Ένα άγνωστο δράμα του Μπέργκμαν

«Πότε συνέβη; Ποιος είναι;» ρωτάει ο Ντάβιντ την έγκυο σύζυγό του Ρεβέκκα, δασκάλα κωφάλαλων παιδιών. «Εχθές» απαντάει εκείνη, «δεν είμαι σίγουρη πώς τον λένε». «Καημένη Ρεβέκκα. Και τώρα νιώθεις δύσκολα, ε; Έχεις μείνει πολύ μόνη» την παρηγορεί ο απατημένος σουηδός σύζυγος. Κι εκείνη του λέει:

«Πήγαμε με παρέα σε ένα νέο κλαμπ. Ένας άντρας είπε ότι ήταν πρώην μποξέρ κι ότι αυτός ήταν ο ιδιοκτήτης. Πήγα μαζί του στο δωμάτιο και του ζήτησα να με κακοποιήσει. Μετά ήρθε και δεύτερος και πλάγιασε κι ύστερα κι άλλος το ίδιο. Είχε κόσμο, φουλ, πίναμε…. Το πρωί επέστρεψα, πλύθηκα και ήρθα στο αεροδρόμιο να σε πάρω».

«Ό,τι έγινε, έγινε» απαντάει ο σουηδός σύζυγος. «Υπήρξα νωθρός συναισθηματικά, δική μου η ευθύνη. Να πάμε μόνον στον γιατρό μην έπαθε τίποτα το παιδί, μην άρπαξες και κανένα αφροδίσιο, το θέμα είναι να μη θαβόμαστε τώρα στην υποψία και στις ενοχές. Εγώ σε αγαπάω, εσύ με αγαπάς τουλάχιστον;» «Όχι .Ερωτευμένη ήμουν στην αρχή, αλλά ποτέ δεν σε αγάπησα».

Ένα έργο ξεχασμένο στο αρχείο

Αποσπάσματα από το δράμα του Μπέργκμαν «64 λεπτά με την Ρεβέκκα» που είχε την ραδιοφωνική του πρεμιέρα χθες στη Σουηδία. Βρέθηκε στο αρχείο που είχε παραδώσει για τη σύσταση του ομώνυμου ιδρύματος ο ίδιος ο Μπέργκμαν το 2002. Ο σουηδός σκηνοθέτης ήθελε το έργο να αποτελέσει τη βάση ενός σεναρίου για την ταινία που σχεδίαζαν να γυρίσουν από κοινού με τον Κουροσάβα και τον Φελλίνι. Το σχέδιο όμως δεν καρποφόρησε και τελικά η Σούζαν Όστεν, γνωστή μεταξύ άλλων ως πρωτοπόρος σκηνοθέτις του παιδικού θεάτρου στο Δραμάτεν, του Εθνικού Θεάτρου της Σουηδίας, επιμελήθηκε τη ραδιοφωνική εκδοχή και θα γυρίσει την ταινία. Στοχεύει να είναι έτοιμη στην επέτειο των 100 χρόνων από την γέννηση του Μπέργκμαν, δηλαδή  το 2018.

Ποτέ, έλεγε γελώντας η Όστεν, όσο ζούσε ο Μπέργκμαν δεν θα μου επέτρεπε να το σκηνοθετήσω. Της το οφείλει σαν αποζημίωση για την όχι ιδιαίτερα ευνοϊκή απέναντί της στάση ,ήταν η τοποθέτηση αντίθετα του επικεφαλής του ιδρύματος Μπέργκμαν. Πάντως η μεταξύ τους κόντρα ήταν ευρέως γνωστή, ωστόσο οι πιο στενοί συνεργάτες του σκηνοθέτη είχαν να λένε για τις αιφνίδιες εκρήξεις του. Όντως ήταν πολύ οξύς όταν έπρεπε να υπερασπιστεί τις δημιουργίες του, όπως και κάθε άλλος μεγάλος δημιουργός, βεβαίωνε και  ο γαμπρός του και τακτικός συνομιλητής του συγγραφέα Μάνκελ.

Συμπόρευση του Μπέργκμαν με το κλίμα του 1968

Τα «64 λεπτά με την Ρεβέκκα, που φέρουν ημερομηνία Αύγουστος 1969, θα μπορούσαν άνετα να ειδωθούν, σύμφωνα με την εφημερίδα Ντάγκενς Νίχετερ, σαν μια προσπάθεια συμπόρευσης του Μπέργκμαν με το κλίμα των επίκαιρων ρευμάτων που είχαν συνεπάρει την τότε νεολαία. Περιλαμβάνει συμπλοκές διαδηλωτών και αστυνομίας, διεκδίκηση της επιθυμίας από την πλευρά της γυναίκας, πέρα από την κλασική κριτική για την κρίση του γάμου, ανάδυση των sex shop, λεσβιακά κλαμπ. Αλλά βέβαια το να ψάχνει μια έγκυος και έγγαμη γυναίκα απελευθέρωση μέσω του βίαιου σεξ με έναν μποξέρ σε κάποιο σεξ κλαμπ δεν είναι κι από τα πειστικότερα δείγματα διερεύνησης της γυναικείας  σεξουαλικότητας.

Η μόνη που δεν έκρυψε τον μεγάλο της ενθουσιασμό για την Ρεβέκκα ήταν η ίδια η Όστεν. Η σκηνοθέτις διακρίνει στο έργο την ατμόσφαιρα του σουηδικού 1968, με αποτέλεσμα να αποκαλέσει τον Μπέργκμαν μέχρι και φεμινιστή. Μάλιστα η ίδια συγκαταλέγεται στα ιδρυτικά μέλη του θρυλικού Γκρουπ Όττα, που ακριβώς το 1968 έθετε τις βάσεις για την έναρξη του νεοφεμινιστικού κινήματος της Σουηδίας. Έναν χρόνο αργότερα έβαζε την τελευταία πινελιά στην Ρεβέκκα του ο ανεπανάληπτος σουηδός δημιουργός.

Αλίκη Τσιλιχρήστου, Στοκχόλμη