Συμφωνία στο παρά 5΄

Ναυάγιο ή συμφωνία; Αυτό ήταν το μεγάλο ερώτημα της Συνόδου Κορυφής των Βρυξελλών οι εργασίες της οποίες ολοκληρώθηκαν τις πρώτες πρωινές ώρες σήμερα. Τελικώς και έπειτα από έναν μαραθώνιο διαβουλεύσεων που διήρκεσαν περίπου 36 ώρες, η γερμανίδα καγκελάριος και προεδρεύουσα του Συμβουλίου Άνγκελα Μέρκελ, ανακοίνωσε λίγο μετά τις 5 το πρωί την επίτευξη συμφωνίας επί του πλαισίου της νέας συνθήκης.

«Χρειάσθηκε πολύς χρόνος», είπε, «και σίγουρα υπάρχουν σημεία που μπορεί να επικρίνει κανείς, ωστόσο αυτό που μετρά για μένα είναι ότι έχουμε εξέλθει από τη φάση της αναμονής, περισυλλογής και στασιμότητας δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για μία νέα συνθήκη».

Η Πολωνία είχε απειλήσει «να τινάξει στον αέρα» τη Σύνοδο Κορυφής αρνούμενη να αποδεχτεί την προβλεπόμενη αρχή της διπλής πλειοψηφίας. Κατά τη διάρκεια των διαβουλεύσεων μάλιστα και καθώς φαινόταν αδύνατο να ξεπεραστεί ο σκόπελος της Βαρσοβίας, η γερμανική προεδρία είχε υποβάλει πρόταση για διακυβερνητική διάσκεψη των «26» χωρίς την Πολωνία.

Η αρχή της διπλής πλειοψηφίας θα ισχύσει τελικά από το 2017. Το διάστημα μεταξύ 2014 και 2017 ορίζεται ως μεταβατική περίοδος όπου ομάδες κρατών που βρίσκονται στη μειοψηφία, θα μπορούν να ζητούν την επανεξέταση αποφάσεων. «Επιτυχία για τη χώρα του» χαρακτήρισε τα αποτελέσματα της Συνόδου ο πολωνός πρόεδρος Λεχ Καζίνσκι, ο οποίος έσπευσε να ευχαριστήσει τη Γαλλία και τη Μεγάλη Βρετανία για την βοήθειά τους: «Η νύχτα αυτή έδειξε ότι στην Ευρώπη μπορείς να πετυχαίνεις συμβιβασμούς. Η Πολωνία δεν έπρεπε τελικά να τρίξει τα δόντια».

Και η Μεγάλη Βρετανία απέσπασε υποχωρήσεις διατηρώντας μεταξύ άλλων εθνικό έλεγχο σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής, κοινοτικού δικαίου και εσωτερικών. Όσον αφορά τη Χάρτα των θεμελιωδών Δικαιωμάτων, θα αποκτήσει δεσμευτικό χαρακτήρα ωστόσο μόνο επί ζητημάτων που αφορούν στην ΕΕ ενώ δεν θα αποτελεί μέρος της συνθήκης, αλλά απλώς θα υπάρχει σχετική παραπομπή. Προβλέπεται πάντως σειρά εξαιρέσεων για τη Μεγάλη Βρετανία.

Η ΕΕ θα αποκτήσει μελλοντικά υπουργό Εξωτερικών, ωστόσο και μετά τις ενστάσεις του Λονδίνου θα φέρει τον τίτλο «ανώτατος εκπρόσωπος της ΕΕ για την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας». Θα έχει ωστόσο τις αρμοδιότητες που προέβλεπε η συνταγματική συνθήκη ενώ θα είναι και αντιπρόεδρος της Κομισιόν.

Οι διαπραγματεύσεις επί της νέας συνθήκης θα πρέπει να έχουν ολοκληρωθεί έως το τέλος του χρόνου ενώ θα πρέπει να έχει επικυρωθεί μέχρι το 2009 οπότε και θα τεθεί σε ισχύ. Δεν θα ονομάζεται σύνταγμα ενώ δεν θα υπάρχουν επίσης κρατικά σύμβολα όπως η σημαία και ο ύμνος. Η συνθήκη αυτή θα αποτελέσει και τη βάση για τη μελλοντική ένταξη νέων χωρών στους κόλπους της ΕΕ.

Η συμφωνία των Βρυξελλών δεν ικανοποίησε πάντως όλες τις πλευρές. Δυσαρεστημένος εμφανίστηκε για παράδειγμα ο πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου Γιουνκέρ, ο οποίος ήθελε να διατηρηθούν όσο το δυνατόν περισσότερα σημεία της αρχικής συνταγματικής συνθήκης. «Το αποτέλεσμα είναι ικανοποιητικό, αλλά τίποτε περισσότερο», δήλωσε χαρακτηριστικά. Γεγονός είναι πάντως, όπως σημειώνουν σήμερα γερμανοί αναλυτές, ότι οι 27 συμφώνησαν ουσιαστικά στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή.