Şimon Peres: İsrail’e adanmış bir hayat

Şimon Peres, 1923 yılında Polonya’nın doğusunda bir kereste tüccarının oğlu olarak dünyaya geldi. 1934 yılında ailesiyle Filistin’e göç etti. Çoban ve bir yerleşim yerinde veznedar olarak çalıştı. Ayrıca Yahudi yerleşimlerini korumak amacıyla kurulan paramiliter örgüt Hagana’da görev aldı.

Peres, siyasi kariyerine 1946 yılında İşçi Partisi’nde başladı. 1959 yılında devletin kurucusu David Ben-Gurion onu hükümete dahil etti. Daha sonraki yıllarda Peres 16 hükümette görev aldı. Savunma, dışişleri, ulaşım, göç ve enformasyon bakanlıklarında yer aldı. 1975 yılında Başbakan İzak Rabin (sağda) ile görülüyor.

Peres, üç kez İsrail Başbakanı oldu. Her defasında seçimler olmadan göreve geldi. 1977 yılında Rabin’in görevden ayrılmasının ardından yeni seçimlere kadar birkaç ay görevi üstlendi. 1984-1986 yıllarında uzlaşıyla görevde yer aldı. (Fotoğrafta eski ABD Başkanı Ronald Reagan ile) 1995’te Rabin’in öldürülmesinin ardından yeniden göreve geldi.

Peres’in siyasi yaşamının en önemli anlarından biri: 13 Eylül 1993’te İsrail ve Filistin Kurtuluş Örgütü arasında bir prensip anlaşması imzalandı. Oslo Anlaşması, uzun süre Ortadoğu barış sürecinin odak noktası olarak görüldü. İki taraf birbirlerini ilk kez resmi olarak tanıdı.

1994 yılının Aralık ayında, Peres çok özel bir ödül aldı: Yaser Arafat ve İzak Rabin ile birlikte Nobel Barış Ödülü’ne layık görüldü. Üçlü, Oslo barış sürecindeki çabaları için ödüllendirildi.

Başbakan Rabin, 4 Kasım 1995 tarihinde Tel Aviv’deki bir barış gösterisinde öldürüldü. Peres, görevi devraldı ve birkaç gün sonra Bakanlar Kurulu’nu topladı. Rabin’in sandalyesi boş bırakıldı. Peres, altı ay sonraki seçimlerde Benyamin Netanyahu’ya yenildi.

Peres, 2007 yılında İsrail Meclisi’nde Cumhurbaşkanlığı için yemin etti. Yedi yıl önce siyasi arenada daha yeni yer almaya başlayan Moşe Katsav’a yenilmişti. Ancak Katsav, tecavüz ve cinsel taciz suçlamalarıyla görevden çekilince Peres’in yolu açıldı.

Peres, 1945 yılında Sonja ile evlendi. Çiftin üç çocuğu ve çok sayıda torunu oldu. 62 yılı beraber geçiren çift, Sonja’nın isteğiyle 2007 yılında ayrıldılar. Göz önünde olmayı sevmeyen Sonja Peres, emekliliğin tadını çıkarmak istedi, eşini Kudüs’e kadar takip etmemeyi tercih etti. Sonja Peres, 2011 yılında öldü.

2009 yılının Ocak ayında, Davos’taki Dünya Ekonomi Forumu’nda Türkiye ve İsrail arasında gergin anlar yaşandı. Peres ve dönemin Türkiye Başbakanı Recep Tayyip Erdoğan, "Gazze: Ortadoğu'da Barış" paneline katıldı. Erdoğan yanıt vermek istediğinde moderatör süre kısıtlığı gerekçesiyle konuşmayı sonlandırmak isteyince, Erdoğan öfkeyle konferans salonunu terk etti.

Peres, 2014 yılının Haziran ayında Cumhurbaşkanlığının sona ermesinden kısa bir süre önce, Filistinlilerle barışın kendisi için ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gösterdi. Papa Françesko’nun davetlisi olarak, Vatikan’da Filistin lideri Mahmud Abbas ile görüştü. Ortadoğu’da barış için siyasi kariyeri sona erdikten sonra da çalışmak istedi. © Deutsche Welle Türkçe