Ζώντας από τα κοινωνικά επιδόματα

Η συζήτηση στη Γερμανία για το κοινωνικό κράτος καλά κρατεί. Στο επίκεντρο της κριτικής βρίσκεται το γεγονός ότι συχνά οι μακροχρόνια άνεργοι και οι δικαιούχοι κοινωνικών επιδομάτων έχουν περισσότερα στη διάθεσή τους από εκείνους που εργάζονται. Μήπως τελικά η ζωή στο γερμανικό κοινωνικό κράτος είναι για κάποιους πολύ εύκολη;

Στα 152 δις οι κοινωνικές δαπάνες

Σύμφωνα με το Ελεγκτικό Συνέδριο της Γερμανίας το 2009 οι κοινωνικές δαπάνες άγγιξαν τα 152 δις ευρώ, ποσόν που αντιστοιχεί στο 50 και πλέον τοις εκατό του προϋπολογισμού της χώρας. Από αυτά ωστόσο μόλις 23,5 δις δαπανήθηκαν στο βοήθημα κοινωνικής πρόνοιας, το γνωστό στη Γερμανία ως Hartz IV, το οποίο βρίσκεται άλλωστε και στο στόχαστρο της κριτικής. Το βοήθημα αυτό όμως λαμβάνουν όχι μόνον οι μακροχρόνια άνεργοι αλλά και εργαζόμενοι των οποίων ο μισθός δεν επαρκεί για τα προς το ζειν. Η συγχώνευση του επιδόματος ανεργίας και του βοηθήματος κοινωνικής πρόνοιας στο βοήθημα κοινωνικής πρόνοιας Hartz IV ισχύει από το 2004. Πολλοί άνθρωποι που το έχουν πραγματικά ανάγκη δεν κάνουν τη σχετική αίτηση, απλώς επειδή ντρέπονται να «στιγματιστούν» ως δικαιούχοι του Hartz IV. Όπως λέει η 42χρονη πωλήτρια Μαρτίνα Σόμπερτ:

«Με πλήρη απασχόληση βγάζω 1.400 ευρώ το μήνα μεικτά. Από αυτά αφαιρούνται οι φόροι και η ασφάλιση υγείας. Κατά μέσο όρο μου μένουν 900 ευρώ. Το ενοίκιό μου είναι 500 ευρώ. Με αυτά που απομένουν δεν μπορώ να κάνω και πολλά».

Περισσότερα… χωρίς δουλειά;

Ισχύει όμως πραγματικά το επιχείρημα ότι συχνά εκείνοι που εργάζονται έχουν λιγότερα στη διάθεσή τους από εκείνους που ζουν από τα κρατικά επιδόματα;

Ένα υποθετικό σενάριο: μια μητέρα δυο παιδιών και με μηνιαίο μισθό 1.400 ευρώ προ φόρων, έχει εντέλει 1.100 ευρώ στη διάθεσή της κατόπιν αφαίρεσης όλων των σχετικών εισφορών. Μαζί με το επίδομα τέκνων και την επιδότηση κατοικίας το ποσό αυτό θα έφτανε τα 1.720 ευρώ το μήνα. Εάν από την άλλη πλευρά ζούσε μόνον από κοινωνικά επιδόματα θα είχε στη διάθεσή της 1.600 ευρώ το μήνα. Το επιχείρημα λοιπόν ότι ως δικαιούχος του Hartz IV θα είχε περισσότερα στη διάθεσή της μπορεί να μην ισχύει, ωστόσο είναι γεγονός ότι η διαφορά δεν είναι πολύ μεγάλη. Εάν δεν εργαζόταν θα είχε μόλις 120 ευρώ λιγότερα το μήνα.

Δεν είναι λίγοι λοιπόν εκείνοι, όπως τουλάχιστον υποστηρίζουν οι επικριτές του Hartz IV, που επιλέγουν συνειδητά να ζουν από τα κοινωνικά επιδόματα. «Δεν θα πρέπει όμως να τους βάζουμε όλους σε ένα καζάνι», τονίζει η Ουλρίκε Κλάινε - Μπράμς, από το συνδικάτο IG-Metall για να προσθέσει ότι «υπάρχουν εκείνοι που βγάζουν λίγα και πρέπει να συμπληρώσουν το εισόδημά τους με κοινωνικά επιδόματα αλλά και εκείνοι που δεν βρίσκουν δουλειά και από το ταμείο ανεργίας καταλήγουν στο βοήθημα κοινωνικής πρόνοιας».

Από το ταμείο ανεργίας στο Hartz IV

Όπως η πλειονότητα των πρώην εργαζομένων στο εργοστάσιο της ΝΟΚΙΑ στο Μπόχουμ το οποίο έβαλε λουκέτο πριν από 2 χρόνια. Το 70 % εξ' αυτών δεν κατάφερε να βρει νέα θέση εργασίας με αποτέλεσμα να πρέπει σε λίγο καιρό να κάνουν αίτηση για το Hartz IV.

Οι θέσεις πλήρους απασχόλησης μειώνονται συνεχώς, θα πει και η κ. Σόμπερτ: «Εδώ και μερικούς μήνες η διευθύντριά μου λέει ότι οι δουλειές δεν πάνε καλά και πως σκέφτεται να μας περάσει στην ημιαπασχόληση. Αυτό σημαίνει ότι θα είχα ξαφνικά πολύ λιγότερα χρήματα στη διάθεσή μου και τότε θα έπρεπε να ζητήσω και εγώ κρατική βοήθεια».

Η διευθύντριά της Ζαμπίνε Φίσερ έρχεται να διευκρινίσει: «Τους καταλαβαίνω. Οι υπάλληλοί μου είναι πολύ εργατικοί και καλοί. Τους εμπιστεύομαι απόλυτα. Αλλά δεν μπορώ να τους δώσω περισσότερα. Αυτή είναι η κατάσταση».

Ο Σύνδεσμος Γερμανικών Συνδικάτων (DGB) προτείνει την καθιέρωση κατώτατου ωρομίσθιου στα 8,5 ευρώ.

Είναι αυτό λύση, ρωτάμε την κ. Κλάινε - Μπράμς από το IG-Metall; «Όταν αυξάνεται διαρκώς το ποσοστό εκείνων που λαμβάνουν συμπληρωματικά κοινωνικά βοηθήματα τότε κάτι δεν πάει καλά με το μισθολογικό μας σύστημα. Και δεν είμαι σίγουρη, εάν θα αρκούσαν ακόμη και 8,5 ευρώ για να αλλάξει κάτι».

Klaus Deuse/Κώστας Συμεωνίδης

Υπεύθ. σύνταξης: Βιβή Παπαναγιώτου