Ο Πωλ Γκωγκέν στη Βασιλεία
Σήμερα τα έργα του γάλλου ζωγράφου Πωλ Γκωγκέν κοστίζουν εκατομμύρια ευρώ. Εν ζωή ο ίδιος και το έργο του δεν τύγχανε μεγάλης αποδοχής. Μια μεγάλη έκθεση στη Βασιλεία επιχειρεί μια συνολική αποτίμηση της συμβολής του.
Ναυτικός, τραπεζίτης, ερασιτέχνης ζωγράφος
Ο Πωλ Γκωγκέν πριν ασχοληθεί με τη ζωγραφική είχε εργασθεί ως ναυτικός και τραπεζικός σύμβουλος στο Χρηματιστήριο Παρισίων. Είχε έναν καλό μισθό, με τον οποίο ζούσε την οικογένειά του. Ο Γκωγκέν είχε ως χόμπι τη ζωγραφική. Όταν τα έργα του άρχισαν να τραβούν το ενδιαφέρον κάποιων γάλλων ιμπρεσιονιστών παράτησε τα πάντα για την τέχνη. Τότε όμως ξεκινά η περίοδος της κοινωνικής παρακμής του.
Ο δρόμος προς την καλλιτεχνική δημιουργία
Ο Γκωγκέν αποφάσισε στα 35 του χρόνια να αλλάξει πορεία και να μετατρέψει το χόμπι του σε επάγγελμα. Τέχνη και φύση, μυστικισμός και ερωτισμός, όνειρο και πραγματικότητα είναι τα θέματα που κυριαρχούν στους πίνακές του. Έντονα χρώματα, μεγάλες επιφάνειες, σαφή περιγράμματα και απλές ανθρώπινες φιγούρες είναι τα κύρια χαρακτηριστικά της τεχνοτροπίας του.
Στροφή στο υπερφυσικό
Τα θέματα του Γκωγκέν χαρακτηρίζονται από μια τάση φυγής από τον πολιτισμό. Το ίδιο και η προσωπική του ζωή. Εγκατέλειψε το Παρίσι για τη Βρετάνη. Εκεί μελέτησε τις τοπικές παραδόσεις και προσπάθησε να αποδώσει εικόνες από τη ζωή των απλών ανθρώπων, χρησιμοποιώντας βιβλικούς συνειρμούς. Στο «Όραμα μετά το κήρυγμα» (1888) αγρότες οραματίζονται τη μάχη του Ιακώβ με έναν Άγγελο.
Μεταξύ πραγματικότητας και ονείρου
Επόμενος σταθμός: Ταϊτή. Στο νησί του νοτίου Ειρηνικού ο Πωλ Γκωγκέν ήλπιζε να βρει επιτέλους την απόλυτη ελευθερία. Ωστόσο το ειδυλλιακό τοπίο που είχε στο μυαλό του είχε χαθεί ακόμη και εκεί, μιας και η ευρωπαϊκή, αποικιακή παρουσία ήταν πανταχού παρούσα. Εντούτοις τα έργα του Γκωγκέν με θέμα την Ταϊτή απεικονίζουν έναν επίγειο παράδεισο, όπως τον βίωνε με τη φαντασία του.
Οι άγριοι Ευρωπαίοι
Δύο χρόνια μετά το ταξίδι του στην Ταϊτή ο Γκωγκέν επιστρέφει στο Παρίσι. Κι όμως νιώθει ξένος, ενώ η αναγνώριση του έργου του δεν έχει ακόμη γίνει πραγματικότητα. Επιστρέφει στην Ταϊτή. Εξακολουθεί όμως να μη βιώνει την πολυπόθητη ευτυχία. Κάνει μια αποτυχημένη απόπειρα αυτοκτονίας, συνεχίζει να ζωγραφίζει χωρίς πραγματική διάθεση και αρχίζει να γράφει μικρά κείμενα σε σατιρικά περιοδικά.
Η αναγνώριση άργησε να έρθει
«Από που ερχόμαστε; Τι είμαστε; Πού πηγαίνουμε;» είναι το μνημειώδες ερώτημα που θέτει με τον διάσημο, ομώνυμό πίνακά του το 1897. Μια εικαστική αποτύπωση του κύκλου της ζωής, από τη γέννηση μέχρι τον θάνατο. Η αναγνώριση του έργου του Γκωγκέν ήρθε πολύ αργά, όταν ο παριζιάνος έμπορος τέχνης Αμπρουάζ Βολάρ του προτείνει από συμπόνοια να πουλήσει κάποια έργα του.
Μοναχικός θάνατος στον χαμένο παράδεισο
Το αλκοόλ, η εύθραυστη υγεία αλλά και οι έντονες προστριβές με το αποικιακό καθεστώς στη Γαλλική Πολυνησία τον ανάγκασαν να απέχει σταδιακά από τη συστηματική καλλιτεχνική δημιουργία. Ο Γκωγκέν πέθανε σε ηλικία 55 ετών στις Νήσους Μαρκέζας στον Ειρηνικό Ωκεανό. Στην φωτογραφία ένα από τα τελευταία έργα του, «Ιστορίες βαρβάρων» (1902).
Μία σημαντική έκθεση στη Βασιλεία
Μετά το θάνατο του Γκωγκέν, το έργο του είχε την αναγνώριση που ο ίδιος δεν είδε ποτέ εν ζωή. Σήμερα θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ευρωπαίους ζωγράφους, το έργο του οποίου έχει επηρεάσει πολλούς μεγατεγέστερους δημιουργούς. Η έκθεση για τον Πωλ Γκωγκέν στην Fondation Beyeler της Βασιλείας θα διαρκέσει από τις 8 Φεβρουαρίου έως τις 28 Ioυνίου 2015.