Srbiji dati mjesto kandidata za članstvo u EU

Za članstvo u EU Srbiji, međutim najveći problem može predstavljati neriješeno teritorijalno pitanje sa Kosovom, jer EU ne želi da ponovi grešku koju je načinila prijemom Kipra.

Iako implementacija Lisabonskog ugovora stoji kao prvi preduslov za dalje razmatranje pitanja proširenja EU, sve zemlje koje se nalaze u procesu integracija imaju zajedničke, ali i specifične prednosti i mane na tom putu.

Turska je zemlja koja najduže čeka na prijem u EU. Iako ona na svojoj agendi nema bilateralne probleme kakve imaju druge dvije zemlje kandidati: Hrvatska sa Slovenijom oko granica i Makedonija sa Grčkom oko imena. Turska ima problem sa sporim reformama, a veliki broj Evropljana je, prvenstveno zbog njenog geografskog položaja, ni ne vidi kao dio Evrope. Veličina Turske i njena populacija donijele bi joj, kao eventualnom ravnopravnom članu, veoma jak uticaj u odlučivanju unutar EU. Pitanje je da li su Evropljani trenutno spremni na to.

EU je prirodno mesto za Balkan

Sa druge strane, na Balkanu postoji manji broj zemalja, sa relativno malom polupacijom, ali i sa velikim brojem neriješenih problema. Ipak, proces proširenja EU na Balkan bi mogao da ide lakše u odnosu na Tursku, smatra stručnjak za pitanja proširenja iz Centra za evropsku politiku, Antonijo Misiroli (Antonio Missiroli).

„Ako se Balkan uzme kao cjelina, iako imaju dosta problema, oni jednostavno mogu biti 'uvučeni' u EU. Sve te zemlje zajedno su manje od Rumunije, pa ako nam je pošlo za rukom da integrišemo Rumuniju, to možemo da učinimo i sa Zapadnim Balkanom. Oni su geografski već unutar EU, jer graniče sa svih strana sa zemljama članicama.“

Međutim, baš pitanje Rumunije i posljednjeg proširenja EU iz 2007. baca sjenku na slijedeće proširenje, jer je, prema riječima Misirolija, prijem i Bugarske i Rumunije bio preuranjen. Zemlje nisu bile spremne za taj korak i sad plaćaju cijenu za to, ali je plaća i EU.

Srbija najviše napredovala

Građani EU osjećaju se ugroženim u ovim vremenima krize i porasta nezaposlenosti. Ali da li za to cjenu treba da plate zemlje kojima je strateški cilj ulazak u EU? Među tim zemljama, Srbija je, prema mišljenju Misirolija, najviše napredovala u posljednje vrijeme:

„Srbija je zemlja koja je posljednjih nekoliko mjeseci najviše napredovala po pitanju integracionih procesa. Mislim da bi bilo pametno da se Srbija, u narednom periodu, nagradi za to, čak i statusom kandidata za članstvo.“

Međutim, ono što Srbiji otežava put ka članstvu u EU jeste nerješeno pitanje Kosova. U Centru za evropsku politiku u Briselu kažu da poslije iskustva sa Kiprom EU sebi ne može da dozvoli da razmatra prijem zemlje sa neriješenim teritorijalnim problemom.

BiH paralisana unutrašnjim problemima

I dok pitanje Kosova može da koči Srbiju, Bosna i Hercegovina pak ima svoje specifične probleme na putu evrointegracija. Antonijo Misiroli kaže:

„BiH je zemlja koja je najviše paralizovana kada su u pitanju unutrašnje reforme. To je, između ostalog, posljedica problema koji postoje u odnosima između bosanskih Srba i drugih zajednica u Republici.“

Makedonija bi sa druge strane, kad jednom riješi problem oko imena, mogla da postane član Unije i to za nekoliko godina.

Ono što sada prvo predstoji jeste ratifikacija Lisabonskog sporazuma koji bi trebalo da otvori vrata novim proširenjima, koja su se do sada pokazala kao nadasve moćno oruđe evropske spoljne politike kada je u pitanju postizanje stabilnosti i napretka u okruženju. Pored rada na reformama koje zemlje pretendenti na članstvo u EU moraju da ispune da bi postale dio EU, i sama EU mora da radi na jasnoj slici kakvu zajednicu želi da oblikuje u budućnosti.

Autor: Marina Maksimović

Odg. urednik: Svetozar Savić