Επίπονη η συμφιλίωση μετά τον πόλεμο

Στην Γερμανία φθάνει απόψε ο πρόεδρος του Κράτους του Ισραήλ Ρέουβεν Ρίβλιν με αφορμή τη συμπλήρωση αυτές τις μέρες 50 χρόνων από τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων ανάμεσα στη Γερμανία και τη χώρα του με σειρά εκδηλώσεων τις επόμενες ημέρες. Το ιωβηλαίο αποτελεί το επιστέγασμα προσπαθειών χρόνων για την εξομάλυνση των σχέσεων ανάμεσα στη χώρα των θυτών και αυτή των θυμάτων του ολοκαυτώματος.

Με πέτρες και ντομάτες

Και όμως, οι τόσο στενές και φιλικές σχέσεις ανάμεσα στο Βερολίνο και το Τελ Αβίβ δεν ήταν καθόλου κάτι το αυτονόητο αμέσως μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Παλαιότεροι θυμίζουν ότι όταν ο πρώτος γερμανός πρέσβης στο Ισραήλ Ρολφ Πάουλς, το 1965, έδινε τα διαπιστευτήριά του στον τότε ισραηλινό πρόεδρο Ζαλμάν Σαζάρ, έπεφταν ντομάτες και πέτρες στο υπηρεσιακό του αυτοκίνητο. Τη δεκαετία του 1950, πριν ακόμη τη σύναψη διπλωματικών σχέσεων, ξεκίνησαν προσωπικοί δεσμοί φιλίας ανάμεσα σε Γερμανούς και Ισραηλινούς, που έγιναν ο θεμέλιος λίθος των πολιτικών σχέσεων. Η συνεργασία συνεχίστηκε στους τομείς έρευνας και επιστήμης, αρχικά ανάμεσα στα Ινστιτούτα Βάιτσμαν και Μαξ Πλανκ.

Σήμερα έχει δημιουργηθεί ένα κοινό Κέντρο Μαξ Πλανκ Βάιτσμαν για Αρχαιολογία και Ανθρωπολογία. «Νομίζω», τόνισε ο ισραηλινός πρόεδρος Ρίβλιν στην Jüdische Allgemeine, «ότι η σύναψη φιλικών σχέσεων έγινε εφικτή επειδή η Γερμανία ανέλαβε την ευθύνη για τις ναζιστικές θηριωδίες». Εκτός όμως από τις φιλικές σχέσεις αναπτύχθηκαν και στενές πολιτικές σχέσεις με αποτέλεσμα κάθε χρόνο οι δύο κυβερνήσεις να συναντώνται και να συνομιλούν.

Αμφισβητήσεις από τους νέους Γερμανούς

«Όταν ο Βίλυ Μπραντ επισκέφθηκε την Ιερουσαλήμ ως πρώτος γερμανός καγκελάριος έτριζε η γη σε κάθε του βήμα», θυμάται ο γερμανός υπουργός Εξωτερικών Φρανκ Βάλτερ Σταϊνμάιερ. «Η δυσπιστία απέναντι σε μια νέα αρχή με τον λαό των θυτών ήταν μεγάλη. Σήμερα οι επισκέψεις κυβερνητικών αξιωματούχων αποτελούν τμήμα της καθημερινότητας, μάλιστα μια φορά το χρόνοι οι δύο κυβερνήσεις κάθονται γύρω από ένα στρογγυλό τραπέζι, κάνουν σχέδια, συζητούν, γελούν, αλλά και μαλώνουν, με ειλικρίνεια και σοβαρότητα, όπως γίνεται ανάμεσα σε δύο καλούς φίλους».

Σήμερα ωστόσο η πολιτική των Ισραηλινών στο Παλαιστινιακό δεν γίνεται αποδεκτή κυρίως από τις νεώτερες γενιές των Γερμανών. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη του Ιδρύματος Μπέρτελσμαν, το 35% των ερωτηθέντων την παρομοιάζουν με αυτή των ναζιστών, το 62% έχει αρνητική εικόνα για το Ισραήλ, ενώ το 65% ζητά οριστικό τέλος με το παρελθόν. «Απέναντι στους τελευταίους θα πρέπει να εναντιωθούμε», υπογραμμίζει η Κάτριν Γκέρνγκ Έκχαρντ. «Η διατήρηση της μνήμης δεν είναι υποθήκη, αλλά σημαντική κληρονομιά που πρέπει να παραδώσουμε στις επόμενες γενιές».

Ειρήνη Αναστασοπούλου/dw, afp