ይዘት
ልዩ ዝግጅቶች
ልዩ
- ኤቦላ
የመገናኛ ብዙኃን ማዕከል
- ቀጥታ ስርጭት
- የመገናኛ ብዙኃን ማዕከል ሙሉ ይዘት
ራድዮ
ጀርመንኛ መማር
የጀርመንኛ ትምሕርት
ጀርመንኛ XXL
Community D
ጀርመንኛ ማስተማር

ዓለም

ማስታወቂያ

MSC München John Kerry (picture-alliance/dpa/A.Vitvitsky )

የምዕራቡ ምርጡ ፍፃሜ?

«ዓለም በጣም አደገኛ እና ብዙ ጊዜ ሕግ አልባ እየሆነች ነዉ። ምዕራቡ ደግሞ የማንነት ቀዉስ የተጠናወተዉ መስሏል። እየቀነሰ የመጣዉ የዓለም ምዕራባዊ የመሆን ዝንባሌ ብቻ ሳይሆን ምዕራቡ ራሱ ምዕራባዊ መሆኑ እያሽቆለቆለ ነዉ።---»

በጀርመን ሙኒክ ከተማ ከትናንት በስቲያ የተጀመረዉ ዓለም አቀፍ የፀጥታ ጉባኤ በዛሬዉ ዕለት በሊቢያ ጉዳይ ሲመክር ዉሏል። ምክክሩ የበርሊን -ሊቢያ ስብሰባ ከተካሄደ ከአንድ ወር በኃላ ዛሬ በሰሜን አፍሪቃዊቷ ሀገር ሊቢያ ቀዉስ ላይ አፅንኦት ሰጥቶ ዉሎአል። በዓለም ፖለቲካ የአዉሮጳ ተፅኖ ፈጣሪነትም ሌላዉ ርዕስ ነበር።

Abiy Ahmed Arabische Emirate Äthiopien (DW/N.Sirarak)

የጠ/ሚሩ የዓረብ ኢሚሬቶች ጉብኝትና የኢትዮጵያዉያን መልእክት

ጠቅላይ ሚኒስትር ዶ/ር ዐቢይ አህመድ ዛሬ የተባበሩት የዓረብ ኢሜሬቶች ጉብኝታቸዉን መጀመራቸዉን የሳዉዲ አረብያዉ ተባባሪ ወኪላችን ነብዩ ሲራክ ከስፋራዉ ያደረሰን ዘገባ ያመለክታል።

ከኢትዮጵያዉያን ጋር ይወያያሉ ተብሎ ይጠበቃል

Deutschland CDU-Chefin fordert von SPD und Grünen neuen Kandidaten in
Erfurt (picture-alliance/AP Photo/M. Sohn)

የጀርመኗ ፖለቲከኛ ስልጣን መልቀቅ

የጀርመን የመከላከያ ሚንስትር አነግሬት ክራምፕ ካረንባወር ከፖለቲካ ኃላፊነታቸዉ መልቀቃቸዉን በትናንትናዉ ዕለት አስታዉቀዋል። የክርስቲያን ዲሞክራቲክ ፓርቲ ሊቀመንበር የነበሩት ካረንባወር መራሂተ-መንግሥት አንጌላ ሜርከልን ይተካሉ ተብሎ ሲጠበቁ ትናንት የወሰዱት ድንገተኛ ርምጃ ብዙዎችን እያነጋገረ ነው።

ዉሳኔዉ ሜርከልን ጨምሮ ብዙዎችን አስደንግጧል

የትራምፕ እርምጃና የቀዳሚዎቻቸዉ አብነት

USA Präsident Trump Statement Amtsenhebungsverfahren (Reuters/J. Roberts)

የፖለቲካ ርዕዮተ ዓለም አዉራሽ፣ ያመራር ሥልት አስኮራጃቸዉን ኒክሰንን ሳይሆን ጆንሰንን ወይም ክሊንተንን ሆኑ።ትራምፕ ነፃ የመዉጣታቸዉን ድል፣ደስታ፣ ፌስታን ግን እንደ ጆንሰን ለእርጋታ፣ እንደ ክሊንተን ለምስጋና፣ ለዕርቀ ሠላም- ይቅርታ ሳይሆን ለልቅ ስድብ፣ማላጋጥ፣ ማንጓጠጥ ተጠቀሙበት።

የትራምፕ ድል፣የብቀላ ጅምር እና የቀዳሚዎቻቸዉ አብነት

ዝግጅቶቻችን በድምፅ

የዕለቱን ዝግጅት ለማዳመጥ «የቀጥታ ሥርጭት ማድመጫ» የሚለውን ማገናኛ ይጫኑ

የቀጥታ ሥርጭት ማድመጫ

አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

ኢየሩሳሌም፤ የዳዊት ከተማ

ብሉይ ኪዳን የሁለቱ ማለትም የይሁዳ እና እስራኤል ሥርወ መንግሥታት ንጉሥ ዳዊት ከክርስቶስ ልደት በፊት በ1000 ዓመተ ዓለም ኢየሩሳሌምንከኢያቡሳዉያንን አስለቅቆ እንደተቆጣጠረ ይናገራል። የመንግሥቱን መቀመጫ ወደ ኢየሩሳሌም በማዛወርም በዘመኑ የመናገሻዉ ዋና ከተማ እና የሃይማኖት ማዕከል አደረጋት። መጽሐፍ ቅዱስ እንደሚለዉ የዳዊት ልጅ ሰሎሞን የመጀመሪያዉን ቤተ መቅደስ ለእስራኤል አምላክ ለየህዋ ሠራ። ኢየሩሳሌምም ለአይሁድ እምነት ማዕከል ሆነች።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

የፋርስ ንጉሠ ነገሥት

የባቢሎን ንጉሥ ናቡከደነጾር ሁለተኛ፤ ኢየሩሳሌምን ከክርስቶት መወለድ በፊት በ597 እና በድጋሚም በ586 ዓመተ ዓለም እንደወረራት መጽሐፍ ቅዱስ ይገልጻል። ንጉሥ ኢዮአቄምን እና የአይሁድን ከፍተኛ ባለስልጣናት ወደባሊሎን በግዞት በመዉሰድም ቤተመቅደሱን አፍርሷል። የፋርሱ ቂሮስ ባቢሎንን ሲወርር አይሁዳዉያን ከግዞት ወደኢየሩሳሌም ተመልሰዉ ቤተመቅደሳቸዉን ዳግም እንገነቡ ፈቅዶላቸዋል።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

በሮም እና በቤዛንታይን ሥር

ከ63ዓ,ም ወዲህ ኢየሩሳሌም በሮማዉያን አገዛዝ ሥር ናት። በአይሁድ ኅብረተሰብ ዘንድ ተቃዉሞ ፈጥኖ በመነሳቱ በ66ዓ,ም የአይሁድ ጦርነት ተነሳ። ለአራት ዓመታት ቆይቶም በሮማዉያን ድል አድራጊነት ሲያበቃ የኢየሩሳሌም ቤተመቅደስ ዳግም ፈረሰ። ሮማዉያን እና ቤዛንታኖች ፍልስጤምን ለስድስት መቶ ዓመታት ያህል ገዝተዋል።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

በአረቦች መወረር

ታላቋን ሶርያ ለመዉረር በሚያደርጉት ጉዞ ሙስሊም ጦረኞች ፍልስጤምም ደርሰዋል። ኸሊፋ ኦማር በሰጠዉ ትዕዛዝም በ637ዓ,ም ኢየሩሳሌም ተከብባ ተወርራለች። የሙስሊሞችን አገዛዝ በማጠናከሩ ወቅት የተለያዩ ተፎካካሪ ኃይሎች ፈራርሰዋል። ከተማዋ በተደጋጋሚ እየተከበበች ገዢዎቿ ብዙ ጊዜ ተፈራርቀዋል።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

የመስቀል ጦርነት

ከጎርጎሪዮሳዊዉ 1070ዓ,ም ጀምሮ የገዛዉ የቱርክ ሙስሊም ኃይል ክርስቲያኑን ዓለም አስግቶ ነበር። በመጨረሻ ሊቀ ጳጳስ ዑርባን ሁለተኛ የመስቀል ጦርነት አወጁ። ባጠቃላይ ኢየሩሳሌምን ለመያዝ አዉሮጳዉያን በ200 ዓመታት ዉስጥ አምስት ጊዜ የመስቀል ጦርነት አካሂደዋል። በመካከሉም ያ ተሳክቶላቸዋል። ነገር ግን በ1244ዓ,ም የመስቀል ጦረኞቹ ከተማዋ ላይ የነበራቸዉን ኃይል አጡ እና በድጋሚ ከተማዋ በሙስሊሞች አገዛዝ ሥር ወደቀች።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

ኦቶማኖች እና ብሪታኒያዉያን

በጎርጎሮዮሳዊዉ 1535 ግብፅ እና አረቦች በኦቶማን ከተወወሩ በኋላ ኢየሩሳሌም የኦቶማን መንግሥት አስተዳደር መቀመጫ ክፍለ ግዛት ሆነች። የመጀመሪያዎቹ አስርት ዓመታት የቱርክ አገዛዝ በከተማዋ ትርጉም ያለዉ መሻሻያ አምጥቷል። በ1917 ብሪታንያዎች በቱርክ ወታደሮች ላይ ድል ሲያገኙ ፍልስጤም በብሪታንያ አገዛዝ ሥር ገባች። ኢየሩሳሌምም ያለምንም ዉጊያ ወደብሪታንያ እጅ ገባች።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

የተከፋፈለች ከተማ

ከሁለተኛዉ የዓለም ጦርነት በኋላ ብሪታኒያ ፍልስጤም ላይ የነበራት ስልጣን አከተመ። የተመድ ከሆሎኮስት ለተረፉት አይሁዳዉያን መኖሪያ ሀገሪቱን ለመክፈል ተሰበሰበ። አንዳንድ የአረብ ሃገራት ከእስራኤል ላይ ጦርነት አካሂደዉ ከፊሉን የእስራኤልን ግዛት ወረሩ። እስከ ጎርጎሪዮሳዊዉ 1967 ምዕራቡ ለእስራኤል፤ ምሥራቁ ደግሞ ለዮርዳኖስ ሆኖ ተከፈለ።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

ምሥራቅ ኢየሩሳሌም ዳግም ወደእስራል ተመልሳለች

በጎርጎሪዮሳዊዉ 1967 እስራኤል ከግብፅ፣ ከዮርዳኖስ እና ከሶርያ ጋር የስድስት ቀን ጦርነት አካሂዳለች። ሲናን፣ የጋዛ ጎዳናን፣ ምዕራብ ዮርዳኖስን፣ የጎላን ኮረብታዎች እና ምሥራቅ ኢየሩሳሌምን ያዘች። የእስራኤል ወታደሮችም ከ1949ዓ,ም ወዲህ ለመጀመሪያ ጊዜ ወደ አሮጌዉ ከተማ እና ወደ መጮኺያዉ ግንብ ተመልሰዉ መግባት ቻሉ። ምሥራቅ ኢየሩሳሌም በይፋ የተገነጠለች ሳትሆን በአስተዳደር ተጣምራለች።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

ሙስሊሞች ወደእስራኤል ሃይማኖታዊ ጉዞ ማድረግ ይችላሉ

እስራኤል በእስልምና እጅግ ተፈላጊ ከሚባሉት ሦስተኛዉ ስፋራ እዚህ ይገኛል፤ ሙስሊሞች ወደተቀደሰዉ ስፍራዉ እንዳይገቡ አትከለክልም። የቤተ መቅደሱ የሚገኝበት ተራራ በሙስሊም አስተዳደር ሥር የሚተዳደር ነዉ፤ ሙስሊሞች ወደዚያ በመግባት ከአላቅሳ መስጊድ አቅራቢያ በሚገኘዉ ወርቃማ ጣሪያ ባለዉ መስጊድም መጸለይ ይችላሉ።
አወዛጋቢዋ ኢየሩሳሌም፤ የአንዲት ከተማ ታሪክ በሥዕል

የመጨረሻ ይዞታዋ ዛሬም ግልጽ አይደለም

ኢየሩሳሌም ዛሬም በእስራኤል እና ፍልስጤም መካከል ሰላም ለማምጣት እንቅፋት እንደሆነች ነዉ። በጎርጎሪዮሳዊዉ 1980 እስራኤል መላ ከተማዋን «ዘለዓለማዊ እና የማትከፈል ዋና ከተማ» ስትል አዉጃለች። በ1988 ዮርዳኖስ የምዕራብ የዮርዳኖስ ወንዝ ዳርቻ እና ምሥራቅ ኢየሩሳሌምን የፍልስጡጤም ግዛት ናቸዉ ብላ በይፋ አዉጃለች። እናም የከተማዋ ምሥራቃዊ ክፍልንም በነባቤ ቃል የፍልስጤም ዋና ከተማ ብላዋለች። ሸዋዬ ለገሠ/ ነጋሽ መሐመድ