Finansijska kriza - klip u točku autoindustrije

Srednja Evropa zbog odjeka svjetske finansijske krize i prijeteće recesije u zapadnoj Evropi počinje ozbiljno da se brine za plasman svog ključnog izvoznog artikla - automobila. Češke fabrike počinju da smanjuju proizvodnju. Statistike Evropskog udruženja proizvođača automobila pokazuju da je na zapadnim tržištima, u 17 zemalja Evropske unije, za prvih osam mjeseci ove godine prodaja novih automobila pala za 4,4 odsto, na 9,6 miliona prodatih vozila, u odnosu na isti period prethodne godine.

Škoda odustaje od ambicioznih planova

Najvechi češki prozivođač automobila, Škoda iz Mlade Boleslave, zabilježio je u avgustu pad plasmana svojih modela na zapadnim tržištima za pet odsto i zato odustaje od ambicioznog plana da ove godine proizvede 759.000 automobila što bi bilo za oko 15 odsto više nego prošle godine.

Svjetska finansijska kriza odražava se više na automobilsku industriju nego na neke druge grane, pošto se u starim članicama EU 30 odsto novih automobila kupuje na lizing ili kredit. "Prava recesija još nije doprla do zapadne Evrope i može da bude još gore. Ukoliko banke na starom kontinentu pooštre kreditiranje, osjetiće to prvo dileri, a zatim i sve fabrike automobila", kazao je za češke "Hospodaržske novini" analitičar Miroslav Plojhar.

Pad prodaje već izvijestan

Iako su troškovi proizvodnje automobila u Srednjoj Evropi osjetno niži nego u razvijenim zapadnim zemljama, Plojhar procjenjuje da ni srednjeevropske fabrike neće moći da izbjegnu naredne godine u najmanju ruku jednocifreni pad prodaje. Srednja Evropa u širem smislu, kada se u nju uključi i Balkan, poslije ulaska Fijata u kragujevačku Zastavu predstavlja velesilu automobilske industrije.

Četiri farbike u Poljskoj imaju kapacitet oko milion automobila godišnje, tri u Češkoj 1,2 miliona, tri fabrike u Slovačkoj 850.000, tri u Mađarskoj 530.000, dvije rumunske fabrike 650.000, jedna u Sloveniji 210.000, dok bi sa proizvodnih traka u Kragujevcu trebalo da silazi do 300.000 automobila godišnje.

Kriza najviše prijeti Slovačkoj

Zbog sadašnje krize i pada potražnje novih automobila najviše je zabrinuta Slovačka s obzirom da u njenom izvozu automobilska industrija učestvuje sa preko 20 odsto. U Češkoj je taj udio svega nešto malo manji, kreće se oko 17 do 18 odsto, a sama Škoda koja već skoro dvije decenije posluje u okviru koncerna Folksvagen, ostvarila je lani čitavih 7,5 odsto izvoza zemlje.

Na to da će morati da otpuštaju radnike, ukoliko kriza na tržištu automobila udari jače i potraje ukazuju i kooperanti, proizvođači komponenti i rezervnih dijelova. Slovački proizvođači rezervnih dijelova za sada odbijaju da saopšte konkretnije statistike koliko ih je kriza pogodila i da li slijede masovnija otpuštanja, iako slovačkom dnevniku "Hospodarske novini" listom potvrđuju da se već osjeća.

"Smanjenje proizvodnje u fabrikama automobila pogodilo je i nas, ali za sada samo blago", kazao je slovačkom listu Tomaš Kučinski iz preduzeća ACV Čadec.

"Proizvodnja nam direktno zavisi od potražnje iz fabrika automobila, zato je njihovo stagniranje pogodilo i nas.", kazala je Astrid Šafmajster iz Džonsons Kontrol.