2008. Η Ομοσπονδία των Γερμανών Εκδοτών έδωσε αυτές τις μέρες στη δημοσιότητα τα στοιχεία για το 2008.

Το μικρό θαύμα του βιβλίου

Και ιδού το θαύμα. Μπορεί στη Γερμανία ολόκληρες τράπεζες να καταρρέουν, μπορεί να βάζουν λουκέτο ολόκληρες αλυσίδες πολυκαταστημάτων, μπορεί η φοβερή και τρομερή αυτοκινητοβιομηχανία να στενάζει από τις λιγότερες παραγγελίες, αλλά η αγορά του βιβλίου; Είχε παρακαλώ το 2008 αύξηση τζίρου κατά 0,4%. Μπαγκατέλες θα πει κανείς, αλλά αν λάβουμε υπόψη το γενικό αρνητικό κλίμα στην οικονομία και το μέγεθος της αγοράς του βιβλίου που είδαμε παραπάνω, τότε έχουμε να κάνουμε όντως με ένα μικρό θαύμα. Εν μέσω κρίσης και ολοφυρμών και κοπετών το βιβλίο στηρίζει τις επάλξεις του. Και αν η κρίση στην αγορά του βιβλίου εμφανισθεί εντός του 2009, θα ρωτήσουν οι δύσπιστοι. Η Ομοσπονδία Γερμανών Εκδοτών έδωσε και τα στοιχεία για το πρώτο πεντάμηνο του τρέχοντος έτους. Νέα αύξηση του τζίρου, μέχρι στιγμής κατά 1,4%. Η αγορά του βιβλίου γενικά και στη Γερμανία, μια και γι’ αυτή μιλάμε, ειδικότερα δεν είναι τομέας αβανταδόρικος, δεν αναπτύσσεται με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και κατά συνέπεια δεν υφίσταται και θεαματικές κατολισθήσεις. Είναι ένας σοβαρός οικονομικός κλάδος που αν παρακολουθήσει κανείς την εξέλιξή του από το 1950 ως σήμερα αναπτύσσεται κάθε χρόνο λιγουλάκι, εκεί γύρω στο 1%, αλλά φασούλι το φασούλι γεμίζει το σακούλι.

Σε αναζήτηση σταθερότερων αξιών

Σταθερό αγαθό το έντυπο βιβλίο λοιπόν και ανεπηρέαστο μέχρι στιγμής από το ξεμπρόστιασμα και την κατάρρευση χρηματοπιστωτικών συστημάτων και ιδρυμάτων. Αλλά γιατί; Γιατί την τελευταία διετία με τις απανωτές κρίσεις στα χρηματιστήρια και το τραπεζικό σύστημα, με τον εξανεμισμό παραφουσκωμένων κεφαλαίων, οι άνθρωποι χάνουν την εμπιστοσύνη τους στις φωτεινές επιγραφές και στα κελεύσματα που υπόσχονται ψεύτικους παραδείσους και στρέφονται σε πράγματα που δεν ξέχασαν ότι συνιστούν σταθερές ή τουλάχιστον σταθερότερες και παραμόνιμες αξίες. Τι είναι εντέλει ένα καλό βιβλίο; Δεν είναι εντρύφηση βίου και μεγαλύτερη αυτογνωσία; Και υπάρχει και ένας ταπεινότερος, αλλά εξίσου σωτήριος λόγος: το βιβλίο παραμένει ένα συγκριτικά φθηνό δώρο και αρχίζει πάλι να προτιμάται. Μεταξύ μας, ας βάλουμε το χέρι στην καρδιά και ας αποφανθούμε. Τι κάνει ένα νέο πλουσιότερο; Ένα ζευγάρι πανάκριβα σινιέ παπούτσια που θα τα επιδείξει και κάποια στιγμή θα φθαρούν και θα πετάξει ή ας πούμε η Αισθηματική Αγωγή του Γουσταύου Φλωμπέρ, ένα μυθιστόρημα για την άνδρωση του νέου ανθρώπου, που αν το διαβάσει δεν θα το ξεχάσει ποτέ;

Σπύρος Μοσκόβου

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου