EU - 'Kao Jugoslavija 1983'

U tekstu pod naslovom „Kao 1983. u Jugoslaviji“, Jože Mencinger ukazuje na to da Evropska unija i njena zajednička valuta euro imaju ozbiljne greške u konstrukciji koje u sadašnjoj krizi izlaze na vidjelo: „Mene to nažalost podsjeća na osamdesete u bivšoj Jugoslaviji, kada se ta zemlja kao ekonomska jedinica postepeno raspadala. Podsjeća me na neke tabu teme iz tih godina. Naime, tada se smatralo neprimjerenim posumnjati u slogan o bratstvu i jedinstvu ili u identitet interesa u socijalističkoj Jugoslaviji. Isto tako su danas neprimjerene sumnje u euro te u identitet interesa. Pri tome je jasno da se interesi zemalja članica Evropske unije razilaze i da euro zona nije optimalna monetarna unija“, piše pored ostalog, „Berliner Zeitung“.

Novinar lista pita slovenskog ekonomistu da li strahuje od raspada, bez obzira što kao i Evropska unija to ne želi?

„Plašim se raspada Evropske - i monetarne unije iz dva razloga: zbog visokih troškova te s tim u vezi i povezane nesigurnosti.“

Sljedeće pitanje je glasilo: da li smatrate alarmantnim to što krizu unutar Evropske unije poredite sa raspadom bivše Jugoslavije?

„Najviše me uznemirava ono što ja nazivam jugoslovenskim sindromom. Kada je Jugoslavija tokom 80-tih stupila u period stagnacije, ljudi su počeli da tragaju za krivcima i profiterima. Na kraju se svako osjećao izrabljenim. Takvih znakova ima i danas. Ljudi u Njemačkoj sve više vjeruju da ih Grci iskorištavaju, dok se Grci opet osjećaju iskorištenim od Nijemaca. Zbog toga se plašim da bi moglo doći do jedne dugotrajne krize.“

Da li je to još jedna paralela sa posljednjim danima bivše Jugoslavije?

„Posljednji dani Evropske unije još nisu došli. Mi se možda nalazimo tamo gdje je Jugoslavija bila 1983. Tada su političari očajnički tražili rješenje za ta teška vremena.“

No, Evropska unija je zajednica država, a Jugoslavija je bila jedna država. Zar to nije razlika?

„Da, ali ekonomski gledano članice Evropske unije više nisu države. Novac, porez, granice – dakle, zemlje Evropske unije su, kao ekonomske jedinice, već izgubile sve one atribute koji čine jednu državu ili ih gube rapidno. Novac se štampa u Frankfurtu. Države više ne mogu preko svojih granica kontrolirati dotok kapitala. Direktive Evropske unije zamjenjuju ekonomski sistemi i Evropska unija se sve više trpa u finansijsku politiku. Slovenija je više jedna regija Evropske unije nego što je država“, izjavio je, pored ostalog, u intervjuu za „Berliner Zeitung“ slovenski ekonomista Jože Mencinger.

Lijepe riječi nisu dovoljne

Njemački dnevni listovi su, inače, najviše pažnje posvetili govoru američkog predsjednika Baracka Obame, koji je obećao podršku demokratskim reformama na Bliskom istoku i na sjeveru Afrike. List „Neue Osnabrücker Zeitung“ o tome piše:

„Bio je to Obamin drugi veliki govor koji je bio upućen arapskom svijetu. I opet je bio dobar. No, lijepe riječi nisu dovoljne. Sjedinjene Američke Države i Evropska unija će morati pokazati da oni misle ozbiljno kada govore o novom partnerstvu. Dugovi koje Sjedinjene Američke Države žele da oproste Egiptu su simbolični. Kinezi su već investirali u samo jednu egipatsku rafineriju nafte dvostruko veću sumu novca. Nešto konkretnije planove od Baracka Obame je nedavno predstavio njemački ministar vanjskih poslova Guido Westerwelle. Naime, Njemačka želi da putem solarnog projekta pod imenom „Desertec“ stupi u energetsko partnerstvo sa sjevernom Afrikom. Tako nešto bi bilo dobro i za Sjedinjene Američke Države“, piše njemački list „Neue Osnabrücker Zeitung“.

Priredio: Senad Tanović

Odg. ured.: Mehmed Smajić