1. Μετάβαση στο περιεχόμενο
  2. Μετάβαση στο κύριο μενού
  3. Μετάβαση σε περισσότερους ιστοτόπους της DW

Ο Βερολινέζος ιατροδικαστής Μιχάλης Τσόκος δίνει στους νεκρούς τη χαμένη τους ταυτότητα

15 Ιουνίου 2009

Χιλιάδες άνθρωποι αφήνουν κάθε χρόνο κόκκινα γαρίφαλα στον τάφο της Ρόζας Λούξεμπουργκ στο Βερολίνο. Ο εγκληματολόγος Μιχάλης Τσόκος υποστηρίζει ότι το πτώμα της δολοφονημένης επαναστάτριας δεν βρίσκεται εκεί.

https://p.dw.com/p/IA99
Γαρίφαλα στον τάφο της Ρόζας Λούξεμπουργκ (11.01.2009)Εικόνα: AP

Η ανακοίνωση προκάλεσε αίσθηση και πέραν των γερμανικών συνόρων: το πτώμα της Ρόζας Λούξεμπουργκ δεν τοποθετήθηκε ποτέ στον τάφο της στο Βερολίνο, που κάθε χρόνο επισκέπτονται χιλιάδες άνθρωποι. Η σορός της εξακολουθεί να βρίσκεται στα υπόγεια του Μουσείου Ιατρικής Ιστορίας του Βερολίνου στο πανεπιστήμιο Χούμπολντ. Αυτήν την υπόθεση κάνει ο διευθυντής του Ινστιτούτου Ιατροδικαστικής και Εγκληματολογίας στο πανεπιστημιακό νοσοκομείου Σαριτέ Μιχάλης Τσόκος: “Το ισχυρότερο επιχείρημα για αυτήν την υπόθεση είναι η έκθεση νεκροψίας του 1919. Μετά την ανάγνωσή της κατέληξα στο συμπέρασμα ότι οι ιατροδικαστές τότε δεν είχαν εξετάσει το πτώμα της Ρόζας Λούξεμπουργκ, αλλά μιας άλλης γυναίκας...” Εκ γενετής η Λούξεμπουργκ είχε ένα πρόβλημα στο γοφό που την έκανε να κουτσαίνει και τα πόδια της να έχουν διαφορετικό μήκος. Καμία από αυτές τις ανατομικές ιδιαιτερότητες δεν είχαν διαπιστώσει οι ιατροδικαστές. Αλλά ούτε και τον πυροβολισμό που δέχτηκε στο κεφάλι από μέλος παραστρατιωτικής ομάδας, η οποία προηγουμένως την είχε συλλάβει και βασανίσει. Όλα αυτά τα στοιχεία και πολλά άλλα που σχετίζονται με τη Ρόζα Λούξεμπουργκ σχετίζονται και με το πτώμα που βρίσκεται εδώ και 90 χρόνια στο υπόγειο του ιατρικού μουσείου του πανεπιστημίου Χούμπολντ. Με αφορμή ορισμένες φήμες που κυκλοφορούσαν ο Μιχάλης Τσόκος ξεκίνησε να ερευνά αυτήν την υπόθεση πριν δυόμισι χρόνια. Ήταν η εποχή που ανέλαβε, μόλις 39 ετών, τη διεύθυνση του Ινστιτούτου Ιατροδικαστικής και Εγκληματολογίας του πανεπιστημίου Χούμπολντ.

Deutschland Geschichte Literatur Beisetzung von Rosa Luxemburg in Berlin
Η κηδεία της Λούξεμπουργκ στο Βερολίνο (13.06.1919)Εικόνα: ullstein bild

Αξιοπρέπεια για τα θύματα του τσουνάμι

Ο καθηγητής Μιχάλης Τσόκος θεωρείται κορυφή στον τομέα του. Στη διάρκεια των 15 χρόνων που είναι ιατροδικαστής έχει κάνει ο ίδιος γύρω στις 10.000 νεκροψίες, σε 14.000 άλλες ήταν παρών, όπως επίσης και σε 35.000 περιπτώσεις αναγνώρισης πτωμάτων. Η σκληρότερη ως σήμερα αποστολή του ήταν στα τέλη του 2004 στη Ταϊλάνδη, δύο μέρες μετά το τσουνάμι. Ήδη από το αεροπλάνο, θυμάται ο κ. Τσόκος, έβλεπε τα χιλιάδες πτώματα που είχαν πλημμυρίσει τις ακτές και που θα έπρεπε κατόπιν να εξετάσει. Για αυτήν την προσφορά αλλά και τη συνεργασία του με τα μέσα μαζικής ενημέρωσης τιμήθηκε τότε μαζί με όλη την ομάδα ιατροδικαστών με το Μπάμπι, τη σημαντικότερη ετήσια διάκριση των ΜΜΕ στη Γερμανία. Αλλά αυτή δεν ήταν η μόνη αποστολή στο εξωτερικό. Κατόπιν εντολής του Διεθνούς Ποινικού Δικαστηρίου της Χάγης για την πρώην Γιουγκοσλαβία συμμετείχε στην ομάδα ιατροδικαστών για την αναγνώριση των νεκρών σε μαζικούς τάφους στη Βοσνία/Ερζεγοβίνη και στο Κόσοβο. Για τη σημασία αυτής της αποστολής θα πει: “Για δύο λόγους η δουλειά μου εκεί ήταν σημαντική. Πρώτον γιατί δώσαμε πίσω στους νεκρούς τη χαμένη τους ταυτότητα, ώστε να μπορούν οι συγγενείς τους να τους κηδέψουν σε ένα τάφο που φέρει το όνομα του νεκρού. Και δεύτερον αποδείξαμε ότι ο θάνατος αυτών των ανθρώπων δεν ήταν αποτέλεσμα μιας, ας το πούμε, κανονικής πολεμικής πράξης αλλά μιας απάνθρωπης πράξης ενάντια σε άμαχο πληθυσμό. Επρόκειτο για εθνοκάθαρση. Βάσει της έρευνας μας διαπιστώσαμε ότι αφού οι θύτες έδεναν τα μάτια των γυναικών και των μικρών παιδιών τους σκότωναν με μια σφαίρα στο κεφάλι.”

Prof.-Michael-Tsokos,-Schulterblatt-mit-Einschussloch.jpg
Ο ιατροδικαστής στο πανεπιστημιακό νοσοκομείο Σαριτέ Μιχάλης ΤσόκοςΕικόνα: Kouparanis

Οι ελληνικές ρίζες

Το αποτέλεσμα αυτής της νεκροψίας βοήθησε κατόπιν τους δικαστές στη Χάγη να δικάσουν τους υπεύθυνους. Και ακριβώς εδώ έγκειται η σημασία της δουλειάς του, λέει ο Μιχάλης Τσόκος, να συμβάλει ώστε να βρεθεί τελικά το δίκαιο. Δεν γνωρίζουμε. Αλλά ίσως αυτή η επιμονή, να βρει τις αιτίες ενός θανάτου, την ταυτότητα ενός νεκρού, να έχει σχέση και με την προσωπική του ιστορία. Ο Μιχάλης Τσόκος γεννήθηκε πριν από 42 χρόνια στο Κίελο της Βόρειας Γερμανίας. Η μητέρα του είναι Γερμανίδα, γιατρός, ο πατέρας Έλληνας, αξιωματικός του εμπορικού ναυτικού. Για δύο χρόνια η οικογένεια πάει να ζήσει στην Χαλκίδα. Κατόπιν οι γονείς του χωρίζουν και η μητέρα του επιστρέφει μαζί του στο Κίελο. Τον πατέρα του ο Μιχάλης Τσόκος τον έβλεπε σποραδικά. Εν τω μεταξύ έχει πεθάνει. Αλήθεια, πόσο Έλληνας αισθάνεται; «Έχω ελληνικές ρίζες, αλλά η ζωή μου δεν έχει σχεδόν καμία σχέση με την Ελλάδα...Αυτό δεν σημαίνει ότι απαρνούμαι τις ελληνικές μου ρίζες.»

Παναγιώτης Κουπαράνης, Βερολίνο

Υπεύθ. σύνταξης: Σπύρος Μοσκόβου