Veliki muzički maestro i ambasador mira

Sa padom Zida i ujedinjenjem dvije njemačka države 1989. započela je internacionalna karijera Kurta Mazura, tog 'majstora sa čarobnim štapićem' kao dirigenta svjetski poznatih orkestara poput Njujorške filharmonije ili Nacionalnog francuski orkestar. Preko koncertnih turneja proputovao je čitav svijet, a 2010.godine dobio je 'Klasik Eho' nagradu za životno djelo. “Za Kurta Mazura muzika je stvar srca, uma i emocija. On utjelovljuje tradiciju, iskustvo i vječnu promjenljivost klasične muzike u novoj eri,“ navodi se u pohvali.

Za Mazura je njegov 85. rođendan dan kao svaki drugi. Sa nevjerovatnom vitalnošću i kreativnošću planira svoje iduće koncertne turneje – uprkos zdravstvenim problemima. Nastavlja da prenosi svoje znanje mladim budućim dirigentima. I pored svojih godina, ne razmišlja o prestanku rada: kada bi otišao izgubio bi previše, zato što je za njega muzika kao disanje, kaže maestro.

Kurt Mazur je rođen 18. jula 1927. godine u Briegu u Šleziji , današnjem poljskom Brzegu. Već kao malo dijete otkrio je svoju sklonost prema muzici i sam je naučio svirati klavir. Prema želji roditelja, prvo je završio zanat električara, prije nego što je započeo svoje muzičke studije 1942.godine u Breslau. Poslije Drugog svjetskog rata preselio se u istočnonjemački Lajpcig da studira klavir, kompoziciju i orkestarsko dirigovanje.

Lajpcig postaje ključna tačka u njegovom životu zato što postaje maestro glasovitog 'Gevandhaus’ orkestra. Prema njegovim riječima, rad sa ovim ansamblom je postao osnova njegovog umjetničkog života. Proslavio je orkestar, koji je među muzičarima i drugim orkestrima postao poznat po specifičnom ’Gevandhaus zvuku’ .

Aktivni političar

Kurt Mazur nikada nije zazirao od toga da zauzme jasan stav – bilo u muzičkim pitanjima bilo o političkim i društvenim temama. Tako je imao sukob sa tadašnjim vlastima u DDR-u. 1970.godine žestoko se borio za obnovu u ratu uništenog muziöku dvoranu 'Gevandhausa' i protestovao protiv plana kulturnih zvaničnika u Istočnom Berlinu, koji su htjeli umjesto toga izgraditi jednu od uobičajenih DDR višenamjenskih sala. Izborio se za ovo i 1981.godine počeo je radit u novom 'Gevandhausu' protiv volje funkcionera.

Kada je u jesen 1989. u zadnjim danima DDR-a porastao broj demonstranata na mirnim demonstracijama u Lajpcigu, država je poslala više od 8000 vojnika i policajaca da uguše demonstracije. Kurt Mazur jse obratio demonstrantima: “Naše zajedničke brige i odgovornosti su nas spojile danas. Mi smo pogođeni onim što se događa u našem gradu i tražimo neko rješenje. Mi vas pozivamo da ostanete mirni, da ovo ostanu mirne demonstracije“. Ove riječi su u velikoj mjeri doprinijele da demonstracije ne esklaliraju te večeri.

I onda se dogodilo neüto za üto se vjerovalo da je nemoguće. Naoružane grupe vojnika, nacionalne armije i policija su se povukli. ’Gevandhaus’ orkestar održao je prema planu koncert te večeri. Pored nota za planirani program te večeri, pripremio je muzičarima i note pogrebnog marša iz Betovenove ’Eroike’. Da je na ulicama bilo mrtvih, koncert bi odmah bio prekinut –uz zvuke Betovenovog pogrebnog marša.

Radost uz Šilera i Betovena

U tim danim Mazur je otvorio 'Gevandhaus' za političke diskusije i zajedno sa drugim poznatim ličnostima propagirao je ’Lajpciške postulate’ kao osnovu za novu ’Demokratsku Republiku Njemačku’. Uskoro je bio u pregovorima za funkciju predsjednika Istočne Njemačke, a 1993.godine čak i za funkciju njemačkog saveznog predsjednika, iako je sam za sebe izjavio da se ’nerado bavi politikom’.

On je pokušavao da prenese humanističke poruke. Muzika je pri tome bila njegovo glavno sredstvo zato što je, prema njemu, jezik muzike jezik razumijevanja. “Poruka koju pokušavam prenijeti ljudim od početka mog života je ista: razmijevanje, humanizam i prijateljstvo“, kaže on. “ Uvijek sam putem muzike pokušavao da pojasnim ljudima da postoje važnije stvari od svakodnevnih razmirica. Ono što nas sve povezuje je opisano u Betovenovoj devetoj simfoniji sa Šilerovim riječima: Radost treba da bude ono što povezuje ljude, a ne mržnja.“

Maestro momenta

Nakon pada Zida, Mazer je ostvario nevjerovatnu internacionalnu karijeru i veoma brzo je postao jedan od najtraženijih dirigenata na svijetu. Početkom devedesetih naslijedio je Artura Toskaninija i Leonarda Bernštajna na mjestu dirigenta Njujorške filharmonije, a radio je i kao glavni dirigent u Londonskoj filharmoniji 2000. i Nacionalnom francuskom orkestru u Parizu 2002. godine. I tokom njegovog rada u Njujorškoj filharmoniji, posvećenost ljudima je bila osnovni motor njegovog rada: nakon terorističkog napada u Njujorku 11.septembra 2001.godine promjenio je program svog orkestra, tako da su u uvodu svirali 'Njemački rekvijem' od Johanesa Bramsa kao bi se odala počast mrtvima i pružila utjeha ljudima.

Nedugo nakon što je preuzeo mjesto dirigenta u Njujorškoj filharmoniji, 'Njujork tajms' ga naziva 'maestrom momenta' čiji je zadatak isti kao onaj koji je imao u Lajpcigu- da pruži kulturni putokaz Njujorku. Mazur je proveo 12 godina kao dirigent najstarijeg američkog orkestra, a kada se 2002. godine oprostio od svog dugogodišnjeg posla, dali su mu počasnu titulu 'penzionisanog muzičkog direktora' koju je u 150 godina postojanja orkestra dobio još jedino Leonard Bernštajn.

Pažljivo slušanje je po Kurtu Mazuru recept njegovog velikog uspjeha. “Pokušao sam da u budem dobar slušalac u svakom od orkestara u kojima sam radio“.

Autor: Marita Berg/ Staša Nikodinović

Odgovorni urednik: Zoran Arbutina