«Μαγικοί τόποι» – τα Θαύματα της φύσης και του ανθρώπου

Το Γκαζομέτερ στο Ομπερχάουζεν είναι κάτι αντίστοιχο με την Τεχνόπολη στο Γκάζι. Στο παλιό εργοστάσιο διανομής γκαζιού, μπορεί κανείς σήμερα να θαυμάσει τα μεγαλύτερα αρχιτεκτονικά επιτεύγματα και τις πιο μαγευτικές στιγμές της φύσης, όπως τα αποθανάτισαν με το φωτογραφικό τους φακό οι καλύτεροι φωτογράφοι του κόσμου. Μπαίνοντας στον εκθεσιακό χώρο πρέπει πρώτα να συνηθίσεις στο χαμηλό φωτισμό και την ψύχρα. Στην ύψους 117 μέτρων αίθουσα νιώθεις μικρός και αδύναμος, έτοιμος να υποταχθείς στις δυνάμεις της φύσης που απεικονίζονται στις τεράστιες φωτογραφίες γύρω σου: Εκρήξεις ηφαιστείων, κεραυνοί, παλιρροιακά κύματα -η δύναμη της φύσης σε καθηλώνει. Στον άλλο όροφο η φύση δίνει τη θέση της στην ανθρώπινη τέχνη. Τα εκθέματα εκεί είναι χωρισμένα σε θεματικές ενότητες. Έτσι παρουσιάζονται μαζί η Χρυσή Γέφυρα του Σαν Φρανσίσκο, ο Πύργος του Άιφελ, το Κολοσσαίο, το Σινικό Τείχος και ο Φάρος της Αλεξάνδρειας στην ενότητα «Αγγίζοντας τον ουρανό». Ενώ το Άγαλμα της Ελευθερίας και ο Κολοσσός της Ρόδου φέρουν στην έκθεση τον τίτλο «Η εξύμνηση του ανθρώπου». Η δύναμη των εικόνων και η σύγχρονη κοινωνία

Πολλά από τα απεικονιζόμενα μνημεία αποτελούν μέρος της Παγκόσμιας Πολιτιστικής Κληρονομιάς της OYΝΕΣΚΟ. Επίσης οι φωτογραφίες της φύσης είναι άγνωστες στους περισσότερους. Αλλά αυτή είναι η ιδιαιτερότητα της έκθεσης, όπως τονίζει ο Πέτερ Πάχνικε, επιμελητής της έκθεσης, η εξίσωση και η σύνδεση των θαυμάτων του ανθρώπου και της φύσης: «Κάθε επισκέπτης συνδέει σχεδόν με κάθε έναν από αυτούς τους τόπους συναισθήματα, αναμνήσεις και γνώσεις. Οι εικόνες λειτουργούν σαν παράθυρα. Όταν αφεθείς στις εικόνες, αισθάνεσαι σιγά-σιγά ότι υπάρχει μια σχέση ανάμεσα σε σένα και τα παράθυρα, ανάμεσα σε σένα και αυτούς τους τόπους». Άλλωστε όλα τα επιτεύγματα του ανθρώπου είναι εμπνευσμένα από τη φύση. Οι Πυραμίδες για παράδειγμα θυμίζουν βουνά και άμα κοιτάξει κανείς προσεκτικά το θόλο ενός καθεδρικού ναού, μπορεί να διακρίνει πως οι επιβλητικές κολόνες του μοιάζουν με δέντρα.

Για τις ανάγκες της έκθεσης μετατράπηκε και το ίδιο το Γκαζομέτερ σε ένα τόπο μαγικό. Αυτό ελπίζει τουλάχιστον ο Βόλφγκανγκ Βολτς, δημιουργός ενός τεράστιου γλυπτού, ύψους 43 μέτρων που δεσπόζει στο χώρο. Το γλυπτό, που αναπαριστά ένα τροπικό δέντρο με γερές ρίζες, λεπτό κορμό και πυκνό φύλλωμα, καλύπτει τον ελεύθερο χώρο από το ισόγειο ως την οροφή. Το «δέντρο της ζωής» δεν είναι μόνον ένα γλυπτό, είναι ο πρωταγωνιστής σε μια αναπαράσταση ενός τροπικού δάσους, με τη βοήθεια της μουσικής και του φωτός. Πίσω από την ομορφιά της έκθεσης όμως κρύβεται μια πικρή αλήθεια, υποστηρίζει ο Γερμανός καλλιτέχνης Πάχνικε: «Έτσι είναι πάντα, όταν χρειάζεται να τραβήξεις την προσοχή για κάτι, αυτό σημαίνει πως είσαι ήδη σε πολύ κακό σημείο. Όλες οι αρχαιότερες κοινωνίες ήταν αειφόρος κοινωνίες. Εμείς πρέπει να ξαναανακαλύψουμε την αειφόρο ανάπτυξη. Ζούμε σε βαθειά άγνοια σε αυτόν τον τομέα». Το γεγονός ότι η δημιουργική δύναμη του ανθρώπου, όπως και της φύσης, είναι πάντα συνδεδεμένη με τη βία το δείχνουν δύο μάλλον κρυμμένα εκθέματα: Ένα ρολόι χεριού καλυμμένο με στάχτη και πέντε λιωμένοι κρυστάλλινοι βόλοι που ανήκαν κάποτε σε παιδιά από τη Χιροσίμα. Tatyana Bondarenko / Σαντίνα Μαρκέτου Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου