Rješenje komplikovane jednačine u odnosima EU, Srbije i Kosova

Kada je krajem jula Međunarodni sud pravde iznio svoje mišljenje prema kome Deklaracija o jednostranom proglašenju nezavisnosti Kosova nije u suprotnosti sa međunarodnim pravom, EU je pozdravila savjetodavni stav suda i naglasila da taj trenutak može da označi novi početak u odnosima Beograda i Prištine. Navodeći svoju spremnost da pomogne u tom dijalogu, Brisel je Beogradu ponudio saradnju u pripremi dokumenta za dalju raspravu o Kosovu pred Ujedinjenim nacijama. Traganje za formulacijom, čijim bi se izglasavanjem u Ujedinjenim nacijama dao politički zaključak i epilog procesa pred Međunarodnim sudom pravde, prema riječima Beograda, vodilo se uz konsultaciju sa evropskim partnerima.

Ipak, podnošenje neusaglašenog teksta Rezolucije od strane Srbije izazvalo je oštre kritike u EU. U Beogradu je takav „iznenadni“ potez Srbije objašnjavan kao „praktičan“ u trenutku kada se i albanska strana spremala da podnese svoj tekst rezolucije Generalnoj skupštini UN, pri čemu bi se glasalo samo o prvopodnijetom.

EU želi sa zajedničkim stavom izići pred međunarodne institucije

Brisel je drugi put ponudio Beogradu da se, sada prije izlaska pred Generalnu skupštinu UN, pokuša doći do kompromisa izmjenom teksta srpske Rezolucije o Kosovu. Razgovori oko pronalaženja zadovoljavajućih formulacija odvijali su se, kako na relaciji Brisel-Beograd, tako i među samim članicama Unije. U EU je pitanje rješavanja odnosa Srbije i Kosova, a samim tim i usaglašavanja teksta Rezolucije o Kosovu sa Beogradom, okarakterisano kao „veoma delikatno“. Naglašeno je i da je, između ostalog, preduslov za pomak na tom polju uspostavljanje zajedničke pozicije svih članica Unije.

Iako se nezvanično ni u samom Briselu ne polažu prevelika očekivanja u brza pomjeranja osnovnih stavova (prema kojima 22 zemlje članice priznaju, a njih pet ne priznaje jednostrano proglašenu nezavisnost Kosova), zajednica 27 evropskih zemalja, kao i uvijek, želi da pred međunarodne organizacije izađe sa zajedničkim stavom. Tako je neposredno pred sastanak Borisa Tadića i Ketrin Ešton u Briselu (7.9.2010.), nezvanično, objavljeno da je došlo do usaglašavanja zajedničkog stava evropske dvadesetsedmorke povodom teksta Rezolucije o Kosovu o kojem bi trebalo da se u četvrtak (9.9.2010.) raspravlja pred UN. U tom dokumentu se, prema informacijama Dojče Vele, ne spominje ni jednostrano otcjepljenje Kosova, niti pregovori o svim otvorenim pitanjima.

Različita poimanja šta je to kompromis o Kosovu

Međutim, da kompromis može da ima i različita tumačenja moglo se vidjeti i prema nekim ranijim informacijama. Tako bi za Veliku Britaniju kompromis u ovom slučaju bio povlačenje srpske rezolucije, dok je za Srbiju taj čin neprihvatljiv, kao ni bilo koji kompromis po pitanju prihvatanja nezavisnosti Kosova. Za sada zvanični Brisel, prihvatanje nezavisnosti Kosova ni ne postavlja kao uslov Srbiji, već se samo insistira na praktičnoj i fleksibilnoj politici, kao i na dobrosusjedskim odnosima u regionu.

Većina evropskih analitičara ipak ističe da će se pitanje definisanja granica i odnosa sa Kosovom neminovno postaviti pre ili kasnije u procesu evrointegracija Srbije. Očigledno je da se Kosovo već pojavilo kao kamen spoticanja Srbije na njenom putu ka zajednici evropskih zemalja. Postizanje zajedničkog rješenja Beograda i Brisela povodom teksta Rezolucije o Kosovu moglo biti tako biti prvi korak u mogućem rješavanju komplikovane jednačine koja postoji u odnosima Srbije, Kosova i EU .

Autorka: Marina Maksimović

Odgovorna urednica: Marina Martinović