Αλλάζει ρότα η Τουρκία;

Στα δέκα χρόνια της πρωθυπουργίας του ο Ρετσέπ Ταγίπ Ερντογάν έσπασε πολλά ταμπού και δεν δίστασε να συγκρουστεί με ισχυρές δυνάμεις στη χώρα του. Τόσο η οικονομική ανάπτυξη όσο και η σύγκρουση με τον στρατό φέρουν τη σφραγίδα του. Στα πρώτα χρόνια της πρωθυπουργίας του, ο τούρκος πρωθυπουργός έδωσε ώθηση στις προσπάθειες της χώρας του να ενταχθεί στην ΕΕ. Η ένταξη στην ΕΕ παρέμεινε διαχρονικά στρατηγικός στόχος της Άγκυρας, τουλάχιστον μέχρι πριν από μερικές ημέρες.

Η Τουρκία επιθυμεί να αναβαθμίσει τη σχέση της με την συνεργασία της Σαγκάης

Σε πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη, ο Ερντογάν «έδειξε» μια νέα κατεύθυνση. Παρακάλεσε, είπε, τον ρώσο πρόεδρο Πούτιν να συμπεριλάβει την Τουρκία στον κύκλο του οργανισμού συνεργασίας „Shanghai 5“. Πρόκειται για μια πλατφόρμα οικονομικής και στρατιωτικής συνεργασίας, στην οποία μετέχουν η Κίνα, η Ρωσία, το Καζακστάν, το Κιργιστάν, το Τατζικιστάν και το Ουζμπεκιστάν. «Τότε θα πούμε στην ΕΕ στο επανιδείν», συμπλήρωσε χαριτολογώντας ο τούρκος πρωθυπουργός.
Ωστόσο, μερικές ημέρες αργότερα απεδείχθη πως ο Ερντογάν δεν αστειευόταν. Σύμφωνα με ανακοίνωση του τουρκικού υπουργείου Εξωτερικών, η Τουρκία επιθυμεί να αναβαθμίσει τη σχέση της με την συνεργασία της Σαγκάης από το καθεστώς του «συνομιλητή» στο καθεστώς του «παρατηρητή».
Οι επικριτές του Ερντογάν στην Τουρκία σήμαναν συναγερμό. Τον κατηγόρησαν για λαϊκισμό, υπογραμμίζοντας ότι υποχωρεί στο αντιευρωπαϊκό κλίμα που επικρατεί στη χώρα. Σε σχόλιο της στην εφημερίδα Bugün η Γκιουλάι Γκοκτούρκ θέτει το ερώτημα, ποιες είναι οι κοινές αξίες που μοιράζεται με εκπροσώπους δικτατοριών ο τούρκος πρωθυπουργός.

Η τουρκική δυσαρέσκεια έναντι της Ευρώπης

Πράγματι, η κίνηση του Ερντογάν βρίσκει τη σύμφωνη γνώμη πολλών Τούρκων που σε ποσοστό 66% τάσσονται κατά της συνέχισης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την ΕΕ. Στα επόμενα δύο χρόνια διεξάγονται στην Τουρκία δημοτικές, βουλευτικές και προεδρικές εκλογές, τις οποίες ο Ερντογάν θέλει να κερδίσει. Ωστόσο, η πρωτοβουλία του τούρκου πρωθυπουργού δεν οφείλεται μόνο σε προεκλογικές σκοπιμότητες. Ο Ερντογάν εκφράζει με τον τρόπο αυτόν τη δυσαρέσκεια των Τούρκων για την απορριπτική στάση που τηρεί η ΕΕ έναντι της χώρας τους. Και όπως σχολιάζει ο τούρκος αναλυτής Γιαβούζ Μπαιντάρ, «η πρωτοβουλία του Ερντογάν αντικατοπτρίζει την απόγνωση των Τούρκων για το γεγονός ότι Ευρώπη συμπεριφέρεται σε μια χώρα μέλος του G20 σαν να ήταν χώρα δεύτερης κατηγορίας».
Αναμφίβολα, η αυτοπεποίθηση της Τουρκίας ως περιφερειακής δύναμης αυξάνεται και μαζί της ο αριθμός των πολιτών που αμφισβητούν πλέον τον κεντρικό ρόλο της ΕΕ στις προτεραιότητες της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής. Υπό την έννοια αυτή, η πρωτοβουλία Ερντογάν έχει ως αποδέκτη και τους Ευρωπαίους. Και ήδη τα πρώτα ενθαρρυντικά μηνύματα έφτασαν στην Άγκυρα. Η «σκληρή» Γαλλία φαίνεται να εγκαταλείπει την αρνητική της στάση. Ο Ερντογάν, προφανώς, ελπίζει ότι θα ακολουθήσουν κι άλλα βήματα.

Thomas Seibert/Σταμάτης Ασημένιος

Υπεύθ. Σύνταξης: Κώστας Συμεωνίδης