Ιράν: Εξέγερση ενάντια στη συστηματική ταπείνωση

Ο Ντόνια Ραντ έμεινε στη φυλακή για 11 ημέρες. Είχε τολμήσει να κάνει κάτι που πολλές Ιρανές ονειρεύονται καθημερινά. Nα βγαίνουν έξω με καθημερινά ρούχα και να κάθεται αμέριμνη σε ένα καφέ. Πριν από ένα μήνα η Ντόνια Ραντ δημοσίευσε μια φωτογραφία με την αδερφή της σε ένα καφέ στην παραδοσιακά πιο θρησκευτική και φτωχή συνοικία Γιαβαντιέ της νότιας Τεχεράνης. Μια μέρα αργότερα, η αδερφή της έγραψε στο twitter ότι η Ντόνια Ραντ συνελήφθη.

«Μπορεί να ακούγεται γελοίο αλλά το μόνο που θέλουμε είναι μια απλή, κανονική ζωή», είπε στη DW η 21χρονη φοιτήτρια Μαριάμ από την Τεχεράνη. «Το όνειρό μου είναι να μπορώ να πηγαίνω στο πανεπιστήμιο με καθημερινά ρούχα, να βγαίνω με τους φίλους μου, να μπορώ να γελάω και να είμαι χαρούμενη χωρίς να φοβάμαι συνεχώς ότι θα συλληφθώ».

Αγώνας για λίγα και θεμελιώδη δικαιώματα

Οι γυναίκες είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από τις διαμαρτυρίες για τον θάνατο της Μαχσά Αμίνι από την αστυνομία. Ο συστηματικός εξευτελισμός των γυναικών και η οργή που προκαλεί παίζει σημαντικό ρόλο στην κινητοποίησή τους. «Αυτός ο θυμός ενώνει τις Ιρανές από όλα τα κοινωνικά στρώματα», δήλωσε στην DW η Ιρανή συγγραφέας και ακτιβίστρια Σάντι Αμίν.

Η αστυνομία αρνείται τις κατηγορίες ότι ευθύνεται για τον θάνατο της 22χρονης. «Οι γυναίκες γνωρίζουν τη βαρβαρότητα των δυνάμεων ασφαλείας», λέει όμως η Σάντι Αμίν. «Παρ' όλα αυτά βγαίνουν στους δρόμους και διαμαρτύρονται. Ξέρουν ότι το μέλλον τους δεν θα είναι καλό, εάν το πολιτικό σύστημα συνεχίσει να λειτουργεί όπως σήμερα. Είναι μορφωμένες, καλά ενημερωμένες. Δεν θεωρούν δεδομένη την ανισότητα», τονίζει. Σύμφωνα με επίσημα στοιχεία, το 60% των μαθητών στο Ιράν είναι γυναίκες. Ωστόσο, το ποσοστό των γυναικών στην αγορά εργασίας είναι μόνο 15%.

Οι γυναίκες είναι οργισμένες γιατί παρά τις προσπάθειές τους έχουν ελάχιστες πιθανότητες να ζήσουν μια ανεξάρτητη ζωή που θα καθορίζουν οι ίδιες. Σύμφωνα με τους νόμους  που βασίζονται στη Σαρία,  κάθε γυναίκα εξαρτάται από τη θέληση του πατέρα ή του συζύγου της για όλες τις σημαντικές αποφάσεις που αφορούν τη ζωή της. Βρίσκεται σε μειονεκτική θέση μόνο και μόνο λόγω του φύλου της.

Οι γυναίκες δεν έχουν ρόλο στην εξουσία

Αυτό πιστοποιεί και μια πρόσφατη μελέτη του Ιδρύματος του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ (WEF). Στην «Έκθεση για το χάσμα των φύλων 2022», το Ιράν κατατάσσεται στην 143η θέση από τις συνολικά 146 διεθνώς.

Το WEF εξετάζει τους τομείς της οικονομίας, της εκπαίδευσης, της υγείας και της πολιτικής και αναλύει την ισότητα των φύλων. Σημαντικό ρόλο στην κατάταξη παίζει η πολιτική συμμετοχή των γυναικών. Για παράδειγμα, η Γερμανία αναβαθμίστηκε μία θέση και πήγε στη δέκατη λόγω της αυξανόμενης συμμετοχής των γυναικών στην πολιτική.

Στην Ισλαμική Δημοκρατία του Ιράν, ωστόσο, οι γυναίκες δεν έχουν θέση στις δομές της εξουσίας. Δεν μπορούν να γίνουν θρησκευτικοί ηγέτες, δεν τους επιτρέπεται να διεκδικήσουν την Προεδρία, αποκλείονται από το δικαστικό σώμα. Οι γυναίκες δεν επιτρέπεται να ανήκουν σε σημαντικά όργανα όπως το συμβούλιο εμπειρογνωμόνων, διαιτητών ή επιστασίας των ηθών.

«Οι γονείς μου θέλουν να μεταναστεύσω σαν τα ξαδέρφια μου», λέει η φοιτήτρια Μαριάμ. «Δεν θα ήταν απλό γι 'αυτούς, αλλά ξέρουν ότι η ζωή μου εδώ δεν θα ήταν εύκολη. Πολλές Ιρανές που έχουν μεταναστεύσει στο εξωτερικό είναι επιτυχημένες και έχουν μια καλή ζωή. Αλλά θέλω να μείνω. Ποιος ξέρει; Ίσως η χώρα να αλλάξει αυτή τη φορά».

Σαμπνάμ φον Χάιν

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου