Evropsko-kineski odnosi na zavidnom nivou

Zavidan nivo međusobnog razumijevanja, poštovanja i saradnje EU i Kine ne isključuje postojanje i međusobnih razlika i problema. Tako je već na samom početku 15 samita EU-Kina u Briselu, premijer Kine, Ven Điabao (Wen Jiabao) izrazio svoje razočarenje odbijanjem EU da podigne embargo na oružje, ali i da prihvati Kinu kao punu tržišnu ekonomiju: „Sada bih želio da budem potpuno iskren kada govorim o embargu na oružje i priznavanju pune tržišne ekonomije Kine. Radio sam na tome 10 godina, ali uzalud. Vrlo mi je žao zbog toga“.

Điabau je ovo i posljednji samit EU-Kina, jer krajem godine odlazi sa pozicije premijera. Iako je poznat i po svojim otvorenim kritikama na račun evropskih zemalja koje se nalaze u velikim dugovima i pozivima da dovedu svoje „finansije u red“, u Briselu smatraju da se tokom prethodnih deset godina njegovog mandata, a pogotovo od potpisivanja strateškog partnerstva EU i Kine 2003. godine, odnosi dva velika svjetska „igrača“ nalaze u uzlaznoj putanji.

„Uvijek smo se borili da uspostavimo i produbimo partnerstvo sa Kinom. Partnerstvo bazirano na međusobnom poštovanju i obostranoj koristi. Partnerstvo u duhu prijateljstva u kome je moguće razgovarati o svim pitanjima pa i onima u kojima se ne slažemo“, smatra predsjednik Evropske komisije, Žoze Manuel Barozo (Jose Manuel Barroso).

Ekonomska povezanost EU i Kine veća nego ikada

EU i Kina predstavljaju dvije od tri najveće svjetske ekonomije i spadaju među najveće svjetske trgovinske i investicione partnere. Samim tim i njihova povezanost i međusobna zavisnost, pogotovo u vremenu ekonomske krize je velika. I jedna i druga strana se slažu u ocjeni da je EU potrebna Kina, a Kini EU: „Danas se naši ekonomski interesi preklapaju više nego ikada. Svakoga dana naša trgovinska razmjena iznosi milijardu eura. Prije dvije decenije bila je gotovo na nuli, a danas smo drugi po veličini ekonomski partneri u svijetu“, naglasio je predsjednik Savjeta EU, Herman van Rompej (Hermna Van Rompuy).

Zbog toga i ne čudi zabrinutost Kine zbog ekonomskih prilika u Evropi, koja je usljed krize smanjila potražnju za kineskom proizvodnjom. Premijer Điabao još jednom je naglasio da će Kina nastaviti da podržava izlazak EU iz ekonomske krize, a Peking je već odvojio 43 milijarde dolara za fond Međunarodnog monetarnog fonda koji može biti upotrijebljen za pomoć evropskim zemljama u dužničkoj krizi. Posljednji korak u jačanju ekonomskog strateškog partnerstva EU i Kine postignut je upravo na današnjem samitu gdje je potvrđena riješenost obje strane da se uđe u pregovore o bilateralnom investicionom sporazumu.

Partnerstvo uprkos razlikama

Pored ekonomskih i bilateralnih pitanja, pred EU i Kinom stoje i otvorena globalna pitanja od energetike, preko zaštite životne sredine pa do pitanja svjetske bezbjednosti. Tokom ovog Samita, Kina koja je i najveći svjetski zagađivač ugljen dioksidom, potpisala je dogovor sa EU koji promoviše tranziciju ka zelenoj ekonomiji i smanjenju emisije štetnih gasova. Među pitanjima koja bi takođe trebalo da budu pokrenuta u Briselu nalazi se i situacija u Siriji i kinesko japanske teritorijalne tenzije oko ostrva u istočnom Kineskom moru.

Zaključujući da se EU i Kina uprkos svim svojim razlikama nadopunjuju i imaju zajednički interes u svetu, kineski premijer Ven Điabaoje kaže: „Kina podržava integraciju EU i nezavisnost Evrope na međunarodnoj sceni. Evropa ima razumjevanja za kineske reforme, otvorenost i razvoj Kine. I EU i Kina se zalažu za multipolarni svijet i protive se unilateralizmu“. Međutim, još jedna od razlike dvije strane bila je vrlo uočljiva u Briselu, gdje je, kao i tokom prethodnih susreta, novinarima bilo onemogućeno da postavljaju pitanja kineskim zvaničnicima.

Autor: Marina Maksimović

Odgovorni urednik: Mehmed Smajić