Zwischen Melancholie und Destruktion: Lars von Trier

Ono što je započelo kao konferencija za štampu, na ovogodišnjem filmskom festivalu u Kanu je završilo skandalom. Danski režiser Lars fon Trir je izjavio da suosjeća sa Hitlerom kada je bio zabarikadiran u bunkeru, a i samog sebe je opisao kao nacistu. To je, zapravo, trebalo da bude samo "jedan vic". Međutim, on nikome nije bio smiješan - Lars fon Trir je proglašen nepoželjnom osobom. Pri tome je potpuno zapostavljeno da je njegov novi film "Melanholija" odlično djelo.

Radikalnost u insceniranju

Lars fon Trir je trideset godina prisutan u evropskoj kinomatografiji. Svoju ljubav prema filmu je rano otkrio, i to onda kada mu je majka poklonila kameru, kaže Trir koji je rođen 1956. godine u Kopenhagenu. Snima sve što mu se nađe pod rukom, doduše samo zato što ga fascinira tehnika. Njegovi filmovi se mogu interpretirati kao prerada sopstvenih doživljaja. Njegova porodica je komunistički orijentisana, odnos sa majkom je težak. To da njegov jevrejski otac nije i njegov biološki otac, saznaje tek na samrti svoje majke. Njegov otac potiče iz njemačke porodice muzičara.

Njegovi filmovi su većinom drame. U posljednjem djelu "Antihrist" je riječ o jednom paru koji nakon smrti sina odlazi da živi u kući u šumi u kojoj se prepuštaju agoniji, agresiji, seksu i samouništavanju. Ta radikalnost sa kojom Lars fon Trir inscenira filmove ima sigurno veze sa tim da je u svom djetinjstvu patio od depresije. Tako ni ne čudi da u "Melanholiji" protagonistkinja Žustin (koju uvjerljivo glumi Kirsten Danst) pada u slično duševno stanje.

 

Kraj svijeta kao vizuelni sjaj

Lars von Trir studira film na Univerzitetu u Kopenhagenu od 1976. do 1982. U tom periodu tematizira nacionalsocijalizam, evropsku istoriju 20. vijeka, ali i boga i religiju. Zajedno sa Tomasom Vinterbergom i drugim akterima, 1995. godine u Kanu predstavlja "Dogma-Manifest". Pokret odbacuje korištenje tehničkih efekata (bez filmske muzike, bez stativa za kamere, bez filtera u boji....). Dogma desetak godina značajno utiče na evropske bioskope, sve dok je Trir ne proglasi prevaziđenom.

Filmovi koje Lars fon Trir snima sredinom 90-ih godina prikazuju najčešće žene u ulozi žrtve ( "Breaking the waves" ili "Dancer in the dark" za koji mu je 2000. godine dodijeljena Zlatna palma).

U najnovijem filmu "Melanholija", Lars fon Trir predstavlja kraj svijeta kao vizuelni sjaj. Dok Žustinina sestra Kler na sve veću opasnost iz svemira reaguje sa panikom, depresivna Žustin dočekuje kraj svijeta sa sve većim spokojem i doživljava ga kao oslobađanje. Pomenuti scenarij dobija posebno romantičan efekat korištenjem muzike Riharda Vagnera (Tristan i Izolda).

Autori: Bernd Sobola / Selma Filipović

Odgovorna urednica: Marina Martinović