ይዘት
ልዩ ዝግጅቶች
ልዩ
- ኤቦላ
የመገናኛ ብዙኃን ማዕከል
- ቀጥታ ስርጭት
- የመገናኛ ብዙኃን ማዕከል ሙሉ ይዘት
ራድዮ
ጀርመንኛ መማር
የጀርመንኛ ትምሕርት
ጀርመንኛ XXL
Community D
ጀርመንኛ ማስተማር

ዓለም

ማስታወቂያ

Ilhan Omar und Rashida Tlaib (picture-alliance/AP Photo/J. S. Applewhite)

እስራኤል የአሜሪካን ም/ቤት አባላትን ወደሃገርዋ እንዳይገቡ ከለከለች

የአሜሪካው ፕሬዝዳንት ዶናልድ ትራምፕ ወደ «ሃገራችሁ ተመለሱ »ሲሉ የዘለፏቸውን የሁለት የአሜሪካን ምክር ቤት አባላትን የእስራኤል ጉብኝት እንደማትፈቅድ እስራኤል አስታወቀች። የእስራኤል ምክትል ውጭ ጉዳይ ሚኒስትር ትዚፒ ሆቶቭሊ ዛሬ ለእስራኤል ራድዮ«ውሳኔ ላይ ተደርሷል፤ውሳኔውም እነርሱ እሥራኤል እንዳይገቡ መከልከል ነው።»

Indien Kaschmir Opferfest (picture-alliance/AP Photo/C. Anand)

ሕንድና ፓኪስታንን እንደገና ያቃቃረው የካሽሚር ቀውስ

በሰዓት ዕላፊ ውስጥ በምትገኘው የካሽሚር ማዕከል ሸሪነገር ሰማይ ሰው አልባ የስለላ አውሮፕላኖች እና ወታደራዊ ሔሊኮፕተሮች በየቀኑ ያንዣብባሉ፤ ሕንድ የሕገ-መንግሥቱን አንቀፅ 70 በመሻር ካሽሚር የነበራትን ልዩ አስተዳደር ከሻረች በኋላ የግዛቲቱ የስልክ እና የኢንተርኔት ግልጋሎት ተቋርጧል፤ የሕንድ ውሳኔ ፓኪስታንን ሲያስቆጣ በቻይና ቅሬታ ፈጥሯል

ሕንድና ፓኪስታንን እንደገና ያቃቃረው የካሽሚር ቀውስ

Jemen Aden Soldaten des Southern Transitional Council (STC) (picture-alliance/Photoshot/M. Abdo)

የመን የግራ አጋቢ አሰላለፍ ምድር

በ1986 ግን 20 ዓመት ያገለገሉትን የያኔዋን የደቡብ የመን ሶሻሊስታዊ መንግስት ከድተዉ ወደ ሰሜን ኮበለሉ።ጥቂት ቆይተዉ መከላከያ ሚንስትር ሆኑ።ወዲያዉ የተወልዱ፣ያደጉ፣የተማሩ፣ ለጄኔራልነት የበቁበትን ደቡብ የመንን ወግተዉ፣ከአለቃቸዉ ከዓሊ አብደላ ሳላሕ ጋር ሁለቱን የመኖች አዋሓዱ።

የመን ማብቂያ የሌለዉ ጦርነት

የሩሐኒ ማስጠንቀቂያ

ሩሐኒ በዩናይትድ ስቴትሱ ፕሬዝደንት በዶናልድ ትራምፕ አስተዳደር ላይ በቀጥታ ያነጣጠረ በመሰለ ንግግራቸዉ «ከኢራን ጋር የሚደረግ ጦርነት የጦርነቶች ሁሉ ጦርነት» አሉ፣ «ከኢራን ጋር የሚደረግ ሰላም ባንፃሩ የሰላሞች ሁሉ ሰላም ነዉ።»

አሜሪካ ሠራሽ ሽብር በአሜሪካ

USA El Paso | Trauer nach Anschlag (Reuters/C. O'Hare)

ዶናልድ ትራምፕ። በርግጥ ብቻቸዉን አይደሉም።ስደተኛን ብቻ ሳይሆን ነጭ ያልሆኑ የምክር ቤት እንደራሴዎችን ሳይቀር አንዴ በኃይማኖታቸዉ፣ ሌላ ጊዜ በፆታቸዉ፣ በተደጋጋሚ በቆዳ ቀለማቸዉ ሲያበሻቅጡ ሚሊዮኖች ይደግፉ፣ያጨበጨቡ፤ያደንቁ ያወድሳቸዋልም።

የኤል ፔሶና የዴይተን ሽብር

ዝግጅቶቻችን በድምፅ

የዕለቱን ዝግጅት ለማዳመጥ 16:00 - 17:00

አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

ኢየሩሳሌም፤ የዳዊት ከተማ

ብሉይ ኪዳን የሁለቱ ማለትም የይሁዳ እና እስራኤል ሥርወ መንግሥታት ንጉሥ ዳዊት ከክርስቶስ ልደት በፊት በ1000 ዓመተ ዓለም ኢየሩሳሌምንከኢያቡሳዉያንን አስለቅቆ እንደተቆጣጠረ ይናገራል። የመንግሥቱን መቀመጫ ወደ ኢየሩሳሌም በማዛወርም በዘመኑ የመናገሻዉ ዋና ከተማ እና የሃይማኖት ማዕከል አደረጋት። መጽሐፍ ቅዱስ እንደሚለዉ የዳዊት ልጅ ሰሎሞን የመጀመሪያዉን ቤተ መቅደስ ለእስራኤል አምላክ ለየህዋ ሠራ። ኢየሩሳሌምም ለአይሁድ እምነት ማዕከል ሆነች።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

የፋርስ ንጉሠ ነገሥት

የባቢሎን ንጉሥ ናቡከደነጾር ሁለተኛ፤ ኢየሩሳሌምን ከክርስቶት መወለድ በፊት በ597 እና በድጋሚም በ586 ዓመተ ዓለም እንደወረራት መጽሐፍ ቅዱስ ይገልጻል። ንጉሥ ኢዮአቄምን እና የአይሁድን ከፍተኛ ባለስልጣናት ወደባሊሎን በግዞት በመዉሰድም ቤተመቅደሱን አፍርሷል። የፋርሱ ቂሮስ ባቢሎንን ሲወርር አይሁዳዉያን ከግዞት ወደኢየሩሳሌም ተመልሰዉ ቤተመቅደሳቸዉን ዳግም እንገነቡ ፈቅዶላቸዋል።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

በሮም እና በቤዛንታይን ሥር

ከ63ዓ,ም ወዲህ ኢየሩሳሌም በሮማዉያን አገዛዝ ሥር ናት። በአይሁድ ኅብረተሰብ ዘንድ ተቃዉሞ ፈጥኖ በመነሳቱ በ66ዓ,ም የአይሁድ ጦርነት ተነሳ። ለአራት ዓመታት ቆይቶም በሮማዉያን ድል አድራጊነት ሲያበቃ የኢየሩሳሌም ቤተመቅደስ ዳግም ፈረሰ። ሮማዉያን እና ቤዛንታኖች ፍልስጤምን ለስድስት መቶ ዓመታት ያህል ገዝተዋል።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

በአረቦች መወረር

ታላቋን ሶርያ ለመዉረር በሚያደርጉት ጉዞ ሙስሊም ጦረኞች ፍልስጤምም ደርሰዋል። ኸሊፋ ኦማር በሰጠዉ ትዕዛዝም በ637ዓ,ም ኢየሩሳሌም ተከብባ ተወርራለች። የሙስሊሞችን አገዛዝ በማጠናከሩ ወቅት የተለያዩ ተፎካካሪ ኃይሎች ፈራርሰዋል። ከተማዋ በተደጋጋሚ እየተከበበች ገዢዎቿ ብዙ ጊዜ ተፈራርቀዋል።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

የመስቀል ጦርነት

ከጎርጎሪዮሳዊዉ 1070ዓ,ም ጀምሮ የገዛዉ የቱርክ ሙስሊም ኃይል ክርስቲያኑን ዓለም አስግቶ ነበር። በመጨረሻ ሊቀ ጳጳስ ዑርባን ሁለተኛ የመስቀል ጦርነት አወጁ። ባጠቃላይ ኢየሩሳሌምን ለመያዝ አዉሮጳዉያን በ200 ዓመታት ዉስጥ አምስት ጊዜ የመስቀል ጦርነት አካሂደዋል። በመካከሉም ያ ተሳክቶላቸዋል። ነገር ግን በ1244ዓ,ም የመስቀል ጦረኞቹ ከተማዋ ላይ የነበራቸዉን ኃይል አጡ እና በድጋሚ ከተማዋ በሙስሊሞች አገዛዝ ሥር ወደቀች።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

ኦቶማኖች እና ብሪታኒያዉያን

በጎርጎሮዮሳዊዉ 1535 ግብፅ እና አረቦች በኦቶማን ከተወወሩ በኋላ ኢየሩሳሌም የኦቶማን መንግሥት አስተዳደር መቀመጫ ክፍለ ግዛት ሆነች። የመጀመሪያዎቹ አስርት ዓመታት የቱርክ አገዛዝ በከተማዋ ትርጉም ያለዉ መሻሻያ አምጥቷል። በ1917 ብሪታንያዎች በቱርክ ወታደሮች ላይ ድል ሲያገኙ ፍልስጤም በብሪታንያ አገዛዝ ሥር ገባች። ኢየሩሳሌምም ያለምንም ዉጊያ ወደብሪታንያ እጅ ገባች።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

የተከፋፈለች ከተማ

ከሁለተኛዉ የዓለም ጦርነት በኋላ ብሪታኒያ ፍልስጤም ላይ የነበራት ስልጣን አከተመ። የተመድ ከሆሎኮስት ለተረፉት አይሁዳዉያን መኖሪያ ሀገሪቱን ለመክፈል ተሰበሰበ። አንዳንድ የአረብ ሃገራት ከእስራኤል ላይ ጦርነት አካሂደዉ ከፊሉን የእስራኤልን ግዛት ወረሩ። እስከ ጎርጎሪዮሳዊዉ 1967 ምዕራቡ ለእስራኤል፤ ምሥራቁ ደግሞ ለዮርዳኖስ ሆኖ ተከፈለ።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

ምሥራቅ ኢየሩሳሌም ዳግም ወደእስራል ተመልሳለች

በጎርጎሪዮሳዊዉ 1967 እስራኤል ከግብፅ፣ ከዮርዳኖስ እና ከሶርያ ጋር የስድስት ቀን ጦርነት አካሂዳለች። ሲናን፣ የጋዛ ጎዳናን፣ ምዕራብ ዮርዳኖስን፣ የጎላን ኮረብታዎች እና ምሥራቅ ኢየሩሳሌምን ያዘች። የእስራኤል ወታደሮችም ከ1949ዓ,ም ወዲህ ለመጀመሪያ ጊዜ ወደ አሮጌዉ ከተማ እና ወደ መጮኺያዉ ግንብ ተመልሰዉ መግባት ቻሉ። ምሥራቅ ኢየሩሳሌም በይፋ የተገነጠለች ሳትሆን በአስተዳደር ተጣምራለች።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

ሙስሊሞች ወደእስራኤል ሃይማኖታዊ ጉዞ ማድረግ ይችላሉ

እስራኤል በእስልምና እጅግ ተፈላጊ ከሚባሉት ሦስተኛዉ ስፋራ እዚህ ይገኛል፤ ሙስሊሞች ወደተቀደሰዉ ስፍራዉ እንዳይገቡ አትከለክልም። የቤተ መቅደሱ የሚገኝበት ተራራ በሙስሊም አስተዳደር ሥር የሚተዳደር ነዉ፤ ሙስሊሞች ወደዚያ በመግባት ከአላቅሳ መስጊድ አቅራቢያ በሚገኘዉ ወርቃማ ጣሪያ ባለዉ መስጊድም መጸለይ ይችላሉ።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

የመጨረሻ ይዞታዋ ዛሬም ግልጽ አይደለም

ኢየሩሳሌም ዛሬም በእስራኤል እና ፍልስጤም መካከል ሰላም ለማምጣት እንቅፋት እንደሆነች ነዉ። በጎርጎሪዮሳዊዉ 1980 እስራኤል መላ ከተማዋን «ዘለዓለማዊ እና የማትከፈል ዋና ከተማ» ስትል አዉጃለች። በ1988 ዮርዳኖስ የምዕራብ የዮርዳኖስ ወንዝ ዳርቻ እና ምሥራቅ ኢየሩሳሌምን የፍልስጡጤም ግዛት ናቸዉ ብላ በይፋ አዉጃለች። እናም የከተማዋ ምሥራቃዊ ክፍልንም በነባቤ ቃል የፍልስጤም ዋና ከተማ ብላዋለች። ሸዋዬ ለገሠ/ ነጋሽ መሐመድ