Εξερευνώντας έναν μακρινό κομήτη με το Philae

Ιστορική στιγμή για την εξερεύνηση του διαστήματος. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος (ESA) έχει κάθε λόγο να είναι υπερήφανος για την πορεία της ερευνητικής αποστολής του μη επανδρωμένου διαστημοπλοίου Rosetta στο κομήτη με την ονομασία 67P Τσουριόμοφ - Γκερασιμένκο, η οποία μάλιστα είχε ξεκινήσει πριν από δέκα χρόνια. Η προσεδάφιση του ρομποτικού σκάφους Philae (από το ομώνυμο νησί Φιλαί στον ποταμό Νείλο) στην επιφάνεια του κομήτη αποτελεί αναμφίβολα ένα σπουδαίο γεγονός για την εξερεύνηση του διαστήματος. Eίναι η πρώτη φορά στην ιστορία των διαστημικών αποστολών που συμβαίνει κάτι αντίστοιχο.

Ο Philae αναμένεται να προσεδαφιστεί καλώς εχόντων των πραγμάτων μέσα στις επόμενες ώρες στην περιοχή Αγίλκια, η οποία βρίσκεται σε μια κοιλάδα στο βόρεια τμήμα του κομήτη. Από εκεί θα ξεκινήσει στη συνέχεια τις υπεργαλαξιακές του διαδρομές με στόχο τη λήψη πολύτιμου φωτογραφικού υλικού.

Καζακστάν 1969

Πίσω όμως από την αρχική ανακάλυψη του μακρινού αυτού κομήτη εν έτει 1969 κρύβονται δύο αστροφυσικοί: ο ρώσος Κλιμ Τσουριόμοφ και η ουκρανή συνάδελφός του Σβετλάνα Γκερασιμένκο. Την περίοδο εκείνη οι δύο, νέοι τότε, ερευνητές εργάζονταν στο Ινστιτούτο Αστροφυσικής της Άλμα Άτα στο Καζακστάν, όταν τυχαία, σε μια αστροφυσική μελέτη ρουτίνας με το τηλεσκόπιο «έπεσαν πάνω» στον κομήτη 67P που στη συνέχεια μετονομάστηκε τιμής ένεκεν Τσουριόμοφ – Γκερασιμένκο.

Η ουκρανή αστροφυσικός μιλά για την σημαντική εκείνη ανακάλυψη στην Deutsche Welle: «Το 1969, ούσα ακόμη ανερχόμενη επιστήμονας στην έδρα Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο του Κιέβου, παρατήρησα μέσω ενός τηλεσκοπίου στο Καζακστάν ένα νέο κομήτη. Τότε τράβηξα μια φωτογραφία την οποία και εμφάνισα, όχι όμως με επιτυχία κι έτσι δεν ήθελα να τη δει κανείς. Ήδη όμως φαινόταν κι εκεί ο κομήτης. Έπειτα προχώρησα μαζί με τον επικεφαλής της ερευνητικής ομάδας Κλιμ Τσουριόμοφ στην καλύτερη ανάλυσή της. Αρχικά νομίσαμε ότι επρόκειτο για τον κομήτη 32P Kόμας-Σολά, αλλά έπειτα διαπιστώσαμε ότι αυτός δεν βρισκόταν στη συνήθη θέση του. Υπήρχε μια μετατόπιση δύο μοιρών. Δεν μπορούσε να είναι αλήθεια! Τότε καταλήξαμε ότι επρόκειτο για την ανακάλυψη ενός νέου κομήτη».

«Όχι μια επιστημονική επανάσταση»

Η ουκρανή αστροφυσικός, παρά τη σημαντική της ανακάλυψη, εκφράζεται με συγκρατημένα για τα ερευνητικά αποτελέσματα που θα αποφέρει πλέον η σύγχρονη διαστημική αποστολή Rosetta στην επιφάνεια του κομήτη. Η ίδια χαμηλώνει μάλιστα των πήχη των προσδοκιών λέγοντας πως δεν θα πρέπει να περιμένουμε μια «επανάσταση» στον τομέα της μελέτης του διαστήματος:

«Δεν πιστεύω ότι πρόκειται για μία επανάσταση. Αλλά είμαι σίγουρη ότι το ρομποτικό σκάφος Philae θα προσφέρει πολύ χρήσιμο νέο υλικό. Είναι η πρώτη φορά που φτάνουμε σε έναν κομήτη για να αντλήσουμε πληροφορίες για την επιφάνειά του. Η προσεδάφιση στον κομήτη από μόνη της είναι κάτι καταπληκτικό! Όταν ένας κομήτης πλησιάζει στον ήλιο αρχίζει να παρουσιάζει ενεργό δράση: κυκλοφορούν αέρια και σκόνη. Μέχρι τώρα βλέπαμε μόνο ότι υπήρχε γύρω του. Τώρα θα δούμε τι υπάρχει μέσα. Αναμένουμε να αντλήσουμε πληροφορίες για τη δομή της επιφάνειάς του αλλά κυρίως για το τι βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια. Οι κομήτες αποτελούν δομικά συστατικά του ηλιακού μας συστήματος και έτσι από τη μελέτη αυτή θα μπορέσουμε να οδηγηθούμε σε σημαντικές πληροφορίες για την προέλευση και την εξέλιξη του ηλιακού μας συστήματος».

Ας σημειωθεί ότι στην ερευνητική αποστολή της ΕSA συμμετέχουν 17 χώρες, ενώ το κόστος της ανέρχεται στο ένα δις ευρώ. Η Γκερασιμένκο πάντως εκτιμά πως το αστρονομικό ποσό αυτό είναι απολύτως δικαιολογημένο για μια αποστολή αντίστοιχου βεληνεκούς. «Αξίζει σίγουρα. Η γνώση πρέπει να κοστίζει πολύ. Δεν θα πρέπει εκεί να κάνουμε περικοπές», εκτιμά η ουκρανή επιστήμονας.

Efim Scuhmann, DW / Δήμητρα Κυρανούδη