«Επίδειξη ισχύος – η τέχνη σαν στρατηγική εξουσίας»

Η έκθεση «Επίδειξη ισχύος – η τέχνη σαν στρατηγική εξουσίας» στο Ιστορικό Μουσείο του Βερολίνου (DHM) χωρίζεται σε δέκα θεματικές ενότητες που αφορούν στη ζωγραφική, τη γλυπτική, την αρχιτεκτονική και τη φωτογραφία.

«Γκέρχαρντ Σρέντερ – ο καγκελάριος των καλλιτεχνών»

Χαρακτηριστικό της έκθεσης είναι ότι από τις δέκα θεματικές ενότητες οι εννέα αφορούν τη σύγχρονη εποχή. Και το σημαντικότερο: στον πρώην καγκελάριο Γκέρχαρντ Σρέντερ είναι αφιερωμένη ιδιαίτερη ενότητα με τίτλο «Γκέρχαρντ Σρέντερ, ο καγκελάριος των καλλιτεχνών». Στο χώρο δεσπόζει μια φωτογραφία του κ. Σρέντερ που κάθεται στο γραφείο του κοιτάζοντας ένα πίνακα πίσω του. Τον περίφημο πίνακα του Γκέοργκ Μπάζελιτς «Αετός». Ο «Αετός» ορμάει με το κεφάλι προς κάτω και ο καγκελάριος τον παρακολουθεί με συμπάθεια καθισμένος στο γραφείο του: Άνετα, χαλαρά με εκείνο το χαρακτηριστικό στιλ του Σρέντερ που αποπνέει σιγουριά, αυτοκρατορική αύρα, έστω και αν τον βλέπουμε μόνον προφίλ.

Γιατί αυτή η επιλογή; Γιατί μια ολόκληρη ενότητα με τον Γκέρχαρντ Σρέντερ;

Ο Ρούντολφ Τράμπολντ από το Ιστορικό Μουσείο του Βερολίνου υπογραμμίζει ότι το "φαινόμενο Σρέντερ" είναι μοναδικό. «Μπορούσε να παίζει με άνεση και επιδεξιότητα με όλα τα σύμβολα της εξουσίας» και επιπλέον ήταν «συνειδητή επιλογή να περάσει αυτό το μήνυμα στην κοινή γνώμη».

Είναι αλήθεια ότι κανένας Γερμανός καγκελάριος δεν είχε τόση στενή σχέση με τη σύγχρονη τέχνη, όση ο Γκέρχαρντ Σρέντερ. Και κυρίως κανένας καγκελάριος δεν είχε τόσες πολλές φιλικές σχέσεις με καλλιτέχνες και μάλιστα με όσους εξέφραζαν ένα είδος αντιπολίτευσης και πρωτοπορίας.

Παροιμιώδης θα μείνει η ρήση του Γερμανού ζωγράφου Γιοργκ Ίμεντορφ ότι ο Σρέντερ ήταν «ο πρώτος Γερμανός καγκελάριος» που αντελήφθη και πρόβαλε το αυτονόητο: «πως η σύγχρονη τέχνη είναι αναπόσπαστο κομμάτι της γερμανικής πραγματικότητας».

Επιχειρηματίες και μεγαλομανία

Πέραν όμως από τους πολιτικούς, οι ισχυροί της οικονομίας κατέχουν ένα μεγάλο μερίδιο στη συγκεκριμένη έκθεση. Ενδιαφέρον παρουσιάζει πώς εμφανίζονται οι μεγάλοι όμιλοι μέσω της τέχνης. Δεν λείπουν οι πίνακες μεγάλης αξίας εποχής Μπαρόκ και Αναγέννησης, αλλά ούτε και τα πορτρέτα των ιδρυτών και των μεγαλομάνατζερ.

Μια γρήγορη ματιά αποκαλύπτει ότι οι μεγάλοι οικονομικοί όμιλοι ενδιαφέρονται για την τέχνη. Τα πορτρέτα των ισχυρών ιδρυτών ή μεγαλομάνατζερ προδίδουν όμως μια μεγαλομανία. Μάλλον φαίνεται να ευσταθεί ο ισχυρισμός του εκπροσώπου του Μουσείου κ.Τράμπολντ ότι δηλαδή οι επιχειρηματίες δεν είναι σε θέση να χαλιναγωγήσουν τη διάθεση ναρκισσισμού που τους διακατέχει, σε αντίθεση με τους πολιτικούς, οι οποίοι ξέρουν πότε πρέπει να πειθαρχούν και πότε όχι.

Η έκθεση «Επίδειξη ισχύος – η τέχνη σαν στρατηγική εξουσίας» άρχισε στις 19 Φεβρουαρίου και θα διαρκέσει μέχρι τις 13 Ιουνίου.

Nadine Wojcik / Βιβή Παπαναγιώτου

Υπεύθ. Σύνταξης: Σταμάτης Ασημένιος