Στην Doris Lessing το φετινό Νόμπελ Λογοτεχνίας
12 Οκτωβρίου 2007
Ήταν στη 1 το μεσημέρι όταν ο γραμματέας της Ακαδημίας, Horace Engdahl ανακοίνωσε τα αποτελέσματα, που oμολογουμένως δεν περίμενε κανείς. « Το Νόμπελ Λογοτεχνίας 2007 απονέμεται στη βρετανίδα συγγραφέα Doris Lessing, την επική συγγραφέα με τη γυναικεία εμπειρία, που με σκεπτικισμό, πάθος και οραματική δύναμη υπέβαλε έναν κατακερματισμένο πολιτισμό σε εξονυχιστική έρευνα».
Επρόκειτο για μια πραγματική έκπληξη. Η βρετανίδα συγγραφέας ήταν πολλές φορές υποψήφια, όμως δεν είχε βραβευθεί ποτέ στο παρελθόν με την ανώτατη διάκριση του βραβείου Νόμπελ. Η ίδια δεν είχε ιδέα όταν 15’ πριν την ανακοίνωση του ονόματός της, ο γραμματέας της Ακαδημίας προσπαθούσε να την βρει για να της αναγγείλει τα χαρμόσυνα νέα.
« Έχω κερδίσει όλα τα βραβεία στην Ευρώπη, όλα τα καταραμένα βραβεία». δήλωσε η Lessing μόλις έμαθε ότι βραβεύτηκε με το Νόμπελ, «είμαι πολύ ευχαριστημένη που τα έχω κερδίσει όλα, ό,τι υπάρχει…αυτό είναι ένα φλος ρουαγιάλ.»
Το έργο της Lessing είναι κυρίως αυτοβιογραφικό και επικριτικό προς την κοινωνία. Η βρετανική αποικιακή ιστορία είναι επίσης ένα από τα θέματα που την απασχόλησαν κατά καιρούς και μερικά από τα έργα της δανείζονται στοιχεία από την επιστημονική φαντασία. Η δυσκολία των σχέσεων μεταξύ ανδρών και γυναικών αποτελεί παρ’όλα αυτά το κύριο μοτίβο στα έργα της. Στο παρελθόν, κατά τη διάρκεια μιας ανάγνωσης που έκανε στο Αμβούργο, δήλωσε πως ‘οι ιδανικοί αναγνώστες είναι αυτοί που βλέπουν το μυθιστόρημα σαν παιχνίδι και αποδέχονται τα φύλα με χιούμορ’.
Σε μια συνέντευξή της το 2003, εμφανίστηκε αρκετά επικριτική απέναντι στο φεμινιστικό κίνημα, λέγοντας πως ‘εάν οι γυναίκες θέλουν να αλλάξει κάτι πραγματικά, δεν καταφέρνουν τίποτα με το να βγαίνουν στους δρόμους και να φωνάζουν συνθήματα. Πρέπει να δημιουργήσουν επιτροπές, να γράψουν σε εφημερίδες και να ψηφίσουν τους δικούς τους ανθρώπους στο κοινοβούλιο. Ο δρόμος είναι δύσκολος και μακρύς, είναι ο μόνος όμως που οδηγεί σε αποτελέσματα’.
Η Doris Lessing έγινε ιδιαιτέρως γνωστή κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’70 με το μυθιστόρημά της ‘Το χρυσό σημειωματάριο’ που θεωρείται ένα από τα κλασσικά έργα της φεμινιστικής λογοτεχνίας. Πολλά έργα της έχουν επίσης μεταφραστεί στα ελληνικά. Κάποια απ’αυτά είναι ‘Το πέμπτο παιδί, ‘Τα ημερολόγια της Τζέην Σόμερς’ και ‘Ο Μπεν στον κόσμο’.
«Είναι η συγγραφέας του 20ου αιώνα», δήλωσε ο Horace Engdahl, «στην οποία οι γυναικείες και οι ανδρικές εμπειρίες είναι το ίδιο σημαντικές. Έχει βρει έναν τρόπο, έτσι ώστε τα όσα γράφει να διαβάζονται και να είναι εξίσου ενδιαφέρονται και για τους άνδρες και τις γυναίκες. Εκτός αυτού, έχει παίξει σημαντικό ρόλο στο γυναικείο κίνημα.»
Η Lessing είναι η ενδέκατη γυναίκα στην ιστορία των βραβείων Νόμπελ, η οποία, μέτα την Αυστριακή Elfriede Jelinek το 2004, βραβεύεται με την ανώτατη αυτή διάκριση. Αξίζει να σημειωθεί ότι το Νόμπελ Λογοτεχνίας συνοδεύεται από το ποσό του 1,1 εκατομμυρίων ευρώ και θα απονεμηθεί στις 10 Δεκεμβρίου στη Στοκχόλμη.