Θα δεχθεί η ΕΕ το 65ωρο;

Ακόμη μεγαλύτερη πλειοψηφία συγκέντρωσε η τροπολογία που προβλέπει το 48ωρο ως ανώτατο δυνατό όριο του εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας. ΄Ηταν μία πολιτική νίκη του Κοινοβουλίου εν αναμονή οδηγιών για ευέλικτες εργασιακές σχέσεις και ενώ πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, επέμεναν στην αποκαλούμενη «ρήτρα αυτοεξαίρεσης» (οπτ-αουτ) για όσους εργαζόμενους θα ήθελαν να δουλέψουν έως και 65 ώρες την εβδομάδα.

Ο Ισπανός εισηγητής, από τους πιο έμπειρους ευρωβουλευτές της Σοσιαλιστικής Ομάδας σε εργασιακά και συνδικαλιστικά θέματα, αναζήτησε τον ελάχιστο κοινό παρονομαστή στην Ευρώπη των «25» και παραδόξως εκτέθηκε σε διπλή κριτική: ΄Οχι μόνο από συνδικαλιστές, που υποστήριζαν ότι δρομολογεί την απορρύθμιση των εργασιακών σχέσεων, αλλά και από δογματικούς του laissez faire, που έλεγαν το ακριβώς αντίθετο, ότι δηλαδή δεν προσφέρει την απαραίτητη ευελιξία στην ευρωπαϊκή αγορά εργασίας. Πάντως η Συνομοσπονδία Ευρωπαϊκών Συνδικάτων (European Trade Union Confederation) με ανακοίνωση που έχει εκδώσει από τις 4 Μαίου στις Βρυξέλλες, εκφράζει την υποστήριξή της στην έκθεση Θέρκας, αν και παραδέχεται τις ατέλειές της...

«Το ζήτημα είναι ότι η ασφάλεια που προσφέρουν οι ευρωπαϊκές προδιαγραφές για τον χρόνο εργασίας είναι πολλές φορές και η μοναδική σιγουριά που έχουν εκατομμύρια εργαζόμενοι σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή ΄Ενωση» λέει ο Αλεχάνδρο Θέρκας στο μικρόφωνο της Deutsche Welle. «Γι αυτό πρέπει να ισχύουν σε όλες τις χώρες της ΄Ενωσης χωρίς καμία εξαίρεση ! Η άποψη του Ευρωκοινοβουλίου είναι λοιπόν ότι οι προδιαγραφές της κοινωνικής νομοθεσίας θα πρέπει να είναι ίδιες σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες. Ασφαλώς κάθε χώρα έχει το δικαίωμα να τροποποιήσει τη νομοθεσία της προς το καλύτερο. Αλλά θα πρέπει να υπάρχει ένα ελάχιστο όριο, χωρίς καμία εξαίρεση...»

Ανάμεσα στην ευελιξία και την κοινωνική προστασία

Πώς όμως από το 40ωρο πάμε για 48ωρο, αν όχι και για 65ωρο (υπό προϋποθέσεις) ;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιδιώκει αλλαγές στις σημερινές νομοθετικές ρυθμίσεις για την οργάνωση του χρόνου εργασίας που χρονολογούνται από το 1993. Διαπιστώνει ότι η ευελιξία στην αγορά εργασίας έχει οδηγήσει σε θεαματική μείωση της ανεργίας στη Μ. Βρετανία, στην Ολλανδία και στην Αυστρία. Και υπενθυμίζει ότι το «οπτ-άουτ», δηλαδή η ρήτρα αυτοεξαίρεσης για όποιον εργαζόμενο θέλει να δουλέψει περισσότερο και να ξεπεράσει το 48ωρο, έχει ήδη θεσμοθετηθεί ως εξαίρεση – παραχώρηση στη Μ. Βρετανία και στη Λιθουανία.

Ισως γι αυτό η Βρετανία, αλλά και η Γερμανία, η Πολωνία και η Σλοβακία θέλουν πλέον να το επιβάλουν σε ολόκληρη την Ε.Ε. με τη «συναίνεση του εργαζόμενου», όπως προβλέπει η αρχική νομοθετική πρωτοβουλία της Επιτροπής.

Ο ευρωβουλευτής του Συνασπισμού Δημήτρης Παπαδημούλης, εισηγητής για ολόκληρη την πολιτική ομάδα της Ενωτικής Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, υποστηρίζει ότι η πρόταση αυτή στερείται σοβαρότητας...

«Είναι αστείο να μιλάμε για συναίνεση του εργαζόμενου» επισημαίνει ο ΄Ελληνας ευρωβουλευτής. «Πολύ απλά, όταν έχει κανείς το πιστόλι στον κρόταφο, υπό την απειλή της ανεργίας ή της απόλυσης, μπορεί εύκολα να πει ότι αυτοεξαιρείται και δέχεται να δουλέψει και 65 και 70 ώρες. Επομένως η διαιώνιση του όπτ-αουτ μας πάει πάρα πάρα πολύ πίσω ! Σας θυμίζω ότι το μάξιμουμ 48 ώρες την εβδομάδα έχει υπογραφεί στη Διεθνή Σύμβαση Εργασίας το 1919...»

Περισσότερη ευελιξία ή μεγαλύτερη κοινωνική προστασία ; Ακόμη και η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή που είχε την ιδέα για τη νέα νομοθετική πρωτοβουλία φαίνεται αμήχανη. Και αυτό γιατί, όπως υποστηρίζει η ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Μαρία Παναγιωτοπούλου-Κασσιώτου, η πρόταση οδηγίας ήταν αντίθετη με αυτά που η ίδια η Επιτροπή υποστήριζε πριν από λίγους μήνες...

«Η Επιτροπή μας παρουσίασε έκθεση, η οποία αποδεικνύει ότι με 50 ώρες εργασίας την εβδομάδα είναι κουρασμένος ο εργαζόμενος. Η ίδια λοιπόν, αντί να βάλει όριο το 50, έβαλε το 65... Κι εμείς λέμε όχι στο 65, ούτε στο 50, θέλουμε το 48 μάξιμουμ...», επιμένει η ευρωβουλευτής της Ν.Δ.

Οι ειδικοί διευκρινίζουν ότι η εθνική νομοθεσία και η συλλογική σύμβαση εργασίας έχουν προτεραιότητα απέναντι σε οποιαδήποτε νέα οδηγία. Ο Ισπανός εισηγητής υποστηρίζει ότι αντιλαμβάνεται τον κίνδυνο για «κοινωνικό ντάμπινγκ» στην Ευρώπη των 25 και ότι γι αυτό ακριβώς στήριξε την τροπολογία για το 48ωρο. Τί θα έλεγε ο Αλεχάνδρο Θέρκας στον εργαζόμενο που θέλει να δουλέψει περισσότερο ή και στην επιχείρηση που τον πιέζει να συναινέσει «εθελοντικά» στο 65ωρο ;

«΄Οτι απλούστατα δεν επιτρέπεται να περάσει το ανώτατο όριο εβδομαδιαίας εργασίας, σύμφωνα με την ευρωπαϊκή νομοθεσία ! Κανονικά σε μία ευρωπαϊκή χώρα το ωράριο είναι 40 ώρες την εβδομάδα, αυτός είναι ο μέσος όρος σήμερα. Δεν υπάρχει πρόβλημα να θέλει κανείς να δουλέψει και 48 ώρες... Αλλά μετά το 48ωρο υπάρχει κίνδυνος για την φυσική αντοχή και για την ψυχική υγεία του εργαζόμενου. Επιπλέον αυξάνεται ο κίνδυνος εργατικού ατυχήματος ! Και φυσικά ο εργαζόμενος δεν μπορεί ούτε να έχει προσωπική ζωή, ούτε να αφοσιωθεί στην οικογένειά του...»

Η στάση των Ελλήνων ευρωβουλευτών

Οι Έλληνες ευρωβουλευτές της Ν.Δ. και του ΠΑΣΟΚ ενέκριναν την τροπολογία για το 48ωρο, συμφωνώντας ότι πρέπει να αποψιλωθεί η πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, αλλά καταψήφισαν την έκθεση Θέρκας στο σύνολό της, θεωρώντας ότι είναι αντιφατική και χειρότερη από τη σημερινή νομοθεσία. ΄Ομως η Ενωτική Αριστερά κατηγορεί τις άλλες πολιτικές ομάδες ότι ακολουθούν το ίδιο, κοινό μοντέλο απορρύθμισης των εργασιακών σχέσεων...

«Χρειάζεται ακόμη αρκετός δρόμο για να υπάρξει μια ισορροπία, μία εξεύρεση κοινής θέσης για το Συμβούλιο, για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το Κοινοβούλιο» λέει ο Δημήτρης Παπαδημούλης στην Deutsche Welle. «Και το Κοινοβούλιο δεν έχει κανέναν απολύτως λόγο, επειδή είναι πιο κοντά στους εργαζόμενους, να πει ΝΑΙ σε μία κακή πρόταση της Επιτροπής. Η καινούρια πρόταση της Επιτροπής είναι κακή. Η πρόταση Θέρκας είναι λιγότερο κακή, αλλά χειρότερη από την ισχύουσα οδηγία».

Για μία Ευρώπη που θέλει ΚΑΙ ανταγωνιστικότητα ΚΑΙ απασχόληση ΚΑΙ κοινωνική προστασία ΚΑΙ να μην θιγούν τα κεκτημένα, δεν είναι εύκολο να βρεθεί πιο ρεαλιστικός συμβιβασμός από τον κοινό παρονομαστή του Αλεχάνδρο Θέρκας.

«Αυτό που ζητάμε από την Επιτροπή και από το Συμβούλιο είναι να ακούσουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο» λέει ο Ισπανός ευρωβουλευτής. «Να σεβαστούν την κοινωνική Ευρώπη σε όλες τις χώρες, χωρίς εξαίρεση ! Να σταματήσει η συζήτηση για τη ρήτρα αυτοεξαίρεσης. Ζητάμε να καταλάβουν στην Επιτροπή και στο Συμβούλιο ότι η Στρατηγική της Λισαβόνας και η μελλοντική Ευρώπη που όλοι θέλουμε θα πρέπει μεν να προωθεί την ανάπτυξη της βιομηχανίας και την ευελιξία

-και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι προσφέρουμε και αρκετά όργανα ευελιξίας στην προσπάθεια αυτή- όμως αυτή η ευελιξία θα πρέπει να συμβαδίζει με την κοινωνική ασφάλεια και με τις ελάχιστες προδιαγραφές του ευρωπαϊκού κοινωνικού μοντέλου... Μιλάμε για το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο, δεν μπορούμε να ακολουθήσουμε το ασιατικό μοντέλο, το οποίο δεν έχει κοινωνικές προδιαγραφές, δεν έχει κοινωνική κάλυψη, δεν έχει ούτε ελάχιστα, ούτε ανώτατα όρια...»

Γιάννης Παπαδημητρίου (Στρασβούργο)