Angela Merkel i njeni Francuzi

Žaka Širaka, ponosnog degolistu starog kova, naslijedio je nervozni samopromoter Nikola Sarkozi. I uprkos tome što je Sarkozi bio potpuna suprotnost mirnoj i trezvenoj Angeli Merkel, kćerki jednog sveštenika, njihov odnos se, pod pritiskom finansijske krize, razvio toliko dobro da je za njih dvoje čak iskovan i poseban izraz: „Markozi". Činilo se kao da su politički nerazdvojni.

Merkelova je međutim napravila grešku podržavši tokom francuske izborne kampanje reizbor Nikole Sarkozija. Ali pobijedio je socijalista Fransoa Oland i to je od početka bacilo sjenku na njihov odnos. A onda je još u Olandov avion, dok je putovao u svoju prvu posjetu Berlinu, udario grom. Kakav znak! Ipak, njih dvoje su zbližile – ako ništa drugo, a ono zbog evropskih, ali i interesa sopstvenih zemalja – zajedničke akcije kao što je recimo posredovanje u ukrajinskoj krizi. To je vremenom doprinijelo izgradnji povjerenja. Potvrda za to jeste i činjenica da je, ne samo prvi, već i poslednji Olandov put u inostranstvo na funkciji predsednika – bio put u Berlin, kod Angele Merkel.

Šta ujedinjuje Makrona i Merkelovu?

A sada su dakle tu Angela Merkel i Emanuel Makron. Njih dvoje razdvajaju gotovo 23 godine, skoro čitava jedna generacija. Ali razlika u godinama je vjerovatno najmanji problem – na kraju krajeva, Makronova supruga je još dvije godine starija od Angele Merkel. A politički? Merkelova nije nikakav ideolog. Ona je pragmatična i pozicionira se na lijevom krilu svoje stranke CDU. Makrona je vjerovatno još teže smjestiti u te lijevo-desno-šeme: bio je ministar pod socijalistom Olandom, ali se zalaže za liberalizaciju zakona o tržištu rada i niže poreze za preduzeća, isto kao i za veće investicije u javnom sektoru.

Kler Demesmej, francuska ekspertkinja u Njemačkom društvu za spoljnu politiku smatra da je Makron dobro pripremljen i da nema iluzija: „Makron poznaje Njemačku. On zna šta ga očekuje i zna koje su njemačke crvene linije. Ali takođe zna gdje su mogućnosti."

Crvene linije

Crvena linija je tamo gdje makar samo izgleda kao da Njemačka treba finansijski da pomogne Francuskoj. Ako Makron na primjer samo pomene zajedničke evropske obveznice, tzv. evrobondove – iako to tokom izborne kampanje nije pominjao – to bi u Njemačkoj bilo shvaćeno kao pokušaj da se teret evropskih dugova svali na leđa Njemačke. „Evropska ideja je nešto drugo, a ne 'unija transfera'", izjavio je za list „Welt am Sonntag" bavarski ministar finansija Markus Söder. Takođe, Makronove ideje o daljem razvoju evrozone i – dugoročno – o uvođenju zajedničkog budžeta i funkcije evropskog ministra finansija, njemački komesar u EU Günter Ettinger odbacio je sljedećim riječima: „Priče o evropskom ministru finansija više su snovi".

Međutim, Merkelova je još uoči jučerašnje (15.5.) posjete novog francuskog predsjednika odbila da drži bilo kakva predavanja protiv Makrona. Nije želela da dijeli lekcije kao nekakva „sveznalica" – tako se izrazila. Moguće da je pritom bila i samokritična. Ona je, naime, nakon što je novi predsjednik Francuske izabran, hladno reagovala na njegova udvaranja Njemačkoj rekavši da bi Makron trebalo najprije kod kuće da podstakne rast i smanji nezaposlenost, jer njemačka podrška „ne može naravno da zamijeni francusku politiku".

Prvo reforme u Francukoj, onda evropska politika

Merkelova je u međuvremenu naglasila da ju je moguće zagrijati za zajedničke investicije i dalji razvoj evrozone. Kler Demesmej smatra da je tu prije svega riječ o redosljedu zadataka koje treba obaviti, na šta se slično gleda i u Berlinu i u Parizu: „Prvo reforme u Francuskoj, a onda više integracija u evrozoni."

Bez obzira na to što se Merkelova i Makron slažu oko toga kojim putem da nastave evropsku politiku, Demesmejeva upozorava: „Makron je izabran, a Merkelova je u izbornoj kampanji. To nije optimalni period za velike korake ka integraciji." Ali ako Merkelova ostane kancelarka i nakon izbora, dvoje političara imaju „relativno dugačak vremenski period za inicijative". I jedno i drugo sagledavaju koliki je značaj njemačko-francuske saradnje i svjesni su ozbiljnosti situacije u Evropi. Takođe, oboje „dijele ideju da Francuska mora da bude jaka i okrenuta ka budućnosti. A to je već dobra osnova za saradnju".