Milionske utaje poreza ruskih investitora u RS?

Privatizacija naftnog sektora u RS izvršena je 2007. godine kada je ruska kompanija „Njeftegazinkor“ kupila većinski paket akcija u tri kompanije, Rafineriji nafte u Brodu, ulja u Modriči i Petrolu. Ugovorom je definisana cijena od 230 miliona maraka, a tadašnja Vlada RS promjenila je Zakon o privatizaciji kako bi se u realizaciju ugovora moglo ući direktnom pogodbom, bez tendera. Na čelu resornog ministarstva bio je Slobodan Puhalac, danas direktor GASRES-a, firme koja je formirana kako bi vodila poslove gasifikacije u Republici Srpskoj. Posao je propao, a firma još radi.

Kako opstaje kompanija sa gubicima

U svakom slučaju ruski kapital koji je ušao u RS, odnosno BiH, vjerovatno je brzo i izašao s obzirom da je nestvarno, smatraju stručnjaci, da kompanije posluju već nekoliko godina sa višemilionskim gubicima, a da još rade.

„Imamo rezultat da je Nestro grupa naglo rasla i postala jedna od 400 najjačih kompanija u Evropi. Prateći taj trend, postavlja se pitanje kako je moguće da roditelj postaje sve bogatiji, a kćerke firme sve siromašnije. Ja sam se pitao kako je moguće da Poreska uprava ne ispituje poslovanje jer mi nije jasno kako je moguće da neko posluje, pravi gubitke i nastavlja da radi“, kaže ekonomski analitičar Zoran Pavlović, koji je u nekoliko navrata radio analizu poslovanja Rafinerije u Brodu od njene privatizacije do danas.

Samo za brodsku rafineriju dug umanjen gotovo 30 puta

Što se tiče Poreske uprave RS, ona se konačno uključila u cijelu priču. Utvrđeno je da su kroz transakcije sa određenim pravnim licima utajeni milioni maraka. Analitičari vjeruju da se radi o sličnom scenariju koji podsjeća na dešavanja u "Biraču", bivšoj fabrici glinice kod Zvornika koja je propala, a koju su svojevremeno kupili investitori iz Litvanije

Samo u brodskoj rafineriji utvrđene su obaveze od gotovo 10 miliona maraka ali su naknadnim žalbama te obaveze smanjenje na oko 300.000 maraka. Poreska uprava RS kontrolisala je poslovanje u periodu od 2005. do 2010. godine.

„Navedenom kontrolom utvrđena je obaveza u iznosu od 9.798.198,73 KМ (Zapisnik o kontroli pod brojem 01/0303/490-1.160/10. Nalaganje obaveza izvršeno po rješenju istog broja od 04.04.2011). Na navedeno Rješenje poreski obveznik ulaže žalbu. Odbor za rješavanje poreskih žalbi poništava rješenje Poreske uprave. U ponovljenom postupku rješenjem od 08.09.2011. godine, naložena je obaveza u iznosu od 342.171,14 KМ. Obaveze plaćene“, saopštavaju iz Poreske uprave RS

Optima grupa:“Sve obaveze su izmirene“

Na šta se konkretno žalba odnosi kada je smanjena toliko puta, nismo saznali. Iz Optima grupe su nam odgovorili da posmatrani period nije relevantan jer su oni preuzeli naftni sektor 2007. godine. Takođe ističu da su sve obaveze grupacije izmirene uključujući i one Nestro grupacije prema svim subjektima u BiH i regionu kao i obaveza po osnovu plata i doprinosa za više od 2.000 zaposlenih.

„Postojeća dugovanja Nestro grupacije su dugovanja prema matičnom preduzeću a.d. Zarubežnjeft, te iste treba posmatrati kao investicije od strane matične kompanije i njenog vlasnika, Ruske Federacije, usmjerenu na planski razvoj naših preduzeća, naftnog sektora i privrede Republike Srpske i Bosne i Hercegovine“, odgovaraju za DW iz Optima grupe, ističući da dobit članica grupacije nije moguća prije završetka procesa revitalizacije naftnog sektora i modernizaciije Rafinerije u Brodu. „U Rafineriju je do sada uloženo više od 525 miliona maraka. Iz revizorskih izvještaja na koje se pozivate vidljivo je da Rafinerija nafte Brod svaku godinu poslovanja u kontinuitetu završava sa manjim gubitkom u odnosu na prethodnu poslovnu godinu“, kažu u Optima grupi.

Ekonomisti su i ranije upozoravali na sumnjvo poslovanje ovih kompanija u smislu iznošenja novca van BiH ali i tzv. burazerske ekonomije, gdje neko ima sve privilegije, a neko tu privilegiju nema. Ekonomista Svetlana Cenić, koja je od početka, od privatizacije naftog sektora upozoravala na štetnost tih ugovora, podsjeća da je Vlada RS „očistila“ sva dugovanja prije prodaje, ali da se nisu poštovale odredbe ugovora. I to je samo vrh ledenog brijega, kaže Cenić:

Povlašteni i oni drugi

„ Zašto je formirana posebna firma, a Rafinerija je radila samo uslužnu preradu. Hipoteka se stavljala na Rafineriju, a profit iznosio preko Optime. I zašto su kamate, kojima se teretila Rafinerija za dug, daleko veće od kamata po kojima je banka dala kredit“, ističe Cenić navodeći da se drugim firmama ne priznaje dio koji ulažu u dalje investiranje prilikom obračuna poreza pa zašto bi to radili u slučaju Optima grupe.

Činjenica je da Rafinerija ima akumulisani dug od preko pola miliona maraka. Međutim pozivanje na investicije ne može biti razlog zašto nema profita, kaže Cenić, navodeći da očigledno neki imaju privilegovani položaj: „ Šta se podrazumijeva pod investicijama. Nisu ispunjeni ni osnovni EU standardi kada je riječ o zagađenju u Brodu. Da li su investicije pumpe? Onda i trgovačkim lancima treba da se prizna svaka nova trgovina ili bankama filijala. Ne priznaju nikom, jer su to ukinuli izmjenom zakona. Ne priznaju ni rezervaciju na zadržana sredstva na osnovu ugovorenog garantnog roka! Očigledno to može samo Nestro“.

„Očigledno je da je dug koji Rafinerija ima prešao dva puta njenu osnovnu vrijednost. Samo se potvrdilo da se transfernim cijenama vrši prelivanje dobiti u Nestro grupu. Mi smo idealna zemlja u koju treba doći, investirati i taj novac iznijeti „napolje“, a nakon toga nastaviti izvlačiti ne samo dobit već i supstancu kao što je to rađeno u slučaju Birča. Koji je smisao stranog investitora da dolazi u zemlju da bi pravio gubitak?“, pita Zoran Pavlović.