Εμπόδια στην επαναπροώθηση προσφύγων

H συμφωνία ανάμεσα στην ΕΕ και την Τουρκία για του πρόσφυγες που αρχίζει να εφαρμόζεται στις 4 Απριλίου θεωρείται μεγάλη επιτυχία για την καγκελάριο Μέρκελ. Όμως εμφανίζονται δυσκολίες στην υλοποίησή της. Σύμφωνα με τα μέχρι τώρα δεδομένα είναι αμφίβολο εάν η Τουρκία θα δεχθεί την επαναπροώθηση παράτυπων προσφύγων που κατέφυγαν στην Ελλάδα από τις 20 Μαρτίου και μετά. Ως αντάλλαγμα η ΕΕ της έχει υποσχεθεί να διανείμει σε χώρες της Ένωσης μέχρι και 72.000 πρόσφυγες που βρίσκονται σε καταλύματα στη χώρα.

Νομικά και πρακτικά εμπόδια

Οι προετοιμασίες κυρίως από ελληνικής πλευράς έχουν σκαλώσει, την ώρα που αυξάνεται καθημερινά ο αριθμός των προσφύγων. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή περιμένει να αναγνωρίσει η Αθήνα την Άγκυρα ως ασφαλή χώρα, όπου πρόσφυγες και μετανάστες προστατεύονται από τη βία και τις διώξεις. Οι Βρυξέλλες θεωρούν το συγκεκριμένο σημείο ως βασική νομική προϋπόθεση για την επαναπροώθηση των προσφύγων και περιμένουν από την ελληνική κυβέρνηση να κλείσει το νομικό κενό. Εκτός αυτού υπάρχουν και πρακτικά προβλήματα. Από τους 2300 ξένους εμπειρογνώμονες, που υποσχέθηκε η ΕΕ να αποστείλει στην Ελλάδα για την ταυτοποιήση των προσφύγων στα hot spot, μόνο λίγοι έχουν φτάσει.

Αλλά και σε άλλους τομείς τα κράτη μέλη έχουν αθετήσει τις υποσχέσεις που έδωσαν στο τελευταίο Συμβούλιο Κορυφής σε σχέση πχ. με αστυνομικούς της Frontex, μεταφραστές, υπαλλήλους ειδικούς σε θέματα ασύλου. Μέχρι στιγμής υπάρχουν μόνο 170. Χωρίς αυτό το προσωπικό δεν μπορεί να αρχίσουν επαναπροωθήσεις στην Τουρκία. Διότι είναι σημαντικό να τηρηθούν οι διαδικασίες εξέτασης των ατομικών αιτήσεων παροχής ασύλου. Η Ελλάδα δεν έχει τη δυνατότητα να το κάνει με δικές της δυνάμεις.

Φυλακές τα προσφυγικά καταλύματα;

Πριν την έναρξη των επαναπροωθήσεων την ερχόμενη Δευτέρα οργανώσεις βοήθειας εναντιώθηκαν στη συμφωνία της ΕΕ με την Τουρκία, μάλιστα ορισμένες εξ αυτών, όπως η Ύπατη Αρμοστεία των ΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR) και οι Γιατροί χωρίς Σύνορα, απέσυραν τους συνεργάτες τους, κάτι που θεωρήθηκε πλήγμα για τη συμφωνία. Οι δύο μεγάλες οργανώσεις κατήγγειλαν ότι οι συνεργάτες τους δεν έχουν πλέον πρόσβαση στους πρόσφυγες και ότι δεν μπορούν να τους βοηθήσουν. Κατήγγειλαν επίσης ότι έχουν τεθεί σε εφαρμογή μέτρα περιφρούρησης των προσφυγικών καταλυμάτων. Η εκπρόσωπος της UNHCR Μελίσα Φλέμινγκ τα αποκάλεσε «φυλακές». Ο λόγος αυτών των μέτρων έχει να κάνει με την επιτάχυνση της διαδικασίας των αιτημάτων για χορήγηση ασύλου.

Σε περίπτωση που ξεπεραστούν οι δυσκολίες μέχρι την ερχόμενη Δευτέρα, οι πρόσφυγες από την ηπειρωτική Ελλάδα θα μεταφερθούν με λεωφορεία στην Τουρκία. Εάν βρίσκονται στα νησιά θα μεταφερθούν με πλοία καταρχήν στα τουρκικά παράλια, στην πόλη Ντικιλί, κοντά στη Σμύρνη. Παράλληλα θα μπορούσε να αρχίσει η διανομή προσφύγων από την Τουρκία σε ευρωπαϊκές χώρες. Η Γερμανία, η Γαλλία και η Ολλανδία έχουν εκδηλώσει την ετοιμότητά τους να υποδεχθούν τους πρώτους πρόσφυγες.

Αντρέας Νόλ / Ειρήνη Αναστασοπούλου