Šabac – kao galsko selo
13. februar 2019
Radio Berlin-Brandenburg izvještava o protestima u Srbiji. U radijskoj reportaži novinarka Andrea Ber najprije predstavlja gradonačelnika Šapca Nebojšu Zelenovića uz citat iz govora u Strazburu, u Savjetu Evrope, iz novembra 2018. u kojem on „kritikuje nedostatak demokratije u Srbiji“. Ona objašnjava da je Šabac jedna od malobrojnih srpskih opština u kojima na vlasti nije Srpska napredna stranka. „Mi smo“, kaže Zelenović, „kao galsko selo koje su okružili Rimljani. I svi se pitaju šta je čarobni napitak i kako je moguće da opstajemo uprkos svim tim pritiscima“.
„Nekoliko nedjelja kasnije, Zelenović sjedi u velikoj Sali šabačke opštine. Opština sa oko 100.000 stanovnika se nalazi oko 90 kilometara zapadno od Beograda. U prijestonici su s pažnjom registrovali istup kritičkog gradonačelnika. Onog trenutka kada sam dobio poziv da idem u Strazbur, ovamo je došla policija iz Beograda zbog navodno protivzakonitog postupanja mene i službenika gradske uprave. Četiri mjeseca su tražili dokaze, ali nisu ništa uspjeli da nađu“, rekao je Zelenović za njemački radio.
Autorka navodi Zelenovićeve riječi da su državni tužilac i ekonomski revizori optužili grad za finansijske malverzacije. Ni za šta nisu imali dokaze, i sve je služilo samo kriminalizaciji njega i njegovih saradnika, pojasnio je Zelenović. „Takođe imamo i dokaze o prisustvu kriminalaca koje je Napredna stranka angažovala i na dan izbora prijetila građanima i predstavnicima drugih izbornih lista i ucjenjivala ih. Mi smo to kao opozicija iznijeli u jednoj Bijeloj knjizi“.
Predstavljena je i opštinska političarka Marija Lazić, koja kaže kako je jedna poznanica jednog dana pozvala na kafu. Poznanica se, kaže, predstavila kao supruga jednog visokog funkcionera Srpske napredne stranke i stavila joj je do znanja da bi mogla da dobije rukovodeću poziciju u jednom šabačkom javnom preduzeću – ako promijeni stranu.
U hotelu Moskva se početkom februara sastao „takozvani Komitet za monitoring Kongresa opština i regiona Savjeta Evrope. Evropski regionalni i opštinski političari ocjenjuju lokalnu demokratiju. „U mnogim zemljama, predsjednici opština su pod sve većim pritiskom, primjetio je Bernd Firinger, gradonačelnik Zindelfingena. A kada je o Srbiji riječ, on ostaje uopšten: Postoji potreba da se tu nešto uradi, to smo formulisali, i kada se radi o pitanju pristupa Evropskoj uniji, polazim od toga da je i ljestvica i ovdje postavljena na visinu koja odgovara demokratskim standardima.
„U hotelu Moskva se za riječ javio i Saša Paunović, gradonačelnik Paraćina i član opozicionog Saveza za Srbiju. Sloboda medija, pravna država, ugroženi su u mnogim dijelovima Evrope. Neprijatelj koji sada prijeti se izdaje za demokratu, simulira slobodne izbore, tvrdi da se sloboda medija sastoji u tome da svako može da emituje lažne vijesti. On zloupotrebljava demokratske institucije da bi donosio zakone kojima će se ukinuti ljudska prava i slobode, rekao je Paunović.
Slično za Radio Berlin-Brandenburg govori i gradonačelnik Sjenice Hazbo Mujović, koji se, između ostalog, žali „da se na televiziji u Srbiji neprestano može videti propaganda, propaganda i – propaganda, te da opozicija praktično nema gdje da se oglasi“.
„Srpska opozicija sve više kritikuje i njemačku vladu. Kaže da kancelarka Angela Merkel redovno prima srpskog predsjednika Aleksandra Vučića, ali interesovanja za opoziciju – nema“. Na kraju se oglasio i novinar Ivan Ivanji koji kaže: „Kada se razgovara sa nemačkim diplomatama – a ni sa austrijskim nije drukčije – oni kažu: da, mi smo zainteresovani za stabilnost... ja to smatram pogrešnim.“
„Postojao je Slobodan Milošević, koji je bio ubica, njegov ministar informacija se zvao Aleksandar Vučić, koji je trenutno predsjednik Srbije; njegov portparol se zvao Ivica Dačić, koji je trenutno ministar spoljnih poslova Srbije. Mislim da je time već mnogo rečeno“...
Reportaža završava kako je i počela - riječima Nebojše Zelenovića u Savjetu Evrope u Strazburu, koji se zahvalio toj instituciji na mogućnosti da joj se obrati i rekao: „Pomozite nam da dobijemo fer predizborno takmičenje“.
„Da li je to bilo odsustvo razmišljanja ili nešto gore?", pita se Noje cirher cajtung povodom poslednje sporne izjave predsednika Evropskog parlamenta. „Teško je zamisliti da Antonio Tajani, nije znao šta je rekao. Živjela italijanska Istra, živjela italijanska Dalmacija i italijanski prognanici! – Tajanijev govor u nedjelju u Bazovici odnosio se na italijanske žrtve jugoslovenskih partizana u blizini Trsta. Nedaleko odatle se nalazi drugi spomenik i to slovenačkim žrtvama italijanskog fašizma. Time je već jasno po kakvom se istorijsko-političkom minskom polju kretao Tajani kada se tako kontroverzno izjasnio.“
Opisavši spor koji je nastao kada su se tim povodom pobunile Slovenija i Hrvatska a Tajani poprilično nespretno pokušao da zagladi stvar, autor članka Anderas Ernst piše da je Tajani prihvatio poziv slovenačke komesarke EU za saobraćaj Tatjane Bulc da posjeti bivši italijansko-njemački koncentracioni logor Rizjera di San Saba u Trstu. „U tom logoru je pod njemačkim rukovođenjem od 1943. do 1945. ubijeno između 3.000 i 5.000 ljudi. Bili su to jugoslovenski i italijanski partizani, ali i Jevreji i antifašisti. Već po kapitulaciji Italije 1943, odredi jugoslovenskih partizana su počinili zločine nad italijanskim protivnicima, ali i nad civilima i kolaborantima. Ubijene su hiljade ljudi. Oni su ustreljeni ili su živi bacani u jame. To, doduše, nije bio samo etnički konflikt: radilo se i to tome ko je bio na čijoj strani“.
„Niko ne dovodi u pitanje Tajanijevo poklonjenje tim žrtvama. Ali, oznaka italijanska Istra i još više italijanska Dalmacija – iritiraju. Istra je poslije Prvog svjetskog rata pripala Italiji, koja je pod fašizmom sprovodila brutalnu politiku asimilacije nad slovenačkom i hrvatskom manjinom. Nakon poraza Njemačke, počelo je natezanje između Tita i Amerikanaca oko vladavine nad Trstom. Završilo se tek 1957: Trst je pripao Italiji, a region južno odatle – Jugoslaviji. Danas su Italijani manjina u Istri, ali i u Sloveniji i u Hrvatskoj imaju kulturnu autonomiju. Za razliku od toga, Dalmacija je 1941. bila naprosto žrtva italijanske agresije. Mnogi njeni hrvatski i srpski stanovnici su se priključili Titu u borbi protiv okupatora. Račun je platilo autohtono italijansko stanovništvo koje je poslije 1945. protjerano“, piše Andreas Ernst za Noje cirher cajtung.
Isti list se osvrće i na ime Sjeverne Makedonije koje je, kako stoji već u naslovu članka, „u svakodnevici još uvek strana riječ“: „Na makedonskim graničnim prelazima tu i tamo se mogu vidjeti naljepnice na kojima piše: Don´t fyrom me!“ – poslije kratkog objašnjenja kako je Grčka izdejstvovala da se Makedonija posle 1993. zove Bivša Jugoslovenska Republika Makedonija, i konstatacije da je to sada prošlost, dalje se navodi da novo ime Sjeverna Makedonija „ima i svoju ekonomsku stranu, kada je riječ o oznaci porijekla proizvoda. Sada bi mješovita grčko-makedonska komisija trebalo da riješi pitanja koja su s tim povezana. Tako i bivša jugoslovenska republika Makedonija i grčka sjeverna provincija Makedonija izvoze vino. Da bi pojasnilo stvar, jedno grčko udruženje proizvođača vina je u jednom video-spotu objasnilo kako izgleda davanje naziva koje smatra korektnim. Iz toga možemo da naučimo da konzument mora znati da je makedonska roba uvijek Made in Greece. Odnosno da je samo tamo gdje piše: "Grčka" i Makedonija stvarno prisutna. A da bi se to pojasnilo i na nivou čula, upotrijebljena je melodija iz Grka Zorbe."
Peiredio: Saša Bojić