Γάμοι ανηλίκων στη Γερμανία

Όταν τέθηκε σε ισχύ ο νόμος για την καταπολέμηση των παιδικών γάμων πριν από δύο χρόνια οι πιθανότητες ήταν μεγάλες ώστε να προστατευθούν οι άνθρωποι κάτω από την ηλικία των 18 ετών από το να εξαναγκάζονται σε γάμο. Ο νέος νόμος ορίζει σαφώς ως ελάχιστο όριο ηλικίας γάμου στη Γερμανία, χωρίς μάλιστα εξαίρεση, τα 18 έτη. Προβλέπει επίσης ότι οι γάμοι που τελέστηκαν πριν από την έναρξη ισχύος του νόμου ή στο εξωτερικό πρέπει να ακυρωθούν από τα αρμόδια δικαστήρια εάν οι ανήλικοι ήταν 16 ή 17 χρόνων κατά την τέλεση του γάμου. Εάν οι ανήλικοι ήταν νεότεροι από 16 ετών δεν απαιτείται δικαστική απόφαση διότι αυτοί οι γάμοι είναι πάντα άκυροι.

Ο νόμος για την καταπολέμηση των παιδικών γάμων λειτουργεί παντως περιορισμένα σύμφωνα με πρόσφατη έκθεση της οργάνωσης Τerre des femmes. Τουλάχιστον 813 γάμοι με ανήλικους έχουν δηλωθεί σε εθνικό επίπεδο από τότε που τέθηκε σε ισχύ ο νόμος. Ωστόσο μόνο δέκα από αυτούς τους γάμους ακυρώθηκαν.

Με βάση τα στοιχεία που υπάρχουν γίνεται γνωστό ότι ο νόμος εφαρμόζεται πολύ διαφορετικά στα ομόσπονδα κρατίδια, σύμφωνα με την οργάνωση για τα δικαιώματα των γυναικών Τerre des femmes. Σε ορισμένα ομόσπονδα κρατίδια, υπάρχει μόνο μία υπηρεσία που μπορεί να ζητήσει κάποιος την ακύρωση γάμου με ανήλικο.

Στατιστικές και προοπτικές

Σε άλλες περιπτώσεις υπάρχουν ταυτόχρονα πολλές υπηρεσίες έτσι ώστε είναι συχνά ασαφές ποια είναι τελικά η αρμόδια αρχή. Στο Βερολίνο μόνο 3 περιπτώσεις παντρεμένων ανηλίκων είναι γνωστές ενώ στη Βαυαρία ο αριθμός φθάνει στις 367 περιπτώσεις. Πολλές φορές είναι δύσκολο να εντοπιστούν τέτοιοι γάμοι διότι οι μετέχοντες δεν γνωρίζουν κάποια άλλη πραγματικότητα. «Οι ίδιοι συχνά αντιλαμβάνονται τον γάμο τους ως καταναγκασμό επειδή δεν τον ξέρουν αλλιώς» δηλώνει η Μόνικα Μισέλ από την οργάνωση Τerre des femmes.

Το θετικό πάντως είναι ότι  ο αριθμός των κοριτσιών που εξαναγκάζονται σε γάμο μειώνεται παγκοσμίως. Το ποσοστό των γυναικών που παντρεύτηκαν πριν από τα 18 τους χρόνια έχει μειωθεί την τελευταία δεκαετία από 25% σε 21% σύμφωνα με μελέτη της Unicef. Συνολικά υπάρχουν περίπου 765 εκατομμύρια ανήλικα ζευγάρια σε όλο τον κόσμο. Από αυτά, περίπου 650 εκατομμύρια είναι κορίτσια. Επιπλέον περίπου 115 εκατομμύρια των σημερινών ανδρών 20 έως 24 ετών ήταν ανήλικοι στο γάμο τους. Ανησυχητικοί είναι όμως και άλλοι αριθμοί. Σύμφωνα με την Unicef, περίπου 12 εκατομμύρια ανήλικα κορίτσια παντρεύονται κάθε χρόνο και υπολογίζεται ότι μέχρι το 2030, περίπου 150 εκατομμύρια κορίτσια πρόκειται να παντρευτούν πριν ενηλικιωθούν.

Στη Γερμανία ο νέος νόμος αποτελεί  μια καλή βάση για τη λήψη μέτρων κατά των γάμων ανηλίκων, λέει η Μόνικα Μισέλ από την οργάνωση Terres des Femmes. Ωστόσο, υπάρχει η ανάγκη διαφάνειας και γι αυτο το λόγο θα πρέπει να υπάρχει μια και μόνο αρχή που να ασχολείται με το θέμα ώστε να υπάρχει μια αποτελεσματικότερη αντιμετώπιση. Τέλος, θα πρέπει να ενημερώνται και οι οικογένειες των ανηλίκων με στόχο να μπορέσουν να δώσουν καλύτερες προοπτικές στα παιδιά τους. 

Κέρστεν Κνιπ

Επιμέλεια: Μαρία Ρηγούτσου