Στην κορυφή της Ευρώπης η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν

Σε μυστική ψηφοφορία που έγινε το απόγευμα της Τρίτης στην Ολομέλεια του Ευρωκοινοβουλίου στο Στρασβούργο, η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν  έλαβε 383 ψήφους, μόλις εννέα περισσότερους από εκείνους που χρειαζόταν για να εκλεγεί. 327 ευρωβουλευτές την καταψήφισαν. Σύμφωνα με πρώτες εκτιμήσεις, στην εκλογή φον ντερ Λάιεν συνέβαλαν αποφασιστικά οι σοσιαλδημοκράτες, οι οποίοι συνεδρίαζαν μέχρι το απόγευμα της Τρίτης αναζητώντας ενιαία γραμμή ενόψει της ψηφοφορίας. Τουλάχιστον το ένα τρίτο της κοινοβουλευτικής τους ομάδας- μεταξύ αυτών οι ευρωβουλευτές του γερμανικού SPD- εκτιμάται ότι δεν στήριξε την υποψηφιότητα φον ντερ Λάιεν, ωστόσο οι υπόλοιποι μάλλον αποτίμησαν θετικά τη μαχητική ομιλία της στην Ολομέλεια το πρωί της Τρίτης.

Η μέχρι πρότινος υπουργός Άμυνας της Γερμανίας είναι η πρώτη γυναίκα στην προεδρία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η θητεία της αρχίζει την 1η Νοεμβρίου και ολοκληρώνεται το 2024. "Είναι μεγάλη τιμή για μένα, αισθάνομαι δέος μπροστά στην αποστολή που αναλαμβάνω" δήλωσε η ίδια μετά την ανακοίνωση του αποτελέσματος. Μιλώντας στο ειδησεογραφικό δίκτυο N-TV παραδέχθηκε ότι οι προηγούμενες δύο εβδομάδες ήταν "οι πιο εντατικές, με διαφορά" στην πολιτική της σταδιοδρομία. Αναφερόμενη στο προσφυγικό, επανέλαβε ότι οι χώρες υποδοχής στη νότια Ευρώπη "δεν πρέπει να αφεθούν μόνες τους". Παράλληλα, επανέλαβε τη δέσμευση να προωθήσει πρωτοβουλίες για εγγυημένο κατώτατο μισθό σε όλη την ΕΕ.

"Νέα συμμαχία" για την Άνγκελα Μέρκελ;   

Θετικές έως ενθουσιώδεις ήταν οι αντιδράσεις στο Βερολίνο. Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ δήλωσε: "Μπορεί να χάνω μία υπουργό με πολυετή θητεία, αλλά κερδίζω μία νέα νέα σύμμαχο στις Βρυξέλλες". Η Άνεγκρετ Κραμπ-Κάρενμπαουερ, πρόεδρος των Γερμανών Χριστιανοδημοκρατών (CDU) και διάδοχος της Μέρκελ στην ηγεσία του κόμματος, κάνει λόγο για μία "ιστορική ημέρα". Ωστόσο επικρίνει την "απερίγραπτη συμπεριφορά" του SPD, που, όπως υποστηρίζει, ξεκίνησε μία καμπάνια εναντίον της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, με αποτέλεσμα να περιοριστεί σε ρόλο μειοψηφίας στην ευρωομάδα των Σοσιαλιστών. Όπως έγινε γνωστό αργά το βράδυ στο Βερολίνο, η κ.Κραμπ-Κάρενμπαουερ αναμένεται να αναλάβει το γερμανικό υπουργείο Άμυνας. Η τοποθέτησή της θεωρείται έκπληξη, καθώς η ίδια δήλωνε μέχρι πρότινος ότι δεν επιθυμεί να μπει στην κυβέρνηση, αλλά προτιμά να εστιάσει στο έργο της ως επικεφαλής της CDU.

Θερμά συγχαρητήρια δέχθηκε η νέα πρόεδρος της Κομισιόν στο Στρασβούργο από τον Ντέιβιντ Μακάλιστερ, πρόεδρο της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων της Ευρωβουλής, ο οποίος παλαιότερα είχε διατελέσει πρωθυπουργός στην Κάτω Σαξονία, ιδιαίτερη πατρίδα της Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Από την πλευρά του ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Όλαφ Σολτς εύχεται "καλή επιτυχία" στη νέα πρόεδρο της Κομισιόν, ενώ ο επίσης σοσιαλδημοκράτης υπουργός Εξωτερικών Χάικο Μάας επικροτεί τη "σωστή ατζέντα" που προέβαλε τις τελευταίες ημέρες. Η ίδια η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αναφερόμενη στο οριακό αποτέλεσμα της ψηφοφορίας, επισημαίνει με νόημα ότι "στη δημοκρατία η πλειοψηφία είναι πλειοψηφία" και παραδέχεται ότι είχε προσκρούσει στη "δυσθυμία" πολλών ευρωβουλευτών, καθώς η ίδια δεν περιλαμβανόταν στους "κορυφαίους υποψηφίους" που είχαν ζητήσει προεκλογικά την ψήφο των Ευρωπαίων πολιτών. 

Τί θα απογίνει το σύστημα των "κορυφαίων υποψηφίων";

Υπενθυμίζεται ότι στις ευρωεκλογές δύο ήταν οι κύριοι διεκδικητές για την προεδρία της Κομισιόν: ο Γερμανός Μάνφρεντ Βέμπερ, επικεφαλής της ευρωπαϊκής Κεντροδεξιάς, και ο Ολλανδός Φρανς Τίμερμανς από τους Ευρωπαίους Σοσιαλιστές. Κάποιες πιθανότητες φαινόταν να συγκεντρώνει και η Δανή Μαργκρέτε Βεστάγκερ από τη φιλελεύθερη ομάδα Renew Europe. Κορυφαία στελέχη όλων των πολιτικών ομάδων ισχυρίζονταν ότι "δεν πρόκειται να εκλεγεί πρόεδρος της Κομισιόν" που δεν θα περιλαμβάνεται σε αυτούς τους "κορυφαίους υποψήφιους". 

Ωστόσο πολύ γρήγορα αυτές οι δεσμεύσεις ξεχάστηκαν. Σε πρόσφατες ομιλίες της η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν είχε υποσχεθεί ότι θα προσπαθήσει να διαμορφώσει "σαφείς κανόνες", ώστε η αρχή των κορυφαίων υποψηφίων να επανέλθει σε επόμενες εκλογικές αναμετρήσεις. Είχε εφαρμοστεί για πρώτη φορά στις ευρωεκλογές του 2014 και, κατά γενική ομολογία, αποτελούσε ένα σημαντικό βήμα για μεγαλύτερη διαφάνεια και δημοκρατική νομιμοποίηση στα κορυφαία αξιώματα της ΕΕ.

Γιάννης Παπαδημητρίου